Authentiek en gelukkig zijn als hoogste doel? Onmogelijk! Maar wat dan wel?

De NRC kwam met dit artikel op de proppen waar ze in grote lijnen de inhoud van het boek van Carl Cederström uitleggen. Hij schiet de doelen van 'gelukkig zijn' en 'je authentieke zelf zijn' af, en komt met een eigen antwoord!

Cederström kaart een belangrijk probleem in onze maatschappij aan, namelijk dat ons een bepaald ideaal wordt voorgehouden om na te streven, dat een valse belofte blijkt te zijn en tot tal van problemen leidt. Zo zouden we sinds de jaren zestig vooral 'onszelf' moeten zijn, moeten 'ontplooien' op een 'authentieke manier' en je werk 'leuk' te vinden, waardoor je succesvol, productief en gelukkig zult worden.

Dit heeft er echter toe geleid dat er een enorme prestatiedruk is komen te liggen op ons als maatschappij. Want wat als je je werk niet leuk vind? Of als je succesvol bent maar geen geluk ervaart? Een keer iets minder productief bent? Al snel zoekt men dan het probleem bij zichzelf, alsof alles maar mee had moeten zitten. Niet zo gek ook, want iedereen om je heen etaleert de idealen van succes en geluk op ieder mogelijk kanaal!

Burn-out, depressie en oppervlakkigheid zijn het resultaat. Met wat gevoel van mislukking on top. Cederström meent dat 'neoliberalisme' de toestand verergert. Hij doelt hiermee op de context die gecreëerd en uitgebuit wordt door bedrijven. Je bent 'bevoorrecht' als je bij een 'hip' bedrijf mag stagelopen en je bent ambitieus als je buiten je werktijd nog mailtjes beantwoord of anderzijds onbetaald extra werkzaamheden verricht.

Waar Cederström echter de mist ingaat (en waarom je het boek dus ook links kunt laten liggen), is wanneer hij voorgenoemde idealen als 'uitgesproken mannelijk ideaal' bestempelt en daar een eigen 'feministisch geluksideaal' tegenover probeert te zetten. Hij omschrijft dit als volgt:

Zijn bestempeling van 'mannelijk ideaal' zou weliswaar prima kunnen kloppen, het antwoord op de geschetste problematiek ligt echter niet in deze 'tegenhanger' van dit mannelijke ideaal. Zijn 'feministische ideaal' is nietszeggend en onrealistisch. Er is nu eenmaal zoiets als status, wat door de eeuwen heen op diverse wijzen door totaal verschillende volken werd geëtaleerd.

Het lijkt mij dan ook beter om een ideaal te verzinnen dat gericht is op verantwoordelijkheid en dienstbaarheid, voor zowel jezelf maar ook als lid van een gemeenschap. Je hoeft niet meer zo nodig 'authentiek' te zijn, mag best een keer ongelukkig zijn, extra werken zou 'buiten je verantwoordelijkheid' vallen en zelfs als onverantwoord naar je gemeenschap kunnen worden gezien. Je zou tevreden kunnen zijn met een middelmatige positie als je zelf ook middelmatig presteert. Het is in ieder geval een stuk eerlijker, maar duidelijk voer voor een pittige discussie!