Angela geeft geen krimp

Dat wil zeggen: de bondskanselier heeft een interview gegeven aan de Frankfurter Allgemeine Zeitung, onder de kop "Russland wendet sich wieder altem Denken zu." Maar tot grote krantenkoppen heeft het niet geleid. Ik heb het vraaggesprek drie keer gelezen en je kunt je afvragen of er iets bijzonders in staat. Dat ligt niet aan de interviewer, want die komt meteen terzake met zijn vraag over haar voorganger Gerhard Schröder, die de politiek van het Westen heeft gekritiseerd en eist dat er met Vladimir Poetin op gelijke ooghoogte wordt gesproken. Merkel zegt dan dat ze in principe met al haar gesprekspartners spreekt, zoals het ook hoort, en dat wij allemaal vertegenwoordigers zijn van zelfbewuste landen.

Zo gaat het maar door, om bij in slaap te vallen. Ondertussen ziet ze geen reden tot een fundamenteel andere opstelling te komen tot Rusland, en gaat ze ervan uit dat ook de Russen op de lange duur zullen inzien dat militair geweld geen oplossing is en dat het voor alle landen loont om zich aan het volkenrecht en de gemaakte afspraken te houden. Herinvoering van de dienstplicht wijst ze af. Over verscherpte westerse sancties zegt ze niks. Maar ze heeft wel haar eerdere uitspraak herhaald dat Poetin in een andere wereld leeft en dat ze niet van plan is terug te keren naar de negentiende en de twintigste eeuw, toen landen in termen van invloedssferen dachten. Dat acht ze niet meer van deze tijd. Met Rusland bestaan op dit moment grote meningsverschillen. Duitsland wil met al zijn buurstaten in vrijheid en vrede leven en ziet dat ook graag gebeuren voor de mensen in Oekraïne. En het was de pro-Russische president Viktor Janoekovitsj zelf die een handelsverdrag met de EU nastreefde en daar op het laatste moment (onder druk van Poetin) vanaf zag. Dus niks gedram van de EU, al blijft dat onuitgesproken. Wat ze wel herhaalt, en dat zei ze bij de eurocrisis ook steeds, is dat er een lange adem nodig is. Problemen zoals die met Rusland zijn niet zomaar voorbij, maar het is verstandig ze aan te pakken op de manier zoals Duitsland en vooral zijzelf in de wereld staat: geduldig, calculerend, onderkoeld en vooral niet-aanstootgevend.

In de Angelsaksische wereld zal er wel kritiek zijn dat Merkel te aarzelend is, dat zij geen leiding geeft, geen ferme standpunten inneemt, van de Russische intimidatiepolitiek wegkijkt en Poetin z'n gang laat gaan. Typisch dat softe Europa. Van François Hollande horen we niks, heel anders dan bij zijn voorganger Nicolas Sarkozy, die bij de crisis rond Georgië in 2008 meteen het diplomatieke voortouw nam. Maar Frankrijk wil wel gewoon doorgaan met de levering van oorlogsschepen aan Rusland die in de Bretonse havenstad Saint Nazaire gebouwd worden (en al deels zijn betaald). De Fransen buigen economisch en militair-strategisch gezien dus nog dieper voor het Kremlin dan oud-kanselier en Putinversteher Gerhard Schröder, die bij Gazprom op de loonlijst staat. Merkel hoeft er niet eens op te wijzen dat ook andere landen (en niet alleen Duitsland) hun economische betrekkingen met Rusland hebben, iedereen weet dat. Er zit nogal wat Russisch geld aan de Franse zuidkust en Russische biljardairs wordt in Londen geen strobreed in de weg gelegd. Omgekeerd moeten ook de Russen aan hun economische belangen denken, en de strategische samenwerking met Rusland inzake Iran en Syrië blijft van gewicht, zoals - jazeker - ook China meetelt. Aldus Merkel.

Er waren mensen die bij haar aantreden in 2005 in Merkel graag een tweede Margaret Thatcher hadden gezien. Duitsland, toen nog 'de zieke man van Europa', kon wel wat Thatcher gebruiken. Merkel heeft dat onverstoorbaar van zich af laten glijden. Zoals ze ook onverstoorbaar is blijven aandringen op meer hervormingen van de probleemlanden in de eurozone. Die uiteraard van lange adem zijn, wat de financiële markten (die intussen tot bedaren zijn gekomen) moeten begrijpen. In al die kwesties is Merkel zichzelf gebleven, als bondskanselier die een politiek van kleine stapjes bepleit, maar wel in de richting die zij wil. Daarbij heeft Duitsland, en in het bijzonder de Duitse bondskanselier, zich steeds consistent en voorspelbaar opgesteld. Niks geen malle fratsen, en vooral geen Schaukelpolitik of ein Deutscher Weg  tussen Oost en West, want anders dan haar voorganger is ze in al haar monotone teksten steeds de taal van het Westen blijven spreken, de taal van vrijheid en democratie. En van de vrede natuurlijk, want het nie wieder staat voor Duitsland nog steeds voorop. In het huidige Europa een kwestie van gezond verstand.

We mogen dus heel erg blij zijn dat Merkel, anders dan Thatcher, nooit de strijd opzoekt. Aan olie op de golven gooien doet de Kanzlerin niet, zij is wars van churchilliaanse retoriek. Maar zij stelt zich niet minder onverzettelijk op en houdt daarbij de belangen van Duitsland, Europa en het Atlantisch Bondgenootschap consequent in het oog. Ook in de crisis met Rusland opereert zij foutloos en weet zij alle deuren open te houden. Toch geeft Angela geen krimp. Ik bewonder niet gauw politici, maar voor Frau Merkel maak ik graag een uitzondering.