'Americana' met de Franse slag

Met De Waarheid over de Zaak Harry Quebert van de in Genève geboren Joël Dicker is iets vreemds aan de hand. In Frankrijk is deze misdaadthriller een ongekend verkoopsucces met meer dan een miljoen verkochte exemplaren en tegelijkertijd een literair succes door nominaties voor en het winnen van diverse literaire prijzen. Ook in Nederland zie je stapels exemplaren in de boekhandels liggen aangezien uitgever De Bezige Bij er (terecht) van uit gaat dat ze een verkoopklapper in handen hebben. Maar hoewel de recensies in Nederland hoog opgeven over het pageturner-gehalte wordt in de meeste recensies fijntjes benadrukt dat de benaming ‘literair’ wat te hoog gegrepen is.

Natuurlijk is er een onderscheid binnen de literatuur, maar ik heb nooit helemaal begrepen waarom wanneer een schrijver een verhaal vertelt dat je telkens nieuwsgieriger maakt naar de volgende pagina (deels) kan worden afgeschreven omdat het boek ‘niet literair’ is. In de kern zijn alle schrijvers verhalenvertellers die de lezer willen vermaken, inspireren, informeren, intrigeren of een combinatie hiervan. De wijze waarop ze dit doen is aan de schrijvers zelf en de waardering zal van geval tot geval verschillen, maar of iets wel of niet ‘literair’ is, is dan toch meer een constatering dan meteen een (dis)kwalificatie.

De Waarheid over de Zaak Harry Quebert dus. Joël Dicker (1985) voert de lezer via ruim 600 pagina’s die omvliegen door de fictieve ‘zaak Harry Quebert’. In het stadje Aurora in de Amerikaanse staat New Hampshire – een typisch gevalletje van Main Street, USA mooi verbeeld op de cover door een schilderij van Edward Hopper – wordt 33 jaar na de verdwijning van de jonge Nola Kellergan haar lichaam gevonden begraven op het terrein van het huis van de beroemde schrijver Harry Quebert. Diens De Wortels van het Kwaad was de literaire (!) sensatie van 1975 en sindsdien prominent onderdeel van de Amerikaanse literaire canon en Harry Quebert’s entree tot een wereld van adoratie, roem en rijkdom. Een wereld die door deze vondst op instorten staat.

Wat een gewone misdaadthriller had kunnen zijn, wordt door Dicker omgevormd tot een thriller met psychologische trekjes en een soort zelfhulpboek voor beginnende schrijvers, want de echte hoofdpersoon is de schrijver Marcus Goldman. Deze Goldman is een protegé van Quebert en heeft recent een literaire (!) sensatie op zijn naam staan en moet bevallen van een opvolger waar heel de Verenigde Staten met smart op wacht. Een taak die hem moeilijk valt, wanneer zijn oude mentor wordt beschuldigd van moord op Nora. Goldman trekt naar Aurora en begint een speurtocht naar het Aurora van 1975, de relatie tussen de toen 35-jarige Quebert en de slechts 15-jarige Nora en de waarheid over de moord op en verdwijning van Nora Kellergan. Een speurtoch die tegelijkertijd Goldman zijn naarstig gezochte tweede roman bezorgt.

Het aardige is dat het boek geschreven is vanuit de worstelende successchrijver Marcus Goldman en daarmee gelardeerd is met diens eigen verleden en zijn relatie met Harry Quebert. Dicker bewandelt daardoor zeer vermakelijke zijwegen zonder de rode draad van de mysterie rondom Nora uit het oog te verliezen. Hiermee heeft Dicker een onvervalst Amerikaans aandoende thriller geschreven die in niets lijkt op de gangbare literatuur in Frankrijk. Het aardige daarbij is dat zijn kenschets van Americana over het algemeen zeer treffend is. Enige storende daarbij is dat hij de presidentsverkiezingen van 2008 tussen Obama en McCain heel licht op de achtergrond mee laat lopen wat dit in de basis tijdloze verhaal onnodig koppelt aan (vluchtige) actualiteit. Her en der wat zinnetjes met (lichte) verwijten over het beleid van George W. Bush voelen daardoor ook wat gratuit aan.

Laat niemand dit echter weerhouden om dit boek te lezen, want een ieder die ook maar een beetje houdt van een spannende pageturner die je tot op het laatst laat gissen naar de gruwelijke waarheid over Nora Kellergan en het slaperige stadje Aurora is bij Joël Dicker’s De Waarheid over de Zaak Harry Quebert aan het goede adres.