2018 - Het jaar van politieke partijen, peilingen en preken voor eigen parochie

Welke peilingen je er ook bij pakt, uit alles blijkt dat als er nu verkiezingen zouden zijn, er haast geen werkbare situatie kan ontstaan. Wat kunnen partijen doen om in 2021 toch een coalitie te kunnen vormen?

Op basis van frontbencher.nl die de peilingen van EenVandaag/Ipsos, I&O Research, Kantar Public en Maurice de Hond samen neemt, zie je hieronder de laagst en hoogste schatting, met tussen haakjes de huidige zetels.

Het scenario dat deze vier partijen überhaupt samen in de coalitie gaan komen lijkt mij zéér onwaarschijnlijk. De VVD zal namelijk keihard worden afgestraft vanwege de hogere belastingen door de klimaatmaatregelen, evenals het CDA. D66 komt totaal niet goed uit de verf en levert in het meest optimistische scenario alsnog flink in. De ChristenUnie heeft volgens mij een loyale achterban en staat zelfs op winst, maar krabt zich wel een tweede keer op het hoofd om nog eens zo'n avontuur te faciliteren.

Een compleet-linkse toeters-en-bellen coalitie vereist het hele bovenstaande rijtje in topvorm en D66 als enige optie om de club de coalitie in te tillen. Hoogst onwaarschijnlijk gezien de uiteenlopende speerpunten van deze partijen op sociaal, economisch en cultureel vlak. DENK is sowieso een vreemde eend in de bijt en zou eigenlijk buiten beschouwing moeten worden gelaten. In dat geval zou alleen het CDA ineens een gigantische ruk naar links moeten maken om het gat op te vullen en dan vliegt GroenLinks ze in de haren vanwege klimaatbeleid rondom landbouw. Óók ondenkbaar. Om nog maar te zwijgen over samenwerking met een eventuele 'rechtse' partij zoals de VVD.

De PVV en FVD zijn haast natuurlijke bondgenoten en zouden zelfs, afhankelijk van de onderwerpen, prima met de SGP door één deur kunnen. Het komt dan aan op andere partijen die hun pijlen hebben gericht op sociaal-economisch beleid en zich niet bedienen van identiteitspolitiek of extreme klimaatmaatregelen. Een brede midden coalitie lijkt dan zo'n beetje de enige optie.

De SP (12-15) zou daar wel eens bij kunnen passen gezien de achterban die traditioneel bestaat uit arbeiders, zorgafhankelijke mensen en sociale minima. Op het gebied van immigratie en nationalisme zit er voor die achterban profijt in bij samenwerking met de PVV en FVD.

De PvdA (9-15) zou, onder nieuw leiderschap en het afschudden van identiteitspolitiek, wellicht óók een kandidaat zijn, hoewel dat op moment van schrijven natuurlijk nogal gek klinkt.

Het CDA (11-15) heeft zich altijd georiënteerd rondom coalitievorming, heeft een behoorlijke achterban van boeren en christelijke groepen en heeft een nationalistisch tintje gekregen onder leiding van Buma. Zij zouden weleens een midden coalitie teweeg kunnen brengen als de achterban bereid is met de PVV samen te willen werken en/of de PVV zich in de komende tijd constructief opstelt.

Een combinatie PVV, FVD, SGP, SP, PvdA en CDA zou genoeg kunnen zijn, alle partijen in meest gunstige scenario zouden zelfs zonder de SGP kunnen en wanneer zij allen iets slechter scoren kan wederom de VVD weer in aanmerking komen, hoewel dat nogal een harde pil voor élke achterban zou zijn.

In het licht van de klimaatmaatregelen
De klimaatmaatregelen die het komend decennium van kracht zullen worden, brengen een heel nieuwe context met zich mee. Linkse partijen kunnen zich hiermee bedienen door vooral in te zetten op 'het eerlijker verdelen van de lasten' waardoor de grote onderklasse zich wellicht geroepen kan voelen. Gezien het feit dat de linkse partijen niet zelf direct verantwoordelijk zijn voor wat het kabinet erdoorheen wil drukken, maken zij een aardige kans om zich te profileren als beschermheren van de arme Nederlander.

Rechts daarentegen zou zich op gelijke wijze kunnen bedienen van deze onderklasse én alles daarboven, door in te zetten op een totale schrap van het hele plan. De onvrede die er nu al heerst zal in ieder geval een zeer polariserende werking hebben. Zij die D66 hebben gestemd vluchten mogelijk naar GroenLinks of de PvdA, de ontevreden VVD'ers kiezen eerder de kant van de PVV of FVD, het CDA zou stabiel kunnen blijven bij nieuw leiderschap maar wordt waarschijnlijk ook afgerekend op de steun voor deze maatregelen, helemaal door de boeren die zij menen te vertegenwoordigen. De ChristenUnie lijdt waarschijnlijk de minste schade maar is ook maar een relatief kleine speler.

Het zou zomaar tot een gigantisch gat op het midden kunnen eindigen waar het linkse blok onder leiding van Jesse Klaver komt te staan en rechts een warm verbond van Baudet en Wilders krijgt toebedeeld, maar waar de kloof tussen links en rechts niet of nauwelijks te dichten valt.