Column Camille Meloen: Rusland en Oekraïne, en de terugkeer van het neo-conservatisme

We zagen plotseling dat veel 'linkse' partijen van de ene op de andere dag extreem nationalistisch en patriottistisch werden. Sjoerd Sjoerdsma, campagneleider en Tweede Kamerlid van D66 kwam bijvoorbeeld met de uitspraak "Zo ziet verraad aan de Europese veiligheid eruit" in reactie op Marcel de Graaff van het FVD die stelde dat er misschien wel iets meer achter de invasie van Oekraïne zit dan simpelweg kwaadaardig landjepik van Rusland. Jules van Hal, campagneleider van GroenLinks deed ook mee. Hij twitterde onder meer "Haal Ongehoord Nederland direct van de buis. Geen tijd voor Russische propaganda", en "Stop de toegang tot strategische politieke informatie voor FVD, Ja21 en PVV tot ze bewezen hebben niet gefinancierd te worden door Poetin". Democratie redden door democratie af te schaffen.

Ik wil hier niet schrijven over de lange geschiedenis die aan deze invasie voorafging, noch om het te hebben over de vraag of deze invasie gerechtvaardigd is of niet, maar meer over het moralisme dat ten grondslag ligt aan veel sentimenten met betrekking tot het conflict.

Dit sentiment komt vrijwel altijd voort uit het idee dat 'het westen' zo'n vrije utopie is, en Rusland gevaarlijk, kwaadaardig, autoritair land. In feite is dit een dezelfde neoconservatieve manier van denken dat al tot vele oorlogen heeft geleid. Vietnam, Aghanistan, Libië, Irak, ik kan wel even doorgaan. Wij zijn de 'good guys', en moeten vrijheid, liefde en democratie verspreiden in landen ver weg. Nogmaals, ik ben hier niet om een moreel argument aan te voeren, ja, deze mensen kunnen heel goed onderdrukt worden, maar wat ik wil vragen is of het onze plicht is om keer op keer in te grijpen, zeker na zo veel mislukte pogingen?

De systemen

Er wordt vaak gesproken over het "vrije democratische westen" met als tegenstelling het "autoritaire oosten" (denk aan China en Rusland). Ik betoog dat in feite beide zijden autoritair zijn, het verschil zit in de manier waarop deze macht wordt uitgeoefend. Het westen maakt gebruik van misleiding, waar het oosten meer openlijk gebruik maakt van macht.

Laten we eerst eens kijken naar het westen; de vrije naties, de democratische naties, de rechtsstatelijke naties. Goed, wij hebben democratie. Deze democratieën zijn in de eerste plaats niet zuiver democratisch, waar de demos (de bevolking; de meerderheid) de beslissingen neemt. Er zijn allerlei 'checks and balances'. Ik zal het hebben over drie van die 'balances': het parlementaire systeem, de 'deep state', en de media.

1. Je stemt niet direct op beleid, maar je stemt op een persoon die jou vertegenwoordigt en die vervolgens over het beleid beslist. In veel gevallen is het zelfs nog minder direct; je stemt op een partij die vervolgens een "coalitie" vormt die het beleid voor de komende vier jaar bepaalt. Het gevolg hiervan is dat de debatten in de tweede kamer zinloos zijn, omdat over alle belangrijke onderwerpen de resultaten zijn vastgelegd in een regeerakkoord. Heb je ooit iemand in de tweede kamer van mening zien veranderen: "Hmm interessant... Ja, je zou wel eens gelijk kunnen hebben!". Oké', Ik wel, Baudet heeft eens langer dan 5 seconden nagedacht over een vraag en dit werd nationaal nieuws. Niet direct een vaste overtuiging paraat hebben maar nadenken over een vraag? Absurd![1]

2. De 'deep state' is eigenlijk geen krankzinnige samenzweringstheorie, maar in feite een academische term voor het bureaucratische apparaat. Wikipedia definieerde het als volgt (voordat Trump en anderen de tern begonnen te gebruiken):

3. In mijn dagelijks leven werk ik als programmeur. In die hoedanigheid denk ik vaak in termen van "systemen" met inputs, parameters en outputs. Het systeem is democratie, de input zijn mensen, de output zijn politieke beslissingen, en de parameters zijn de vele dingen die je aan het systeem kunt 'tweaken' om de output te veranderen. Een voorbeeld: als je de parameter 'stemgerechtigde leeftijd' verlaagt, zal de output waarschijnlijk linkser zijn, omdat jonge mensen de neiging hebben linkser te stemmen. Het instituut met verreweg de meeste macht over deze parameters is de media. De media hebben de macht om de publieke opinie te veranderen, wat de manier waarop mensen stemmen zal veranderen, wat de output verandert. Als je controle hebt over het nieuws en de media die mensen horen, zien en consumeren, bepaal je wat ze denken. Misschien is dit de reden waarom miljardairs zoals Jeff Bezos mediabedrijven opkopen (in het geval van Bezos, The Washington Post)?

Als we onze blik verleggen naar het oosten, is het daar een stuk eenvoudiger, je hebt de leider, de partij die over je regeert. Zij hebben de macht, en controleren waarschijnlijk de media. Iedereen weet dat zij aan de macht zijn en dat dit niet snel zal veranderen. Mensen kennen de taboe-onderwerpen waar je het niet over kunt hebben. Er is een zekere charme in het gewoon weten hoe de dingen zijn, waar wij in het westen moeten gissen naar waar de echte macht ligt. Zijn het echt de politici, of toch schimmige lobbygroepen. Een miljardair misschien? Soros met zijn miljarden dollars die in "filantropie" worden gestoken (hij financierde bijvoorbeeld ProDemos en KiesKompas, den aan ons punt "parameters" van voorheen)[2]. Het WEF met een duidelijk doel: "infiltratie van regeringen"?[3] De man aan het roer wordt om de paar jaar vervangen, maar het beleid en de richting lijken toch echt vrijwel hetzelfde te blijven.

Ik denk dat dit onderscheid nog duidelijker wordt als we kijken naar de manier waarop het beleid in deze systemen wordt gehandhaafd.

Handhaving

Waar het westen mensen dwingt via indirecte middelen, is het oosten directer. In China lassen ze gewoon je deur dicht als je je niet laat vaccineren, hier proberen ze je via slinkse wegen een "duwtje" te geven: Je kunt niet meer deelnemen aan het openbare leven, je kunt niet meer sporten, je kunt in de toekomst misschien zelfs niet meer werken.

In het oosten verdwijn je gewoon als je het de regering te moeilijk maakt. Maar hier verdwijn je ook, kijk maar naar Julian Assange. Ze komen met een verhaal over verkrachting, en als dat niet blijft hangen, verzinnen ze wel een andere leugen om de publieke opinie te beïnvloeden. Desondanks zal hij waarschijnlijk nooit meer het daglicht zien.

Of laten we eens kijken naar niet-geautoriseerde protesten, die in het oosten met geweld worden neergeslagen. Iedereen herinnert zich waarschijnlijk de beelden van Wit-Russische demonstranten die in een politiebusje werden getrokken. Hier gebeurt echter vrijwel hetzelfde, kijk maar naar de 'wappies', de gele hesjes, de Canadese truckers. Luister je nog steeds niet naar de macht? Je bankrekening wordt geblokkeerd.[4] Je huisdieren worden afgemaakt.[5] Zeg het maar.

Realistische politiek boven morele politiek

Aan het begin van dit essay schreef ik over neoconservativisme, een duidelijke vorm van politiek gebaseerd op moralistisch denken. Ik wil een realistischer manier van denken voorstellen. Uiteindelijk zijn zowel Rusland als 'het westen' (NAVO, Amerika) behoorlijk autoritaire rijken met geopolitieke belangen, beide controleren hun bevolking, al doet de één dit meer openlijk met geweld, de ander meer in het geniep. Bepaal je mening over een oorlog niet op basis van welke kant "de goeden" zijn en welke kant "de slechten". Uiteindelijk zijn het slechts grijstinten, en moeten we aan ons eigenbelang denken.

[1] https://www.youtube.com/watch?v=R5HrBp0Ins8
[2] https://nos.nl/artikel/2125938-soros-leaks-zeker-4-9-miljoen-euro-naar-nederlandse-organisaties
[3] https://twitter.com/JamesMelville/status/1488472558425063430
[4] https://www.foxnews.com/media/canadian-freedom-convoy-truck-seized-bank-account-frozen
[5] https://twitter.com/OttawaBylaw/status/1494306645274509316