Column Camille Meloen: Bommen versus sancties

Wij zijn de 'good guys'. Vladimir "Putler" Putin is de grote slechterik, de russen zijn de 'bad guys'! Om het voor ons westerlingen nog duidelijker te stellen: wij zijn als Harry Potter en Rusland is als Voldemort! Wij, beschaafd dat we zijn, vallen geen landen als Oekraïne binnen. Oké, ja, Vietnam was een dingetje, en Afghanistan... Oké en Libië, Irak, noem maar op. Maar dat waren rechtvaardige oorlogen, wij waren daar om liefde, vrijheid en democratie te verspreiden! Het doel heiligt de middelen... toch?

Goed, laten we even uit deze fantasiewereld stappen, deze 'Marvel-isering' van de werkelijkheid. Maar toch, dit is hoe veel mensen (onbewust) denken. Heel zwart-wit, 'good guys' en 'bad guys'. Je zag het in het "debat" over Oekraïne in de Tweede Kamer, waar Baudet de enige politicus was, samen met misschien van Haga, die probeerde te gaan voor een realistische visie over geopolitiek in plaats van een soort neoconservatieve actiefilmvertelling.

Een voorbeeld hiervan is hoe wij de beschaafden zijn die slechts sancties gebruiken om onze vijanden te dwingen tot wat wij willen in plaats van grove, barbaarse wapens, kogels en bommen. In mijn vorige artikel schreef ik over het verschil in tactiek tussen het oosten en het westen, waarbij een belangrijk verschil expliciet en impliciet vertoon van macht is. Laten we dan eens kijken naar deze tactieken, is de een werkelijk zo veel beschaafder dan de ander?

De 'ideale' oorlog wordt uitgevochten tussen soldaten zonder burgers erbij te betrekken. Net als in een duel wint de sterkste, er zit een soort schoonheid en eenvoud in. In werkelijkheid is het natuurlijk helemaal niet zo romantisch; de soldaten sterven of worden emotioneel en lichamelijk beschadigd. Ook burgers worden onvermijdelijk bij het conflict betrokken, maar zoals ik al zei, zijn er in een geïdealiseerde versie van oorlog regels en maatstaven om dit te beperken.

Als we nu naar sancties kijken, is het doel vrijwel hetzelfde als bij traditionele vormen van oorlogsvoering, namelijk een land dwingen toe te geven aan bepaalde eisen. De manier waarop sancties dit bereiken is door een land zo te verlammen dat de regering de bevolking niet langer in toom kan houden en dus wel moet toegeven aan die eisen. Als je dit leest, moet het duidelijk zijn dat het doelwit van sancties dan toch meer burgers zijn, en niet soldaten.

Laten we het voorbeeld van Afghanistan nemen: nadat het Westen zich uit de oorlog had teruggetrokken "om vrijheid en democratie te verspreiden" of wat dan ook (hetzelfde moralistische argument dat we nu gebruiken om wapens naar Oekraïne te sturen), hebben we enorme sancties tegen de mensen daar afgekondigd omdat de nieuwe regering (de Taliban) niet liberaal (vrijheidslievend) genoeg is. 7 Miljard dollar aan Afghaanse fondsen zijn bevroren (gestolen) door de Verenigde Staten. Als gevolg daarvan worden Afghanen gedwongen hun nieren te verkopen om hun gezin the kunnen voeden. Is dit echt moreel meer verantwoord, of gewoon minder direct dan bommen en kogels?

Een oproep van de redactie: door de coronacrisis heeft DDS het, net als veel andere websites, ontzettend lastig. Wij willen alles gratis leesbaar houden voor iedereen, waardoor we voor onze inkomsten afhankelijk zijn van reclame. Maar bedrijven hebben financiële zorgen, en hebben dus niet veel te makken. Daar merken wij de gevolgen ook van. Vandaar onze oproep aan u, onze lezers: steun ons alsjeblieft! Via het betrouwbare Nederlandse BackMe-systeem kunt u maandelijks óf eenmalig doneren. Doe dat alstublieft, en help DDS in de lucht te blijven!

Zoals ik in de openingsalinea op hyperbolische wijze probeerde te zeggen, zijn de zaken niet zwart-wit, er zijn niet echt 'good guys' en 'bad guys'. Er zijn twee machten met verschillende belangen die deze belangen proberen veilig te stellen. Dit betekent ook dat het westen niet moreel of beschaafder is omdat het (soms) voor sancties gaat in plaats van bommen,* maar dat het heel goed precies andersom kan zijn.

*Zelfs dit is niet echt waar, volgens de VN zijn er momenteel 136 burgers omgekomen in oekraïne, vergelijk dit met westerse oorlogen en bezettingen waar veel meer doden vielen: 103.000-114.000 in Irak, 14.000-34.000 in Afghanistan, 9.400-25.000 in Libië.