-Armand Sag- Erdogan bezweert: Turkije heeft geen bezettingsplannen in Syrië

Voor De Dagelijkse Standaard (DDS) schrijft academicus Armand Sag om de dag een rapportage over wat er in Turkije gebeurt. Dat is van groot belang voor ons in Nederland, aangezien Turkije een sleutelpositie vervult in de immigratiestromen van het Midden-Oosten naar Europa, vanwege het simpele feit dat Turkije het tweede leger van de NAVO is, en natuurlijk omdat er veel Nederturken zijn die een band hebben met Turkije. Daarnaast is Turkije een regionale supermacht in het Midden-Oosten.

“De dictators van Baath zijn na 61 jaar verslagen”, zo vatte de Turkse president Erdoğan zijn toespraak samen na de val van Assad. Voor Assad was zijn vader aan de macht en samen hebben vader en zoon Assad 61 jaar aan de macht van Syrië gestaan als hoofd van de Arabisch-nationalistische politieke partij Baath. Zoonlief Assad was 24 jaar aan de macht.

Gevangenissen bevrijd

Met de val van Syrië hebben Turkse journalisten de gevreesde gevangenissen van Assad bezocht. Turkse journalisten van het Turkse televisiezender A Haber hebben sowieso de primeur gehad om als eerste live-uitzendingen van het bevrijde Syrië te realiseren. Meteen na de verovering van Damascus door de opstandelingen, hadden ze al aangekondigd om alle gevangenen per direct vrij te laten. Het is onduidelijk of ze daarbij onderscheid hebben gemaakt tussen politieke gevangenen en (bijvoorbeeld) zedendelinquenten.

Turkije de grote winnaar

Volgens Groot-Brittannië is er maar één grote winnaar uit de Syrische burgeroorlog gekomen en dat is Turkije. Waarschijnlijk doelen ze op de relatieve stabiliteit van Turkije in tegenstelling tot de andere landen in de regio, maar ook de bufferzone in Noord-Syrië dat nu feitelijk onder Turks gezag staat omdat daar een aanzienlijke etnische Turkse minderheid vertoeft. Er zijn ook geluiden dat de opstandelingen eerst hun plannen om op te rukken naar Damascus, hebben voorgelegd aan Turkije om hier toestemming voor te krijgen.

De nieuwe grote man

De overdracht van het Syrische regime ligt nu in handen van Mohammed al-Beşir, een relatief onbekende politicus die door de opstandelingen is aangesteld. Hij was eerder kortstondig minister in het Syrische kabinet van 2022 tot en 2023 en daarvoor stond hij aan het hoofd van het Syrische aardgasbedrijf. Hij was ook gouverneur in İdlib, een Syrische provincie wat als multicultureel voorbeeld gold voor de rest van Syrië.

Syriërs terug naar huis

In Turkije is nu de discussie begonnen over wanneer de miljoenen Syriërs terug kunnen naar hun thuisland. Een deel van de Syriërs is meteen al in de auto gestapt om terug te reizen waardoor er lange files zijn ontstaan. Aan de andere kant willen jongeren in de 20, die al 13 jaar in Turkije wonen, liever in Turkije blijven.

De algehele consensus is wel dat de Syrische vluchtelingen Turkije zeer dankbaar zijn, in meerdere steden gingen Syriërs spontaan de straat op om willekeurige Turken lekkernijen (zoals lokum en baklava) aan te bieden. Denktank Atlantic Council prees de manier waarop Turkije met de Syrische vluchtelingen is omgegaan en de wijze waarop er opvang is geregeld. President Erdoğan stelt dat de Syriërs broeders zijn van de Turken en altijd op steun kunnen rekenen. Tegelijk stelt Erdoğan ook dat Turkije geen enkele intentie heeft om gebieden van Syrië in te lijven.

Rutte, Rutte, Rutte toch

Rusland heeft inmiddels formeel en officieel aangegeven dat Assad en zijn familie asiel zullen krijgen in het Euraziatische land. Volgens de Nederlandse leider van de NAVO, Mark Rutte, hebben Rusland en Iran gedeelde schuld aan de situatie in Syrië. Hiermee lijkt Rutte toch nog wat olie op het vuur te willen gooien door die twee landen de zwarte piet toe te delen.

Israël in Syrië

De opmars van Israël in Zuid-Syrië is onbenoemd gebleven door Rutte, terwijl Duitsland en Groot-Brittannië fel hebben gereageerd op Israël. Volgens Israël gaat het om strategische innames van gebieden waar Hizbullah actief was in Syrië en zijn de Syrische opstandelingen hierbij gewaarschuwd dat ze niet in de regio moeten komen. Vooralsnog hebben de Syrische opstandelingen niet gereageerd op deze provocatie en hebben ze het te druk met feestvieren dat Assad weg is.

Koude winter

De Turkse miljoenenstad İstanbul maakt zich op voor een koude winter. Zeker tien provincies, inclusief metropool İstanbul, hebben code geel gekregen vanwege naderende sneeuwstormen. İstanbul kwam ook in de Time Magazine terecht maar voor iets veel positievers: İstanbul behoort, samen met Diyarbakır, tot de wereldsteden die het mooist zijn volgens de redacteuren van Time.

Armand Sağ (Utrecht, 1984) studeerde geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Daarnaast studeerde hij Turkologie (minor) en Internationale Betrekkingen (master) aan de Universiteit Utrecht. Hij is momenteel bezig met zijn proefschrift “Historiography and nation-building in modern Turkey” ter verkrijging van de graad van doctor (Ph.D.) terwijl hij werkt als senior onderzoeker bij het Instituut voor Turkse Studies in Utrecht. In dat kader zijn al verscheidene publicaties van zijn hand verschenen: Historie en Meer: Overpeinzingen van een historicus (2011), Omwentelingen in het Midden-Oosten: Perceptie en Gevolgen (2012; als co-auteur), Leergrammatica van het Turkije-Turks: Antwoorden (2013), Nation-building and historiography in modern Turkey: Anatolia, the Balkan and geographical emphasis (2015), Erdoğan: Perceptie, Reflectie, Analyse (2017, als co-auteur) en nog vele andere publicaties.