Analyse Armand Sag: de val van de lira en rentes

Turkije is toe aan zijn vierde Minister van Financiën in drie jaar tijd.[1] Dat lijkt excessief maar volgens de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan is dit nodig om de buitenlandse invloeden te stoppen.[2] Volgens Erdoğan zijn er buitenlandse machten bezig om de Turkse valuta te ondermijnen, en hij koppelt dit onder andere aan de inmenging van de Europese Raad in de Turkse rechtszaak tegen zakenman Osman Kavala.[3] Volgens de Turkse openbare aanklager heeft Kavala banden met de Hongaarse zakenman George Soros en willen ze wereldwijd links gedachtegoed verspreiden met een filantropisch agenda.

Het Constitutioneel Hof van Turkije, van oudsher kritisch op de regering, ontkent dat Kavala vervolgd wordt op grond van een rechts-islamitisch agenda omdat islam juist rechtvaardigheid als grondslag heeft.[4] Toch lijkt de buitenlandse druk op Turkije gevolgen te krijgen. De verklaring van de Europese Raad dat er maatregelen genomen zullen worden tegen Turkije als ze Kavala niet vrijlaten, heeft ertoe geleid dat de Turkse valuta nog sterker gedaald is.[5] In het kielzog is de goudprijs eveneens gedaald waardoor de financiële reserves van Turkije ook lijken op te drogen.[6] Turkije probeerde hiertegen te ageren door onder andere het minimuminkomen te verhogen.[7] Ook maakte de Turkse Centrale Bank bekend dat de lage Turkse valuta nu een ideaal klimaat creëert voor verdere kapitaalinvesteringen en dat ze daarom de rente laag zullen houden.[8] Het is deze kunstmatig laaggehouden rente, normaliter wordt de rente juist verhoogd om schommelingen in de valutawaarde te voorkomen, wat de Ministers van Financiën de kop kost.[9] Zij willen graag een hoge rente, terwijl Erdoğan erop hamert dat de rente laag moet blijven zodat investeerders verleid worden om geld in de Turkse economie te steken.[10]

Aan de andere kant, lijkt deze verklaring te komen op een moment dat Turkije al langer zijn afhankelijkheid van het Westen afbouwt. Zo heeft Turkije op dezelfde dag bekend gemaakt dat ze een nationaal zeekanon hebben geproduceerd dat tot wel 80 artillerieschoten per minuut kan afvuren tot een afstand van 16 kilometer.[11] Dit lijkt nodig te zijn met de opbouwende spanningen tussen Oekraïne en Rusland, met wie Turkije de Zwarte Zee deelt.[12] Bij zijn toespraak rondom de feestelijke onthulling van dit kanon, zei Erdoğan nadrukkelijk dat embargo’s tegen Turkije hiermee tot het verleden horen.[13] Kort erna maakte de Europese Raad bekend dat ze een uitzettingsprocedure willen starten tegen Turkije omdat Kavala om politieke redenen vervolgd zou worden.[14] Kavala lijkt echter als verdachte te zijn aangemerkt voor zijn ‘dubieuze’ donaties aan verenigingen en stichtingen die als instigator worden gezien van recente protesten en demonstraties die in geweld uitmondden.

Armand Sag (Utrecht, 1984) studeerde geschiedenis aan de Universiteit Utrecht. Daarnaast studeerde hij Turkologie (minor) en Internationale Betrekkingen (master) aan de Universiteit Utrecht. Hij is momenteel bezig met zijn proefschrift “Historiography and nation-building in modern Turkey” ter verkrijging van de graad van doctor (Ph.D.) terwijl hij werkt als senior onderzoeker bij het Instituut voor Turkse Studies in Utrecht. In dat kader zijn al verscheidene publicaties van zijn hand verschenen: Historie en Meer: Overpeinzingen van een historicus (2011), Omwentelingen in het Midden-Oosten: Perceptie en Gevolgen (2012; als co-auteur), Leergrammatica van het Turkije-Turks: Antwoorden (2013), Nation-building and historiography in modern Turkey: Anatolia, the Balkan and geographical emphasis (2015), Erdoğan: Perceptie, Reflectie, Analyse (2017, als co-auteur) en nog vele andere publicaties.

[1] https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/son-dakika-bakan-nebati-mecliste-yemin-etti-41952478

[2] https://www.hurriyet.com.tr/gundem/cumhurbaskani-erdogan-talimat-verdi-dovizde-manipulasyon-iddialari-incelenecek-41948793

[3] https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/12/02/son-dakika-turkiyeden-avrupaya-osman-kavala-tepkisi

[4] https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/aym-baskani-arslan-adalet-bir-soylem-meselesi-degil-eylem-meselesidir-1886329

[5] https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/son-dakika--disislerinden-avrupa-konseyinin-osman-kavala-kararina-tepki-1889665

[6] https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/ons-altin-fiyatlari-1-ayin-dibinde-fiyatlarda-yon-neresi-41952416

[7] https://www.sabah.com.tr/galeri/ekonomi/son-dakika-asgari-ucret-zamminda-pes-pese-aciklamalar-buyuk-maas-artisi-yolda

[8] https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/mb-baskani-kavcioglu-yatirim-istah-oldukca-yuksek-seviyelerde-41952185

[9] https://www.cumhuriyet.com.tr/siyaset/son-dakika--istifa-eden-lutfi-elvandan-ilk-aciklamalar-1889611

[10] https://www.sabah.com.tr/gundem/2021/12/02/yeni-hazine-bakani-nureddin-nebati-tbmmde-yemin-etti

[11] https://www.sabah.com.tr/galeri/turkiye/atis-testini-basariyla-tamamladi-iste-milli-deniz-topunun-ozellikleri

[12] https://www.sabah.com.tr/dunya/savas-canlari-calarken-abd-ve-rusya-arasinda-kritik-toplandi-kritik-ana-gelindi-5770537

[13] https://www.hurriyet.com.tr/gundem/son-dakika-ilk-milli-deniz-topu-uretildi-cumhurbaskani-erdogan-gizli-acik-ambargolar-tarihe-karisacak-41952256

[14] https://www.cumhuriyet.com.tr/dunya/son-dakika--avrupa-konseyinden-osman-kavala-karari-1889647