-Cultuur onder Vuur- Frans Timmermans op de vingers getikt door X: ‘Overheid is niet uitgehold’

“De afgelopen kabinetten hebben stap voor stap teruggeduwd en uitgehold”, zegt Frans Timmermans op X. “Het is misgegaan op het moment dat we dachten: de markt kan ons redden.” Dat laatste is al weinig ongeloofwaardig. Praktisch elke partij in Nederland is voor een begrensde vrije markt. Er zijn in ons land geen neoliberale Chicago Boys die van de samenleving een libertarische woestenij willen maken. Frans Timmermans ziet spoken.

De community note bij Frans Timmermans' bericht richt zich evenwel op de eerste bewering: de uitholling van de overheid. Die heeft nooit plaatsgevonden, integendeel: afgelopen jaren is het aantal ambtenaren flink gegroeid. Had de Rijksoverheid in 2015 nog 116.731 mensen in dienst, in 2022 was dit al 138.376 man. Daarbovenop komt dat ministeries steeds meer consultants inhuren. Een belangrijke factor in de groei is het coronabeleid en de klimaatpolitiek die de kabinetten-Rutte aan Nederland hebben opgedrongen.

De overheidsgroei weegt zwaar op de Nederlandse bevolking. De collectieve lastendruk – het percentage van het verdiende geld dat afgeroomd wordt door de overheid – is toegenomen van 35,1% bbp in 2012 naar wel 39,1% in 2021. In de Rutte-jaren is een huishouden gemiddeld meer dan 3.000 euro per jaar extra gaan betalen. Vooral de middenklasse heeft het zwaar te verduren. Zij kunnen niet zoals de bovenklasse vluchten in interessante vastgoedconstructies (al heeft Rutte IV ook die vluchtroute afgesloten). Zij krijgen niet allerlei toeslagen, waarmee Timmermans' PvdA/GL de stem van de onderklasse koopt.

Dat maakt de politieke retoriek over de 'terugkeer van een sterke staat' zo bizar. Hoeveel partijen hoorden we tijdens corona niet oproepen tot een grotere overheid? Alsof die afgelopen decennia klein is geweest. Bovendien heeft de coronacrisis juist aangetoond hoe ineffectief en log de overheid is. Problemen kunnen veel beter lokaal opgelost worden, door de samenleving zelf. Of door de boeren, die absurd genoeg van de overheid te horen krijgen wanneer ze hun aardappelen uit de grond moeten halen.

De feiten zijn helder: de overheid is niet uitgehold, maar opgezwollen. Wil Nederland weer gezond worden, dan zal de staat eerst moeten afvallen. Al zal zulke beeldspraak de persoon Frans Timmermans weinig zeggen.