Column Sid Lukkassen: Rutte stapt op, en nu?

Deze regering trapte blikjes vooruit een schiep bovendien haar eigen problemen. Én immigratie toestaan, én beperkingen wegens stikstof, én PFAS-regels voor de bouw. Dat op zich is een recipe for disaster, alleen al qua woningnood. Oppositiepartijen als PvdA, GroenLinks en de SP willen echter óók keihard deugen op deze thema’s, waardoor het gezond verstand ontbreekt waarmee het parlement de regering zou kunnen bijsturen. Vanuit diezelfde consensus van hypermoralisme lijken partijen als PVV en FvD bij voorbaat in de ban gedaan als coalitiepartners. Deze verkiezingen zullen geen feest worden van de representatieve democratie, maar slechts een volgend hoofdstuk van de veenbrand die nu al decennia smeult.

De regering van de afgelopen jaren werd gekenmerkt door the worst of both worlds: de kleurloosheid van de technocratie en de visieloosheid van de compromisdemocratie. Dat krijg je als je uitsluitingscoalities hebt waarin confessionele, progressieve en liberale partijen moeten samenwerken. De korte termijn management stijl van regeren – de stijl die Rutte kenmerkt – is ideaal voor de huizenbezitters en aandeelhouders van nu, maar laat toekomstige generaties berooid achter.

Het lot van VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff is tekenend voor deze situatie. Anderhalf jaar geleden kondigde hij een grote ideologische bezinningsoperatie aan, om met partijgenoten in het hele land te brainstormen en daar een visiestuk uit te persen over de toekomst van de VVD. Nadien verklaarde hij in de krant: “Ik weet al twee jaar dat ik wil stoppen.” Met andere woorden, Dijkhoff zette iets neer waarvan hij wist dat hij het niet zou gaan uitvoeren, dat hij althans niet de macht zou hebben om het door te zetten. Velen die aan de herbronningsoperatie hebben bijgedragen – waaronder ondergetekende – voelen zich bekocht.

De afgelopen vier jaar was er nogal wat woede over de toeslagen affaire, de stikstof maatregelen, (het doordrukken van) de klimaatwet, de afschaffing van het referendum, het instemmen met een EU-schulden- en transferunie, leugens omtrent de dividendbelasting en last but not least: het Marrakesh pact. Ondanks de waarschuwingen en het martelaarschap van Pim Fortuyn heeft de islam zich in Nederland kunnen doorontwikkelen tot een parallelle samenleving met geheel eigen waarden en een eigen interpretatie van de rechtstaat. Triest is ook dat het onder het bewind van Rutte normaal is geworden om mensen te cancelen – van wetenschappers tot sprekers – terwijl hij vroeger hoogstpersoonlijk een vrijdenkersruimte stichtte in de Tweede Kamer.

Op klaarlichte dag kunnen nietsvermoedende passanten als ‘collateral damage’ overhoop worden geknald en steeds minder burgers geloven dat het zin heeft om aangifte te doen bij de politie. In de politieke processen tegen een oppositieleider zien velen een bedreiging voor diezelfde rechtstaat. Ondertussen is Nederland verworden tot een narco-staat waar zelfs advocaten worden afgemaakt.

So much dus voor de premier die ooit werd gekozen op ‘meer blauw op straat’. Maar nu het kabinet opstapt kan Rutte zeggen: “Daar hebben wij onze verantwoordelijkheid voor genomen en zijn afgetreden. Nieuwe ronde, nieuwe kansen.” Doordat steeds meer mensen economisch van de overheid afhankelijk zijn en tegelijk door mainstream media worden gebluepilled over de staat van het land, zullen veel kiezers hem volgen. Hierom is de redding van Nederland geen kwestie van politieke partijen maar van levensbeschouwelijke zuilen.

Tegen de achtergrond van deze structurele problemen is het aftreden van Rutte een schoondeug operatie. Denk maar aan de verkiezingen van vier jaar geleden – geen cent meer naar de Grieken, duizend euro erbij voor elke werkende Nederlander, illegaliteit wordt strafbaar en de hypotheekrente aftrek staat als een huis. Allemaal niet waargemaakt, Rutte zegt even sorry aan het volk (kijk vanaf 2:13), wordt gewoon weer herkozen en gaat door in dezelfde stijl.

Als politicus is Rutte briljant in het spel, maar hij is het zicht verloren op de knikkers. Nederland werd onder zijn bewind een bureaucratisch land met een enorme regeldruk en een even ongezonde als ondoorzichtige versmelting van commerciële met collectieve belangen. Van het oorspronkelijke VVD ideaal bleef niets bewaard – een land van zelfstandige burgers waarin de staat niet inmengt maar waakt. Alsnog is de overheid geworden tot een ‘grote geluksmachine’, zoals Rutte dat vroeger noemde. Als je een hamer hebt, lijkt alles op een spijker. Als je een overheid runt, lijkt alles een probleem voor de overheid.

Wil de VVD een toekomst hebben ná Rutte, dan moet er een inhoudelijk verhaal komen dat past bij een klassiek liberale volkspartij. Er hangt nu een geur van opportunisme rond de partij waarbij de eigen ziel is verkocht om te kunnen regeren over links. Tegelijk zijn carnaval en cabaret op de plaats gekomen van ideologisch debat om naar de buitenwereld toe maar ‘volks’ te lijken.

In toekomstig VVD-beleid zal de regelgeving aantoonbaar moeten worden weggesnoeid en lastenverlichting voor gewone burgers moet prioriteit zijn. Laten we streven naar een land waarin vrijheid van denken weer boven alles staat. Zodat debat en expressie weer mogelijk zijn zonder dat je wordt gecanceled door Big Tech, wordt weggedeugd door extreemlinks of wordt bedreigd door moslimfundamentalisten.