Toch wel schrikken: minder dan 50% stemt tijdens gemeenteraadsverkiezingen in Groningen

Toch wel even schrikken. De gemeenteraadsverkiezingen in Groningen zijn bijzonder ongewoon, niet de winst van GroenLinks of het verlies van D66 is het meest opmerkelijk, maar de lage opkomst van slechts 44%. Daarmee staat de democratische legitimiteit van de Groningse gemeenteraad onder druk, want vier jaar geleden was de opkomst significant hoger met ruim 54%. Het is opmerkelijk dat blijkbaar 6 van de 10 inwoners er niets voor voelt om te stemmen. Waarom? Zeggen deze cijfers iets over de staat van onze democratie of moeten we doen alsof het normaal is dat een meerderheid niet stemt?

Een opkomst van 44% is schokkend te noemen, zeker voor democratische verkiezingen. Waarom kiezen mensen in Groningen niet? Een vraag waar ik als Groninger ook niet direct een antwoord op heb. Ik kan niet spreken voor mijn mede-Stadjers op dit moment. Wel kan ik over mijn eigen ervaringen spreken, dus bij deze. Nu is het zo dat in Nederland de gemeenteraadsverkiezingen op minder opkomst kunnen rekenen dan de nationale Tweede Kamerverkiezingen. Ook het feit dat er een 'herindeling' plaatsvindt, een eufemistisch woord voor machtscentralisatie én bezuinigingen in één, kan invloed hebben. Maar ook minder media-aandacht voor de verkiezingen en dus minder kiezers wordt als reden genoemd. Een logische verklaring?

[caption id="attachment_214030" align="aligncenter" width="300"] Wethouder Paul de Rook (D66) in debat bij OOGTV. De voorman van D66 bleef weg bij de verkiezingsuitslag nadat hij een dag eerder woest op het podium stond te 'triggeren' op de 'marktwerking' betogen van de SP Bron: YouTube / Screenshot OOGTV[/caption]

Ik zou de stelling willen verdedigen dat de betrokkenheid van de kiezer als ruim zestig jaar lang aan het afnemen is. En dat de uitslag geen incident is maar valt binnen die trend. De trend is ook zichtbaar. De Tweede Kamerverkiezingen weerspiegelen wat er gaande is in de Nederlandse democratie waar steeds minder mensen stemmen. Van zo'n 85% deelname in de jaren 1980 naar zo'n 75% opkomst in 2017 tijdens de Tweede Kamerverkiezingen. In bijna veertig jaar tijd heeft de politiek het dus voor elkaar gekregen om minder mensen aan zich te binden dan voorheen. Dat zijn daadwerkelijk zorgwekkende trends. In 1956 gingen nog 95% van de mensen stemmen. Ook in Groningen dus, maar er was toen nog wel een opkomstplicht. Hieronder de uitslag van de Groningse gemeenteraadsverkiezingen:

[caption id="attachment_214029" align="aligncenter" width="492"] Voorlopige uitslag gemeenteraadsverkiezingen: Bron: Gemeente Groningen (gemeente.groningen.nl)[/caption]

De verklaring dat de afwezigheid van media-aandacht de primaire reden is voor de lage opkomst lijkt twijfelachtig. Immers hadden mensen in 1956 vaak nog helemaal geen tv, laat staan internet. Toch was de opkomst toen hoog. Maar nu is de opkomst dus niet meer zo hoog. Wat zouden de redenen zijn waarom Groningers niet hebben gestemd? Wie weet het? Zou het komen doordat er voornamelijk kartelpartijen heersen en er weinig alternatieven zijn voor mensen met gezond verstand? Of is deze uitslag tekenend voor de staat van de democratie in Nederland? Om dat uit te zoeken gaat DDS vanmiddag in Groningen op pad om de bewoners te vragen naar hun overwegingen om niet te stemmen. Wij zullen u dan ook onze resultaten doen toekomen in de hoop deze dramatische verkiezingscijfers te verklaren.