Oud-SP'er Harry van Bommel is bij FVD-Lagerhuisdebat: 'Beter een half ei dan een lege dop'

13 Mei organiseert FVD een Lagerhuisdebat over de nieuwe referendumwet; de eigen leden gaan met elkaar in debat over de vraag of de fractie het voorstel moet steunen of niet. Naar ik heb begrepen bent u daar - als niet-FVD’er - óók bij. Waarom?
Daar heb ik 2 redenen voor.

1. Het referendum is mij veel waard. Ik mocht leiding geven aan twee referendumcampagnes; dat over de Europese Grondwet en dat over het Associatie Akkoord met Oekraïne. In beide gevallen is de uitkomst feitelijk genegeerd. Een volwaardig referendum vind ik van steeds groter belang, aangezien de politieke stromingen steeds diffuser worden.

2. Er is in Nederland veel minder politiek debat dan in andere landen. Politieke debatten moeten zich ook niet beperken tot het parlement, maar ook intern in politieke partijen, op universiteiten en debatcentra voltrekken. Onze debatcultuur is zonder meer pover. Waar ik kan, lever ik graag een bijdrage aan de bevordering van het debat. Ook bij politieke partijen, op voorwaarde dat die intern democratische zijn. Een uitnodiging van de VVD, de SP of GroenLinks zou ik ook hebben geaccepteerd. Van de PVV niet.

Vanuit met name Thierry Baudet zelf is er veel kritiek geweest op het voorstel. Hij noemt het een wassen neus en een fopreferendum. Wat vindt u van die kritiek?
Dit voorstel is inderdaad wel heel minimaal. Het is echter een voorstel dat een kans maakt en een opstap kan zijn naar meer. Beter een half ei dan een lege dop. De ontwikkeling naar een volwaardig referendum is volgens mij niet te stoppen. Dat zullen ook de tegenstanders ervan wel gaan inzien.

Hoe groot acht u de kans dat er met de wet zoals die er nu ligt er daadwerkelijk in de nabije toekomst een succesvol ‘nee’ referendum georganiseerd wordt?
Die kans acht ik redelijk groot, zolang er maar wordt gekozen voor een serieus en groot thema. Bij de Europese Grondwet was dat evident. Bij het Associatie Akkoord een stuk minder. De introductie van de Euro zou ook een succesvol referendum hebben gekregen. Een referendum over het Nederlandse lidmaatschap van de EU zal dat ook zeker krijgen. Kortom; het moet wel echt ergens over gaan.

In 2016 vond u het verschrikkelijk dat bepaalde partijen waaronder de PvdA besloten om een motie tot opriep tot naleving van de referendumwet (in verband met het Oekraïnereferendum) verworpen. Waarom denkt u dat dit soort partijen daar vanaf nu anders in zullen staan?
Partijen weten sinds de twee belangrijke referenda die we hebben gehad dat ze kunnen worden afgestraft voor het niet uitvoeren van de wens die de bevolking uitspreekt. De prijs daarvoor kan hoog zijn.

U gaat 13 mei dus ook zélf in debat met de aanwezigen. Pepijn van Houwelingen heeft aangegeven dat hij naar ‘voor’ neigt, puur en alleen omdat het in ieder geval het idee van een referendum levend houdt. Wat verwacht u van het debat?
Ik verwacht dat FvD leden in meerderheid voor zijn. Ik hoop dat ik ze met wat goede inhoudelijke argumenten tot betere ambassadeurs van het referendum kan maken. En dat ze tevens net als ik voorstander zullen zijn of worden van referenda louter over fundamentele zaken. Niet over ditjes en datjes.

Wat vindt u er eigenlijk van dat FVD een debat én ledenraadpleging organiseert over dit onderwerp? Zouden meer partijen dat moeten doen, of vindt u eigenlijk dat fracties dit zelf moeten beslissen en bij verkiezingen dan maar moeten zien wat ‘de achterban’ ervan vindt?
Ik juich het toe dat politieke partijen over dit onderwerp de leden raadplegen. Zeker ook omdat er over dit voorstel alleen maar in algemene zin standpunten in de partijprogramma's staan. Dan is het zinvol om in een debat met de leden over de randvoorwaarden van een referendum te spreken.

Het wordt toch een beetje ondergesneeuwd in dit debat, dat vooral technisch van aard is. Maar het is denk ik erg belangrijk om toch nog eens duidelijk uit te leggen waarom een referendum in principe zo belangrijk is. Wat denkt u dat een referendum betekent voor de gezondheid van de Nederlandse democratie?
Het referendum kan als noodrem voor de democratie fungeren. Veel zaken staan helemaal niet in de partijprogramma's en de kiezer weet dus niet bij het uitbrengen van de stem wat zijn/haar partij daarvan vindt. We moeten echter vooral niet teveel referenda hebben. Alleen over echt grote zaken die raken aan de soevereiniteit van ons land, of zaken die ethisch heel moeilijk liggen.

Tenslotte, zoals ik het begrijp bent u al jaren geen lid meer van de SP, hoewel veel mensen nog wel over u denken als SP’er. Maar of nu wel of niet lid bent: denkt u dat het mogelijk is voor wat vaak ‘populistisch rechts’ genoemd werd om samen te werken met het oude ‘populistische links,’ zoals dat ooit belichaamd werd door de SP (en zo af en toe nog steeds)? Dat kan duidelijk op dit specifieke onderwerp, maar zijn er meer van dit soort onderwerpen waarbij dat kan?
Sinds november 2017 ben ik geen lid meer van de SP, maar niet iedereen weet dat. Rechts en links duidden in het verleden vooral op de economische oriëntatie van politieke partijen. De laatste 10 jaar, zelfs langer, zijn die termen ook meer cultureel geladen. Bij de SP zie je cultureel dan ook conservatieve opvattingen over de natiestaat, migratie, identiteit en gender die makkelijk kunnen aansluiten bij sommige rechtse partijen. Het stemgedrag in de Tweede Kamer illustreert dat perfect.

Let op! Het is nog altijd mogelijk om tickets te regelen voor het FVD Lagerhuisdebat in Nieuwegein. Datum: 13 mei. Inloop: 19:30 uur. Aanvang debat: 20:00 uur. Borrel: 21:30 uur. Als je FVD líd bent kun je ook actief meedoen aan het debat (in plaats van alleen als toeschouwer). Daarvoor moet je je hier aanmelden.