- Frits Bosch - Inflatie: “Wie van de Drie” is de schuldige aan onze hoge inflatie? En: lang leve de Landbouw!

In Nederland stijgt de inflatie - nu ruim 4%  - terwijl de rente elders in de EU daalt. Dus het uniforme rentebeleid van de EU, rentedaling, is voor ons niet gewenst. Hier komt het nadeel van het uniforme monetaire beleid van de EU om de hoek kijken. De EU kan niet rente differentiëren naar de landen.

Toen ik nog bij het VNO werkte was er het zogenaamde tripartite overleg zodat de drie partijen er samen in een goed gesprek uitkwamen. Das war einmal… Ik vroeg prof Lex Hoogduin, hoogleraar economie RUG, of het eigenlijk wel binnen de taakopdracht valt van DNB om de Drie partijen op te roepen zich te matigen. Hoogduin: “Ja, dat past in de traditie van het “gematigd monetarisme” van DNB en het NL Poldermodel. Lees mijn bijdrage aan de discussie over lonen en winsten met de vaste Tweede Kamer commissie van sociale zaken en werkgelegenheid van enige weken geleden (te vinden op de website van de Tweede Kamer). In het verleden zou gepoogd zijn een sociaal akkoord te sluiten tussen werkgevers, werknemers en de overheid, met DNB als adviseur. Naar ik begrijp is het kabinet niet voor een dergelijk akkoord en de FNV ook niet. In die omstandigheden is het het beste om de sociale partners de loononderhandelingen zo gedecentraliseerd mogelijk te laten voeren. DNB kan dan niet veel anders doen dan te wijzen op het belang van een beheerste loon- en prijsontwikkeling, maar het is aan de sociale partners om dat te realiseren. Overigens gaat de ECB in zijn ramingen er vanuit dat de recente loonstijgingen door bedrijven niet zullen worden doorberekend. Verder roept DNB het kabinet terecht op geen olie op het inflatievuur te blijven gooien. Tot slot: spoedig herstel van prijsstabiliteit is in het algemeen belang. Niemand wordt beter van te lang te hoog blijvende inflatie.”

In de hele discussie over inflatie blijft het monetaire beleid van de EU met de buitensporige schulden buiten schot. Monetaristen als prof Korteweg en prof Bomhof wezen vroeger op inflatie door monetaire creatie, maar hen hoor je niet meer. De EU acht ik medeschuldig aan de hoge inflatie. De loonstijging acht ik terecht: sectoren hebben vele jaren op de nullijn gestaan. Zeker in de categorie van “de Onmisbaren” vind ik loonstijging zeer terecht, dus ook hier differentiëren.

Tot slot wijs ik op de steeds maar dalende arbeidsproductiviteit in Nederland. Dat komt doordat steeds meer handjes nodig zijn om de economie draaiende te houden want de gemiddelde kwaliteit van die handjes daalt. Elders in de EU stijgt de arbeidsproductiviteit.  Bovendien werken steeds meer Nederlanders in sectoren met een lage arbeidsproductiviteit zoals de zorg, de overheid (ambtenaren overdosis), het onderwijs, de dienstverlening.

Er is één sector waar de arbeidsproductiviteit stijgt: de landbouw. Boeren slagen erin meer te produceren in minder uren. Dat zorgde in 2022 voor een sterke stijging van de arbeidsproductiviteit met 14,6%. Als die sector krimpt daalt de Nederlandse arbeidsproductiviteit nóg sterker. Kan Knot daarover zijn licht eens kunnen laten schijnen. Dat vindt Caroline van der Plas ook heel fijn: we hebben het aan de landbouw te danken dat de arbeidsproductiviteit van Nederland nog enigszins overeind blijft. Lang leve de landbouw!