- Frits Bosch - Het Financieele Dagblad verschaft ‘grove leugens’ over vermeende loonkloof

Het Financieele Dagblad doet er verslag van: “Soms zijn de verschillen klein zoals in Luxemburg, maar soms groot, zoals in de Baltische staten. Volgens dit onderzoek zou de kloof, de zogenaamde ‘gendergap’, niet kleiner zijn geworden de laatste 15 jaar. In de EU verdienen vrouwen al jaren gemiddeld netto tussen 4% en 5% minder dan mannen. In Nederland nam het verschil vorig jaar zelfs toe van 3,4% naar 5%. In de EU kwam het verschil in beloning in 2021 uit op zo’n 800 euro op jaarbasis in het nadeel van vrouwen. In de Scandinavische landen zijn deze verschillen met 1.200 en 1.300 euro het grootst. Procentueel liggen ze in de Baltische staten het meest uit elkaar. In de EU is het beloningsverschil tussen mannen en vrouwen volgens Eurostat het grootst in steden en het kleinst op het platteland. In landen als Nederland, België en Zweden is het kleinst in het gebied daartussen, in de voorsteden en dorpen.” Het Financieele Dagblad stemt in met de loonkloof. Maar bestaat deze kloof echt?

We horen vaak dat mannen er problemen mee hebben om de loonkloof te erkennen en dat er eindelijk eens iets aan gedaan moeten worden. Vrouwen verdienen minder dan mannen in dezelfde functies. Dat is correct. Moeten alle alarmbellen afgaan vanwege discriminatie? Nee, want het hele verhaal moet verteld worden voordat we tot actie overgaan. Erasmus Q-Intelligence van de Erasmus Universiteit is gespecialiseerd in onderzoek naar salarisverschillen tussen mannen en vrouwen. In het recente onderzoek (16-1-23) over salarisverschillen in de rechterlijke macht wordt het volgende geconstateerd. Een vrouwelijke rechter in opleiding verdient bij de start van die opleiding 7,7% minder dan mannen. Columniste Sophie van Gool, columnist van Het Financieele Dagblad hekelt deze kloof in haar column “In een vrouwenberoep ga je niet rijk worden”, 6-3-23. Ze vindt de 7,7% kloof “treurig nieuws”. Maar is het wel treurig? Als de individuele karakteristieken van de kandidaten wordt meegewogen, zoals werkervaring, type werkzaamheden en de arbeidsmarktparticipatie volgens fte’s, dan verschrompelt de 7,7% loonkloof volgens het onderzoek tot 2,9%, wat binnen de statistische onzekerheidsmarge kan vallen. Juist het feit dat vrouwen minder uren maken dan mannen is een zeer belangrijke factor. Het is de eigen keuze van vrouwen om minder fte’s te maken om hun moverende redenen. Van Gool schrijft dat “vrouwelijke rechters minder geld krijgen dan mannelijke rechters”. Dat is onwaar. Erasmus Q-Intelligence noemt dat vrouwen en mannen als rechters gelijk verdienen volgens de vaste schalen. Er is geen discriminatie van vrouwelijke rechters. Dat is het goede nieuws, anders dan Van Gool ons laat geloven.

Het onderzoek van Eurostat verdoezelt meer dan dat het duidelijk maakt. Hier speelt ook nog het additionele verschil van landenkarakteristieken. Men kan wel constateren dat vrouwen minder verdienen dan mannen in de onderzocht landen en dat afzetten tegen een EU gemiddelde, maar de karakteristieken van de onderzochte landen verschillen sterk van elkaar. Vrouwen in Scandinavische landen maken minder fte’s dan in Nederland. Dat werkt door in het salaris en in de verschillen ten opzichte van mannen. De arbeidsmarkt van bijvoorbeeld de Baltische staten verschilt wezenlijk van de Zwitserse arbeidsmarkt. Eurostat vergelijkt appels met peren. Hier speelt het bekende gezegde ‘halve waarheden, grove leugens en statistieken’. Statistieken - vooral gemiddelden - hebben de vervelende eigenschap dat ze zich goed ervoor lenen om halve waarheden en leugens op ‘wetenschappelijke wijze’ als een waarheid te verkopen.

In sectoren waar vrouwen in overtal zijn, zoals rechterlijke macht, huisartsen, zorg, leerkrachten, dierenartsen, psychologen, instellingen, zien we dat het salaris daalt. Mannelijke collega’s noemen dat de kwaliteit van het werk daalt en dat daardoor de reputatie van het beroep daalt. Dat vrouwen onregelmatiger werken heeft een substantieel nadelige invloed op de kwaliteit. Dat zou volgens hen de reden zijn dat de hele beloningsstructuur van de sector daalt. Ik heb dat uitgebreid onderzocht en heb er verslag van gedaan in “Feminisme op de werkvloer”.

Pas op voor ‘sweeping statements’ als zouden vrouwen minder verdienen dan mannen. Beschouw het steeds per individueel geval en laat statistiek geen halve waarheden verkopen. Het Financieele Dagblad zou toch beter moeten weten. Sophie van Gool organiseert workshops. Ze zal dan ongetwijfeld het onderzoek van Eurostat en Erasmus Q-Intelligence aanhalen: “vrouwen worden gediscrimineerd door mannen op de apenrots. Het is treurig!” Het is dan te hopen dat er iemand in haar gehoor zijn vinger opsteekt: “mevrouw Van Gool, vertel geen grove leugens.”