Column Frits Bosch: De Russische inval zet turbo op faillisementen

We zijn verheugd dat Corona geleidelijk van het toneel, maar de vreugde is van korte duur vanwege de Russische inval in Oekraïne. De volgende vraag is dan waar het heen gaat met de economie. Rutte 4 wordt al geconfronteerd met een juridische tegenvaller in box 3, de spaarbelasting, Nederland wordt door de hogere wereldmarktprijzen voor olie en aardgas per saldo armer en de koopkracht daalt. De vraag is of er compensatie voor het koopkrachtverlies komt vooral voor de kwetsbaren. Koopkrachtverlies betekent dalend consumentenvertrouwen, dat betekent minder vraag naar producten en dat betekent - in deze toch al uiterst labiele situatie na Corona - faillissementen. De vraag is echter hoeveel.

Zoals altijd verschillen economen hierover stevig van mening. Er zijn grofweg twee partijen. Aan de ene kant staan De Nederlandsche Bank en de Europese Commissie. Zij menen dat onze economische groei voor 2022 en 2023 3,4% en 2,3% zal zijn. Het Centraal planbureau denkt dat het een flink tandje lager zal zijn en dat Corona ‘blijvende schade’ zal aanrichten, behoorlijk pessimistisch dus. De middellange termijn verkenning van het CPB zit op maximaal 2%. Het CPB verwacht faillissementen door verlies aan productief kapitaal, verstoring van productieketens, verlies van kennis door ontslagen personeel en teruglopende globalisering

Wie van de twee heeft gelijk? Ik denk dat het afhangt op welke termijn je kijkt en voor de middellange termijn van vijf jaar meen ik dat het CPB het gelijk aan haar zijde zal hebben, zeker na de Russische inval. Een onzekere factor acht ik dat we een incompetente minister van financiën hebben die even zot zal zijn als Wobke Hoekstra door onze miljarden zuidwaarts te gooien en naar het failliete KLM. Kaag heeft laten blijken dat ze zich nog soepeler wil opstellen naar de EU dan Hoekstra. Daar schrikken we hevig van. De kostbare plannen van minister Jetten kunnen de prullenmand in. We moeten het geld nu voor ‘eigen volk eerst’ benutten.

Het CPB meent dat het aantal faillissementen zal toenemen. De genoemde argumentatie is juist, maar onvolledig. We zien in de VS de inflatie sterk oplopen naar 7% en de trend is opwaarts. Die inflatie is niet “tijdelijk”. De Federal Reserve moet de rente verhogen om te vermijden dat de inflatie ‘running’ wordt waardoor naar recessie gegrepen moet worden om het inflatiemonster weer in de doos te krijgen. Een hogere rente betekent dat de dollar krachtiger wordt ten opzichte van de euro waardoor onze export goedkoper wordt maar de import duurder: exogene inflatie impuls alhier vanuit de VS. We weten dat Christine Lagarde van de ECB de oogkleppen heeft opgezet met een strikte focus op de ultiem lage euro rente voor corrupt Zuid Europa, maar er komt toch een moment dat ze gedwongen wordt dat los te laten om nog hogere inflatie tegen te gaan. Ze loopt nu al achter de feiten aan. Niemand weet wanneer deze activistische en politiek gerichte vrouw door de bocht zal gaan. Mijn inschatting is december 2022 of begin 2023. Maar ook hier acht ik het beleid van de ECB een onzekere factor. De ECB is een puur politieke instelling ten nadele van de relatief rijke landen.

Het beeld komt er anders uit te zien, vooral door de onzekerheden over begroting en koopkracht. Het ziet er aanzienlijk ongunstiger uit. Hier komt dan het gelijk van het CPB: meer faillissementen. Want in deze krappe arbeidsmarkt bij een hoge inflatie zijn werknemers in staat om hun spierballen te laten rollen voor loonstijging, inflatiecompensatie. De Corona overheidssteun is weggevallen en bedrijven moeten op eigen kracht verder. Bedrijven zijn compleet verslaafd geraakt aan een nulrente en kunnen een substantieel hogere rente niet opbrengen en moeten de handdoek in de ring gooien. Dat betekent op enige termijn dat we naar een structureel lager groeipad gaan van maximaal 1,5% met een hogere rente -de ultra lange rente zit op 4%- en een inflatie die in toom wordt gehouden, terug naar 2%. Daar is niks mis mee dunkt me. Hopelijk kunnen dan onze spaarders en pensionado’s dan ook weer wat vrolijker kijken…

Hier is financiële stuurmanskunst voor nodig. Die hebben we helaas niet voorhanden. Faillisementen waren al voorzien. De Russische inval zet daar de turbo op.

Frits Bosch, auteur van “Risico als obsessie”, “Dat is het risico”, “Wereld op een keerpunt” “Onbehagen bij de elite”, “Schaft ook Nederland zich af?” en “Feminisme op de werkvloer”.