Wat is het nut van Ronald Plasterk?

Collega Frank noemde de PvdA'er dit weekeinde al gekscherend een fopminister. "Zijn uitgeklede portefeuille op het departement (geen politie bijvoorbeeld) zorgt ervoor dat hij niets te doen heeft, behalve twitteren. En dus trok hij als een bezetene aan een dood paard: de superprovincie. Hij moest en zou tenminste iets bereiken deze kabinetsperiode."

Helaas voor Plasterk lijkt de fusie van de provincies Flevoland, Noord-Holland en Utrecht van de baan. De provincies willen het niet, de oppositie in de Eerste Kamer wil het niet en het kabinet vindt het blijkbaar toch niet zo belangrijk dat het de samenvoeging gewoon doordrukt. PvdA-leider Diederik Samsom stelde vast dat er "geen politiek draagvlak" is voor de fusie. "Erg jammer," zei premier Mark Rutte vrijdag, maar "het hoort bij de politieke realiteit dat er ook af en toe dingen niet lukken."

Wat moet Plasterk nu doen? Niet alleen de superprovincie is van tafel, ook het plan om tal van gemeenten samen te voegen stuit op veel weerstand en is op de lange baan geschoven. Op de benoeming van burgemeesters heeft het Rijk inmiddels niet veel invloed meer. De bestuurlijke herinrichting van de Antillen is afgerond. De politie valt onder het ministerie van Veiligheid en Justitie. En dan heeft Plasterk ook nog een staatssecretaris voor Wonen en Rijksdienst onder zich die hem veel werk uit handen neemt.

Toegeven, het is niet alsof Plasterk de hele dag op zijn handen zit. Hij is nog altijd verantwoordelijk voor de overheveling van tal van taken, waaronder de jeugdzorg en de ouderenzorg, naar de gemeenten, een proces dat volgend jaar begint. Maar dat is tijdelijk. Op een gegeven moment moet die overheveling zijn afgerond en blijft er voor Plasterk weinig meer over dan de inlichtingendiensten in het oog houden. Dat lijkt geen voltijdbaan.

Ooit was het ministerie van Binnenlandse Zaken een van de grootste departementen in Den Haag. In de loop der jaren is het echter beetje bij beetje uitgekleed. Er kwamen aparte ministeries voor bijvoorbeeld onderwijs en landbouwbeleid. Het vorige kabinet-Rutte drong het aantal ministeries juist terug. Landbouw en Economische Zaken werden samengevoegd, alsmede VROM en Verkeer. Binnenlandse Zaken kreeg volkshuisvesting, immigratie en integratie erbij. Maar die taken zijn Plasterk weer uit handen genomen. De eerste is bij staatssecretaris Stef Blok ondergebracht. Immigratie en asiel vallen nu onder de verantwoordelijkheid van de minister van Veiligheid, Ivo Opstelten. En integratie is naar Sociale Zaken gegaan. Blijft bij Binnenlandse Zaken over: de verantwoordelijkheid voor de AIVD, iets dat logischerwijs onder Veiligheid zou kunnen vallen, en Koninkrijksrelaties, iets dat de premier, als minister van Algemene Zaken, best zelf kan doen.

De VVD wilde de superprovincie graag om de 'bestuurlijke drukte' in Nederland terug te dringen. Dat is niet gelukt. Maar een andere manier om de overheid te doen inkrimpen ligt op de loer: ontsla Ronald Plasterk en schaf het ministerie van Binnenlandse Zaken af.