VVD en PVV moeten een duidelijke koers uitstippelen

Gisteren schreef ik een artikel over de zogenaamde “middenpartijen”, PvdA en CDA, die eigenlijk niet meer thuishoren in ons tegenwoordige politiek bestel. Nu is de electorale afkalving van deze twee partijen het meest duidelijke symptoom van een maatschappij die de oude partijen ontgroeid is, maar het is niet het hele verhaal.

Op dit moment houdt de VVD zich nog groot, omdat na het desastreuze kabinet Balkenende-IV (waar niet toevalligerwijs CDA en PvdA samen inzaten) het land nog eens had gewezen op het totale failliet van de middenpartijen. Het valt op dat de kiezer vooral naar de PVV en de VVD greep om een antwoord te bieden. Daar is een reden voor.

Veel kiezers kozen voor de VVD omdat dit de enige partij in ons bestel is die concreet economisch liberalisme bepleit. D66 is op een flink aantal gebieden nauwelijks liberaal te noemen. Qua persoonlijke vrijheid scoren de democraten beter dan de VVD, maar wie enige individualisering van de maatschappij wil moet écht bij de VVD zijn.

Tegelijkertijd kozen veel mensen voor de PVV, omdat dit bij uitstek de partij is die kritiek uit op de gevestigde orde van partijen (waar D66 en GroenLinks helemaal bij horen, en waar verder alleen de SP buiten staat). Ook al is de PVV voor veel kiezers niet de ideale partij, ze stemmen er op omdat de rest deel uitmaakt van een gevestigde orde waar ze schoon genoeg van hebben. Die kiezers gaan bewust naar de PVV, en niet naar de SP. Die laatste partij profiteert vooral van de inzinking van de PvdA.

Het mag duidelijk zijn dat het politieke systeem dat we nu kennen, aan het wankelen is. Mensen verlaten de middenpartijen, de VVD blijft overeind bij gebrek aan een beter alternatief en de PVV krijgt de proteststemmen (in zekere zin óók bij gebrek aan beter). Dat is geen situatie die lang overeind kan blijven, zeker gezien het feit er ook steeds meer mensen helemaal niet meer naar de stembus gaan.

Er zijn zat mensen die niet op de PVV willen stemmen omdat die partij te veel losse flodders afschiet en te weinig concrete voorstellen doet. Bovendien is de PVV uit populisme steeds meer naar de SP toe gekropen op sociaal-economisch terrein. Dat staat de kiezers van het eerste uur tegen, want die zagen in Wilders een voorvechter van een vlaktaks en een kleine overheid.

Op de VVD wil ook een groep kiezers niet stemmen, omdat deze partij maar niet wil afstappen van de hopeloze Eurofilie die er al jaren heerst. De kiezer heeft genoeg gehad van de EU, en we zien ook dat iedere keer dat premier Rutte zich een béétje ferm opstelt tegen Brussel, dat applaus van zijn achterban oogst.

Als de PVV het economisch populisme zou loslaten, en voor een kleine overheid en een lage belastingdruk zou pleiten, en als tegelijkertijd de VVD een Eurokritische houding zou aannemen, dan zou dit een grote groep mensen aantrekken die anders niet eens meer komen opdagen. Ze zouden ook wat kiezers verliezen, natuurlijk (de PVV een paar kiezers aan de SP, de VVD een paar aan D66), maar netto zouden ze er zetels bij krijgen. Elk drie of vier zetels erbij, gok ik. Er zijn véél mensen die nu al niet meer stemmen, maar als ze een Eurosceptisch, solide liberaal verbond van VVD en PVV zouden zien, dan zouden ze daar warm voor lopen.

De kans dat het er van komt is erg klein. De partijen zitten vast in hun routine. Dan is het dus wachten tot er een nieuwe beweging ontstaat, die liberaler is dan de VVD, realistischer en consequenter dan de PVV, duidelijk gekant tegen de ondemocratische macht van Brussel, en kritisch op de ongecontroleerde immigratie van mensen die zich weigeren aan te passen. Zo’n partij, die zou lijken op de United Kingdom Independence Party uit Groot-Brittannië, zou zowel de VVD als de PVV volledig leegeten.

Hoewel de PvdA en het CDA er als eerste aan moeten geloven, zullen ook VVD en PVV (als ze zo doorgaan als nu) uiteindelijk inzakken, als er serieuze concurrentie opkomt. Na één serieus Eurosceptisch kabinet, zal het ook met de populariteit van een partij als D66 gedaan zijn. Die leven van het fabeltje dat we de EU écht nodig hebben. Zodra het tegendeel bewezen is, zullen ze gaan krimpen.

De VVD en de PVV, die nu al samenwerken in de gedoogconstructie, hebben tot de volgende verkiezingen om de koppen bij elkaar te steken en een heldere koers uit te stippelen. Doen ze dat niet, dan kunnen ze er op rekenen dat een ander die koers aan het volk voorlegt, en dan is het met VVD en PVV heel snel gedaan.