'Verleen bekeerde jihadisten gratie'

Bart Schut dat er wat hem betreft zo snel mogelijk een amnestieregeling moet komen voor jihadisten die zich bedenken en zich tégen de gewapende strijd keren. Hij schrijft dat op Jalta.nl:

Hij noemt vervolgens enkele voorbeelden waaruit blijkt dat een dergelijke regeling effectief kan zijn. Zie bijvoorbeeld Zuid-Afrika: na de zwarte jaren van de Apartheid werd een Waarheids- en Verzoeningscommissie opgezet waardoor er werd voorkomen dat er bloederige afrekeningen plaatsvonden. 

In de Verenigde Staten heeft men met behulp van spijtoptanten de maffia flink verzwakt; die is daar geen schim meer van wat zij ooit was. Zonder een amnestieregeling was dat anders geweest. Ook is er het geval van Syrië: Bashar al-Assad slaagt er in steeds meer rebellen ervan te overtuigen dat ze hun wapens moeten neerleggen; dat lukt hem alleen maar door hen te beloven dat ze niet vervolgd zullen worden voor hun daden. Tenslotte blijkt deze strategie ook effectief in Nigeria:

Daarom kan dit volgens Bart ook prima werken met Nederlandse jihadisten, zeker als er strenge voorwaarden aan worden verbonden. Zo moeten de spijtoptanten daadwerkelijk (publiekelijk) spijt betuigen en afscheid nemen van het radicale gedachtegoed. Daarnaast moeten ze vrijwillig terugkeren uit het Midden-Oosten; jihadisten die gevangen zijn genomen door de Koerden of de Iraakse strijdkrachten komen er dus niet voor in aanmerking. Tenslotte moeten de oud-extremisten vervolgens samenwerken met de autoriteiten om de Radicale Islam te bestrijden; ze moeten informatie delen over hoe extremistische organisatie te werk gaan, wie wat doet, hoe ze nieuwe mensen rekruteren, etc. 

Gezien het succes van dit soort regelingen in andere landen valt hier zeker wat voor te zeggen. Al zouden maar vijf jihadisten hieraan meewerken; zij zouden echt een goudmijn van informatie zijn. We moeten er dus zeker serieus over nadenken en Barts idee niet zomaar verwerpen.

Toch zijn er enkele problemen met het plan. Ten eerste wil Bart zich ervan verzekeren dat de 'bekeerde' jihadisten geen misdaden tegen de menselijkheid op hun conto hebben. Prima, maar hoe stel je dat vast? Als een jihadist zegt dat hij het brave jongetje van de radicale klas was is het bijzonder moeilijk om het tegendeel te bewijzen (behalve natuurlijk als hij foto's op sociale media heeft gezet van zichzelf met een paar afgehakte hoofden). Gezien de situatie in Irak en Syrië kunnen we er veilig vanuit gaan dat alle jihadisten zich schuldig hebben gemaakt aan de meest vreselijke misdaden; als niet direct, dan in ieder geval indirect. Hoe denkt Bart dat probleem op te lossen? Hebben de Nederlandse inlichtingendiensten genoeg informatie om te kunnen vaststellen wie wel en niet mee hebben gedaan aan massamoorden en -verkrachtingen? Ik ben daar veel zeker van.

Daar komt bij dat de figuren die op grote schaal in aanmerking kwamen voor andere amnestieregelingen niet per sé vergelijkbaar zijn met Syrië- en Irakgangers. Een maffioso is weliswaar een gevaar voor de samenleving, maar hij wordt niet gedreven door een hatelijke ideologie. Hij is 'gewoon' een crimineel. Dat is niet zo bij jihadisten; hun daden komen voort uit hun religieuze denkbeelden. Zullen zij daar echt afstand van doen omdat ze beloofd wordt dat ze niet vervolgd zullen worden?

Tenslotte - en dit is ook vrij belangrijk - lijkt het mij waarschijnlijk dat dit soort regelingen nu ook al mogelijk zijn, alleen dan op kleine schaal. Het zou werkelijk oerdom zijn als onze inlichtingendiensten dit soort maatregelen niet al treffen met jihadisten die tot het inzicht zijn gekomen dat de Radicale Islam een vreselijke haatideologie is die de mensheid alleen maar schade berokkent. Is het nodig om dat aan de grote klok te hangen en met een algemene amnestieregeling te komen? Lost dat echt iets op? 

Hoe dan ook, het is in ieder geval een interessant, tegendraads en creatief idee, wat meer is dan we gewend zijn van columnisten en analysten die over deze materie schrijven. Daarmee bewijst Jalta dus voor de zoveelste keer toegevoegde waarde te hebben én het debat te kunnen beïnvloeden - wat lang niet gezegd kan worden over veel media. Reden genoeg, lijkt mij, op vandaag nog een abonnement te nemen op Jalta. We hebben nog een stuk of 150 abonnees nodig om van start te kunnen gaan; dat zijn er inderdaad niet zoveel meer, maar die laatste 150 moeten wél over de brug komen. Vrees niet: het wordt u bijzonder makkelijk gemaakt. U kunt namelijk kiezen uit een jaar- en een maandabonnement. Kies het abonnement dat het beste bij u past... en geniet de komende tijd van veel meer interessante artikelen, analyses en natuurlijk originele verslaggeving op Jalta.nl. Word lid. Vandaag nog.

Volg Michael op Twitter: @MichaelvdGalien.