Thomas von der Dunk en 'de oorlog'

Van de Nederlandse beeldend kunstenaar en verzetsstrijder Willem Johan Cornelis Arondéus (1894-1943), die tijdens de Duitse bezettingstijd voor zijn homoseksualiteit uitkwam, had ik eerlijk gezegd nooit gehoord. Maar dankzij het schrappen van de Arondéuslezing van de cultuurhistoricus Thomas von der Dunk voor de Provinciale Staten in Haarlem is dat veranderd. De lezing op 5 mei is geschrapt na opmerkingen van het PVV-lid Hero Brinkman, die zijn beklag had gedaan over het feit dat aan 'deze antisemiet' (Von der Dunk) een podium werd geboden om tegen de PVV van leer te trekken. Op verzoek van VVD en CDA is de lezing geschrapt omdat deze tegen de afspraken in een sterk partijpolitiek karakter zou hebben.

Een ongelofelijke blunder, want wie Von der Dunk voor een lezing over 'de oorlog' uitnodigt, weet wat hem te wachten staat. Niet alleen kreeg de historicus zo extra publiciteit voor een lezing die anders weinig aandacht zou hebben getrokken, maar zijn stelling dat VVD en CDA makkelijk voor het rechtspopulisme van de PVV door de knieën gaan, werd onbedoeld bevestigd. Je moet je wel in allerlei bochten wringen om uit te leggen dat het in dit geval anders ligt. Geen beste week voor de vrijheid van meningsuiting, waarvoor PVV-leider Geert Wilders en zijn advocaat Abraham Moszkowicz zich zo sterk zeggen te maken. Als je maar vaak genoeg zegt dat VVD en CDA kleingeestig zijn, dan gaan deze partijen zich blijkbaar ook zo gedragen. Dom, dom, dom. En dan kun je niet eens zeggen dat de lezing (te vinden op de website van de Volkskrant) zo door partijpolitiek gekissebis wordt gedomineerd. Zoals gebruikelijk had Von der Dunk zijn opdracht weer eens ruim opgevat. Het zou gaan over het nieuwe taboe op 'de oorlog' (1940-1945), maar met veel retoriek wijdde de 'cultuurhistoricus' (historicus is voor Von der Dunk nooit genoeg, altijd moet dat ronkende 'cultuur' erbij) uit over Alva, de Franse tijd, de negentiende eeuw, het koloniale verleden en de politionele acties in Indonesië. Daarbij verzonken de passages waarin de PVV met de NSB vergeleken werd in het niet en werd het betoog een overkill aan historie en overspannen analogieën. (Zijn vader H.W. von der Dunk, ook cultuurhistoricus, die in zijn tijd de geschiedschrijving van Lou de Jong op de korrel nam, heeft daartegen altijd gewaarschuwd, om zich vervolgens zelf enthousiast van het genre te bedienen; het bloed kruipt nu eenmaal waar het niet gaan kan.)

Blijft de vraag of Thomas von de Dunk gelijk heeft met zijn stelling dat er van een nieuw taboe op 'de oorlog' sprake is. Het is waar dat op internet steeds wordt gerefereerd aan de wet van Godwin, die opmerkte dat elke discussie wordt doodgeslagen zodra er naar de nazi-tijd en de Tweede Wereldoorlog wordt verwezen. Verwijzingen naar Anne Frank en Hitler leveren tegenwoordig alleen nog een geeuw op, zeker als daarmee wordt geprobeerd om het nieuwe populisme van partijen als de PVV in diskrediet te brengen. Het is waar dat Pim Fortuyn over 'demonisering' klaagde (hij werd op die manier ook gedemoniseerd), en dat alle partijen in Den Haag tegenwoordig hun best doen om niet in die val te trappen. Maar een taboe is toch wat anders. Er staan voortdurend Thomas von der Dunks op (denk aan Rob Riemen, de directeur van het Nexus-instituut dat ook prestigieuze lezingen verzorgt), die met veel bombastisch moreel vertoon parallelen trekken tussen de NSB en de PVV, en menen dat 'keurig rechts' al collaboreert en dus niet meer zo keurig is. Niets nieuws onder de zon. En op haar beurt doet de PVV er volop aan mee, door de Koran met Mein Kampf te vergelijken, steeds weer nieuwe Münchens te zien , en van 'islamofascisme' te spreken.

Als er iets nieuw is, is het niet dat er nu een taboe rust op dubieuze analogieën met de Tweede Wereldoorlog, maar dat de wilderianen deze discussietechniek naar zich toe hebben getrokken, er hun tegenstanders mee om te oren slaan en zich er niet meer de mond door laten snoeren. Alleen hebben VVD en CDA in Haarlem (de stad van het meisje met het rode haar) het obligate en botgeworden antifascisme weer nieuwe springstof gegeven door de Arondéuslezing van de schimpscheuter en beroepsprovocateur Thomas von der Dunk (die altijd klaar staat om Israël van nazipraktijken te beschuldigen) te schrappen. 'De oorlog' gaat gewoon door, nieuwe taboes of niet. Nogmaals: het was een goede week voor links, dat dankzij het benepen doorschieten van rechts weer ouderwets 'verzetswerk' kan verrichten.