Schrijver Syp 'de pen' Wynia waarschuwt Nederland voor een aantal anti-democratische trends waarvoor we moeten oppassen. Volgens Wynia is de democratie in ons land niet langer 'vanzelfsprekend' en lijken andere landen ook steeds minder democratisch te worden. Tevens ziet de schrijver risico's voor het ontstaan van een 'klimaatdictatuur'. Op de website van
Syp Wynia lezen we 19 actuele risico's voor de hedendaagse democratie. Sommige bedreigingen komen van buiten, anderen van binnenuit. Volgens Wynia worden de burgerrechten van Nederlanders en hun vrijheden met 'kleine stapjes' steeds verder ingeperkt en is dit een sluipend proces. Niet alleen de vrijheid qua gedrag, maar ook de vrijheid van meningsuiting.
En dat laatste is met recht een punt van zorgen als het gaat om de fundamenten van de democratie. Zo stelt Wynia:
"Een krantenartikel met klimaat-sceptische opmerkingen wordt van Facebook gehaald, nota bene op voorspraak van de redactie van NU.nl, de grootste nieuwssite van Nederland die kennelijk als de censor van Facebook in Nederland is aangesteld. Het krantenartikel was van De Telegraaf, een concurrent van NU.nl. Het ene mediaconcern – NU.nl is van het Finse Sanoma – censureert het andere mediaconcern – De Telegraaf is van het Belgische Mediahuis – in opdracht van een van ’s werelds grootste en invloedrijkste bedrijven, net Amerikaanse Facebook."
Dat wat u hierboven leest is iets waar sommigen al voor waarschuwden, zoals
filosoof Sid Lukkassen in de Tweede Kamer. En nu, enkele jaren later lijkt het inderdaad zo ver:
de vrijheid van meningsuiting wordt actief tegengewerkt door grote mediabedrijven. Volgens Wynia gaat deze censuur verder dan 'alleen Trump en Orbán', Met andere woorden: de linkse groepen die op dit moment denken dat het maatschappelijk debat positief voor hen uitpakt, kunnen in de toekomst zelf met censuur van techbedrijven te maken krijgen:
"Het is bon ton om ‘de populisten’ dan wel ‘Trump’ of ‘Orbán’ de schuld te geven van de erosie van de democratie, dan wel van rechten en vrijheden van burgers in het algemeen. Bovenstaande voorbeelden illustreren, dat die benadering te beperkt is. Het ondermijnen van democratie en rechtsstaat is, ook in het huidige tijdsgewricht, niet het monopolie van ‘rechts’ en trouwens ook niet van ‘links’."
De risico's volgens Syp Wynia
Aangezien het maatschappelijk debat en de vrijheid van meningsuiting cruciaal zijn voor een werkende democratie, is het terecht dat Wynia enige aandacht schenkt aan hoe het debat in de afgelopen twee jaar gestaag werd ingeperkt. Denk hierbij ook aan de pogingen van Kajsa Ollongren (D66) om wantrouwen jegens journalistiek te zaaien en te waarschuwen voor "nepnieuws". Echter speelt er volgens Wynia meer dan alleen deze fundamentele kwestie waardoor de democratie wordt bedreigd.
Hieronder de
3 van de 19 risico's die Wynia in zijn opiniestuk opsomt:
"1. Verplaatsing. De politiek verplaatst zich, lekt weg naar internationale organisaties. Dat maakt de nationale staat en de nationale democratie zwakker. Het is vaak onduidelijk wie waar verantwoordelijk voor is en wie waarop aanspreekbaar is;
2. Klimaat. Zorgen over het klimaat gaan in toenemende mate gepaard met (pleidooien voor) maatregelen die strijdig zijn met het wezen van democratie en rechtsstaat, zoals een overmaat aan verboden en verplichtingen die vergaand ingrijpen in de levenssfeer en rechten en vrijheden bedreigen en
3. Uitsluiting. Autoriteiten en politici van gevestigde partijen keren zich tegen (nieuwe) partijen die ‘populistisch’ – of erger (zouden) zijn – en sluiten hen buiten bij de vorming van coalities of het benoemen van functionarissen. Dat kan verdedigbaar zijn – de democratie mag zich tegen bedreigingen verdedigen – maar gaat ook gepaard met het inperken van democratie."
Niemand heeft zo een oplossing voor de risico's die Wynia ziet, maar de trends die hij waarneemt bestaan en kunnen gevaarlijk zijn. Niemand kan deze trends een halt toe roepen, dat is iets wat we samen moeten doen. Iedereen, of die persoon nu 'links' of 'rechts' is, kan zich de democratische ziel eigen maken en deze uitdragen. Of ervoor kiezen dat niet te doen. Uiteindelijk is 'aan ons de keuze'.
