Strijd om het Belgische premierschap nog in volle gang

De Belgische formatie vordert gestaag. Inmiddels gaat het na de inhoud dan ook steeds meer om de welbekende poppetjes.

De zogenaamde Zweedse coalitie (geel voor de Vlaams-nationalisten, blauw voor de liberalen en het kruis voor de christendemocraten) van N-VA, MR, CD&V en Open VLD moest vandaag belangrijke posities als het premierschap en de Europees commissaris nog verdelen. Er was haast bij want Juncker wilde vandaag nog een Belgische naam horen voor de Europese Commissie. Die naam werd CD&V'er Thyssen, waarmee de kans op een liberaal als premier zo goed als zeker is.

Want het is een informele regel dat de posten verdeeld zouden worden tussen CD&V en MR, na de N-VA de grootste formatiepartijen. MR, de enige Waalse partij aan de onderhandelingstafel, eiste vooraf al om minimaal óf de premier óf de Europees commissaris leveren. Op basis van de zetelverdeling (maar door het idiote Belgische kiessysteem niet op basis van de stemmenverdeling) zouden ze ook recht hebben op minimaal één van deze belangrijke posten. De N-VA had het Vlaams minister-presidentschap al opgeëist. Nu CD&V de eurocommissaris levert, zou het logisch zijn dat MR'er Charles Michel (of Didier Reynders) de nieuwe premier zou worden. Maar zo simpel is het niet.

Het is een publiek geheim dat MR-voorzitter Michel zijn grote rivaal Reynders graag naar Europa had zien vertrekken. Maar helaas voor Michel lijkt CD&V de Europese Commissie belangrijker te achten als het premierschap. CD&V'er en voormalig Vlaams minister-president Kris Peeters leek daarvoor de eerste kandidaat. Die verloor zijn Vlaamse functie en zou nu doorstoten naar het landelijk niveau, zo was de bedoeling van de christendemocraten al bij de Vlaamse onderhandelingen. Maar Peeters schaarde zich gisteren achter Thyssen als eurocommissaris.

Juncker zou als christendemocraat zelf ook liever Thyssen willen, iemand die hij ook persoonlijk kent. Met halve woorden probeerde Juncker het ook te sturen. Hij eiste een vrouw van België, wat bij de keuze tussen Thyssen en Reynders als belangrijkste kandidaten wel in Thyssens voordeel moest uitvallen. Er kwam ook een lek waaruit bleek dat met Reynders als kandidaat België het weinig voorstellende commissariaat van jeugd, skills en meertaligheid zou krijgen. Maar dat betekent nog niet dat de MR nu automatisch het premierschap krijgt. CD&V-partijvoorzitter Beke speelde het hard. Er wordt zelfs gefluisterd dat de CD&V'ers achter het gerucht zitten dat Juncker Reynders niet zou blieven. Even leek het erop, tot woede van de MR, dat CD&V alsnog het premierschap erbij zou willen maar de onderhandelaars zijn het inmiddels eens dat de nieuwe premier een liberaal zal worden.

Maar zelfs als de MR, een beetje tegen wil en dank, het premierschap krijgt blijft het risico op Michel (als premier) en Reynders (als vicepremier) in dezelfde regering. Dat blijft dus een onwaarschijnlijk scenario. De oplossing zou zijn om het premierschap aan VLD'er Maggie De Block, de populairste politica van Vlaanderen en zeer populair in Wallonië, te gunnen maar het zou vreemd zijn om de kleinste partij de leiding te geven. Toch zou het minstens zo opvallend zijn als de CD&V, in zetels de derde partij, twee van de drie belangrijkste functies krijgt en de MR, als enige Waalse partij, geen. Dat maakt het voor die partij, die al in een lastige positie zit; geklemd tussen de Parti Socialiste enerzijds en de Vlamingen anderzijds, ook moeilijk verdedigbaar te gaan regeren. Michel ontving als gevolg van de opgelopen spanningen al een kogelbrief.

Nee, geen enkele post is onaanvaardbaar voor de liberalen. Maar wie? Michel of Reynders, met de een als premier en de ander als vicepremier zou pikant zijn door de onderlinge rivaliteit. Voor de Vlamingen zal nog vijf jaar zonder Wetstraat 16 even slikken zijn maar aan de andere kant kantelt daarmee wel het beeld voor, met name de Walen, dat dit een puur Vlaamse regering is. Het is echter wel de vraag of Michel (of Reynders) het gezicht wil zijn van een (zoals het in Wallonië gezien wordt) Vlaamse bezuinigingsregering. Dan zou outsider De Block (of zelfs huidig vicepremier De Croo) als Nederlandstalige liberaal toch nog een goede kans maken. Het schaakspel is nog niet voorbij.