Schaliegas drijft 6 procent industriële exportgroei VS

Groen bang Europa blijft creperen. Een gastbijdrage van Dolf van Wijk.

In de Verenigde Staten en met name Texas drijft schaliegas een stevige 6 procent industriële exportgroei, zo blijkt na bezoek aan Houston en gesprekken met consultants van energie- en chemische industrie. De chemie profiteert dubbel van het schaliegas, het levert zowel goedkope energie als goedkope grondstoffen. De Europese chemie loopt steeds verder achter, verlamd door het voorzorgprincipe en verstoring van de energiemarkt door overheidsingrijpen.

De grootste fout die Europa maakt met schaliegas is dat het enkel gezien wordt als een tijdelijke energie-oplossing. Maar het is véél meer dan dat. Het levert ook goedkope grondstoffen wat chemofoob en risicomijdend Europa niet wil zien. En tja, wat is tijdelijk. In Amerika is de maakindustrie echt ‘booming’. De investeringen zijn enorm en volop groeiend en de investeringshorizon is al voorbij 2035. Dat is langer dan de levensduur van de windmolens waar wij ons geld nog aan gaan verspillen. En onze concurrentiepositie 20 jaar zwaar op de proef stellen; dat is niet tijdelijk maar moordend, en dus eeuwig.

We hadden al sterke concurrentie van Azië, met name van India en China. Niet nieuw en niet verrassend. De laatste jaren is ook het Midden Oosten meer ‘downstream’ gegaan. Zij halen niet alleen meer olie en gas uit de grond en verkopen het aan onze chemische industrie, maar maken nu ook zelf produkten en half-fabrikaten. Dat is nieuw en extra concurrentie voor Europa. Maar de échte concurrent op dit moment is de VS met de helft aan elektriciteitskosten en één–derde van de gasprijs dat ook als grondstof dient. Een keur aan goedkope grondstoffen zoals methaan, ethaan, propaan en butaan, zowel uit schaliegas en –olie maar ook uit condensaat.

Het kostenvoordeel van de VS is een game-changer
Dat kostenvoordeel is enorm, daar is niets subtiels aan. Shalegas in de VS is echt een ‘game-changer’. Ik weet dat Amerikanen al snel superlatieven gebruiken en ‘booming’ en ‘phenomenal’ nemen ze makkelijker in de mond dan wij. Maar neem PVC als voorbeeld. Het product waarvan uw water– en andere leidingen, kabelmantels en vinylvloerbedekking van is gemaakt. Een essentiële grondstof voor PVC is ethyleen dat in de VS nu dus 3x goedkoper is. Daarnaast heb je chloor nodig dat gemaakt wordt door electrolyse van zout. De helft van de productiekosten van chloor is elektriciteit en die kost in de VS dus de helft minder. Dat samen is echt een game-changer, daar is niets overdrevens aan. De PVC industrie in Europa crepeert, consolideert, reorganiseert; die in de VS investeert en exporteert.

Gaande van de EU naar de VS kom je van een slaapverwekkende tea-party in een ruig rock&roll feest. In Nederland vooral ‘platte’ grafieken van de industriële bedrijvigheid, in de VS louter klimmende. Houston heeft een economie van 517 miljard dollar, vergelijkbaar met Noorwegen (511) of Zweden (557). Na de crisis–dip in 2008 is de economie er daar weer snel bovenop geraakt toen in 2009 begonnen werd met schaliegasexploratie en –winning. Al in 2011 had het de 2008 cijfers weer ruimschoots ingehaald. Inmiddels zijn er 198 aan schaliegas gerelateerde projecten in de hele VS, goed voor zo’n 125 miljard dollar. De Amerikaanse export aan industriële goederen is sinds de schaliegas revolutie met 6% gestegen.

Een big bang van banen
De groei van werkgelegenheid in de Houston–metropool is het hoogst van de hele VS, 3.9% in 2013. Dallas volgt met 3.3%. Ook dat is Texas, bekend vanwege zijn industrievriendelijk beleid. In 2013 was de export uit het gebied goed voor zo’n half miljoen banen. In de hele VS gaat schaliegas tot 2020 voor 3 miljoen banen zorgen, waarvan 1.7 miljoen permanente, volgens McKinsey. Accenture spreekt van een ‘big bang’.

Bij het chemisch bedrijf dat ik bezocht was er een schreeuwend tekort aan technische medewerkers en een recente gerichte actie van een half jaar leverde slechts twee kandidaten op. Men dacht er nu serieus over om in Spanje te gaan werven vanwege de hoge werkeloosheid daar. Bovendien is het klimaat in Houston vergelijkbaar en is de Spaanse taal alom aanwezig.

Wildavsky versus voorzorgprincipe, ondernemen of verlamming
Ook vroeg ik in Houston de ‘Europese vraag’: hoe zit het met de vervuiling? De consultant die het overzicht gaf zei: ‘ach, er zal best af en toe iets misgaan met zoveel industriële activiteit, maar vergeet niet dat er ook hier veel kritische blikken zijn’. Maar bovenal leren de exploratiebedrijven elke dag en elke boring weer en de laatste 5 jaar is de technologie enorm ontwikkeld. In de VS wordt dus het Wildavsky principe toegepast: voortdurend verder met kleine gecalculeerde risico’s en steeds leren van wat je doet. Europa daarentegen zet de hakken in het zand, beargumenteerd met het voorzorgprincipe en leert niets.

De Texas Eagle Ford schalie–formatie ging van het begin in 2009 met 94 boorvergunningen naar 4416 in 2013. De gasproductie steeg in die tijd van 52 miljoen kubieke voet per dag naar 4251 miljoen kv/d in 2013. De ruwe olie ging van 843 vaten/d in 2009 naar 722.094 in 2013. De productie in 2014 stond eind Juli al op 909.061 vaten/d.

Het wagenpark van het bedrijf was trouwens even duur als in Europa vertrouwde de (Europese) rondleider mij toe. De brandstof is er maar half zo duur, maar het verbruik is 2x zo hoog. Energiezuinige technologie daar zijn we in Europa veel beter in. De geologie en mogelijkheden in Europa kunnen dan wel anders zijn, maar gecombineerd met lokale andere voordelen zou schaliewinning ook hier een enorme steun voor de chemie zijn en op relatief korte termijn een grote economische stimulans.

Het moet van ondernemers komen
Gelukkig laat niet elke ondernemer in Europa zich afschrikken tot gelatenheid en verslagenheid. Het is alweer Ratcliffe, de CEO van Ineos waarover we al eerder schreven, die ondernemersmoed toont en in Europa het voortouw neemt. Het bedrijf heeft al 1 miljard dollar geïnvesteerd in schaliegas en wil de grootste speler worden in het VK. Ineos heeft experts uit de VS ingehuurd en wil de komende jaren honderden boringen in Schotland en Noord–Engeland gaan doen. In de VS zijn landeigenaren ook eigenaar van de mineralen in hun bodem, maar in Europa niet. Ineos biedt landeigenaren daarom 4% van de opbrengst en lokale gemeenschappen 2%, veel meer dan de 1% die andere bedrijven bieden. Zo hoopt Ratcliffe meer steun te krijgen voor schaliegas.

Ineos is één van de grootste (petro–)chemische bedrijven in de wereld met een jaaromzet van 50 miljard dollar. De Europese productiebedrijven dragen maar voor 1/3 bij aan de winst van het bedrijf, terwijl ze 2/3 van de bezittingen vertegenwoordigen. 6 jaar geleden was de winstbijdrage nog 2/3 van het totaal. De Ineos–bedrijven in de VS daarentegen leveren momenteel 70% van de winst.

Eén veld in de VS levert na 5 jaar 2,5x de gasbehoefte van het VK
Ratcliffe schat dat de schaliegas gerelateerde investeringen in de VS 150 miljoen dollar belopen, terwijl er alleen al in het VK de laatste 5 jaar 22 bedrijfssluitingen in de chemie zijn geweest. Maar in schaliegas gelooft Ineos duidelijk wel, getuige de investeringen. Met politieke wil is er veel mogelijk voor de Europese chemie. ‘In de VS is alleen al het Marcellus–veld in 6 jaar ontwikkeld van niets naar een productie van 16 miljard kubieke voet per dag. De totale gasbehoefte van het VK is 6 miljard. Een veld dat in 6 jaar is ontwikkeld tot 2,5 keer de totale consumptie in het VK’. Ik zei het al: een ‘game-changer’.

De chemie in de VS heeft op dit moment een onverslaanbare economische positie. Een maakindustrie heeft concurrerende grondstofprijzen, energieprijzen en arbeidskosten nodig en Europa mist de boot op alle drie fronten volgens Ratcliffe. ‘We investeren in chemie alleen in Amerika, het verschil in kosten is te groot en deze kloof kan alleen met schaliegas of kernenergie worden gedicht’.

Aldus Dolf van Wijk.

Bron hier.

Voor mijn eerdere DDS–bijdragen zie hier.