President Tunesië pleegt coup: wat is er aan de hand?
Afgelopen maand gebeurde er iets heel geks in Tunesië. De media berichten er maar weinig over, maar feitelijk werd er een coup gepleegd door de president van dat land. President Kais Saied zou dat zogenaamd gedaan hebben om het land economisch vooruit te helpen of iets dergelijks. Een vreemd verhaal, want als coups ergens juist niet goed voor zijn, dan is het voor economisch herstel. Daarom sprak ik met universitair hoofddocent aan de Onbeskasim Kibris Universiteit, vertaler en auteur Haktan Birsel. Zijn visie is dat de coup feitelijk niet alleen maar komt door binnenlandse aangelegenheden, maar ook door buitenlandse machtsspelletjes. Met name Frankrijk is er in zijn ogen direct dan wel indirect bij betrokken. Geen gekke gedachte aangezien Tunesië natuurlijk een voormalige Franse kolonie is. In Frankrijk zelf wonen er dan ook een groot aantal Tunesiërs.
(Associate) professor Birsel, hoe kon dit gebeuren in Tunesië? De hele wereld keek naar andere landen en is bezig met corona, maar opeens wordt er daar een coup gepleegd. Wat is er nou eigenlijk gebeurd?
"Tunesië stond aan het begin van de Arabische Lente op de wereldagenda. Eerder deze week verklaarde president Kais Saied, zonder de belangrijkste redenen uit te leggen, dat hij de bevoegdheden van het gekozen democratische parlement van zijn land (30 dagen) had bevroren en de immuniteit van zijn afgevaardigden had opgeschort, en verklaarde dat hij zijn land zou regeren met een door hem te benoemen premier."
"Onmiddellijk daarna ontsloeg hij premier Hisham Meshi, die door zijn burgers was gekozen, en zette zijn taak voort. De voorzitter van het parlement, Rashid Ghannouchi, verklaarde echter dat dit onwettig was en riep de mensen op om de straat op te gaan."
Oké. Dus hij heeft op hardhandige wijze de macht gegrepen, en de gekozen parlementariërs denken daar het hunne van. Duidelijk. Maar wat wil hij precies?
"Het lijkt erop dat het conflict tussen president Saied, de voorzitter van het parlement en de premier, dat in februari van dit jaar begon, in de huidige maand van dit jaar opnieuw uitbrak. Ook al zijn de belangrijkste redenen officieel de binnenlandse politiek van het land, het functioneren van de rechtsstaat, de conflicten bij de verkiezing van competente mensen en de verslechtering van de economische situatie, ze vormen mijn inziens niet de reden voor Saieds eenzijdige interventie in de democratie van het land.
[caption id="attachment_285152" align="aligncenter" width="400"] Universitair hoofddocent Haktan Birsel.[/caption]
"De kwestie heeft transnationale redenen. De belangrijkste daarvan is de steun die Frankrijk aan president Saied heeft gegeven. Vlak voor deze ontwikkelingen legden parlementsvoorzitter Gannuşi en premier Meshi verklaringen af ten gunste van Turkije en beëindigden ze de verkoopcontracten van vliegtuigen en schepen die Frankrijk aan Tunesië wilde verkopen. Daarom steunde Frankrijk, door steun te krijgen van zijn aanhangers in het Midden-Oosten, de Saoedi's en de VAE, deze ondemocratische ingreep van Saied."
Als dat allemaal zo is, wat zullen de gevolgen hiervan dan zijn voor de regio in uw optiek en vanuit uw perspectief?
"Frankrijk heeft al heel lang legioensoldaten in Centraal-Afrika. Zo blijft het inspraak behouden in Afrikaans beleid en in Afrikaanse markten. De voormalige koloniën Algerije, Tunesië en Marokko zijn echter uit de hand gelopen na de omverwerping van Kadhafi in Libië. Frankrijk wil een beleid creëren dat het controleert, zowel in de Middellandse Zee als in Afrika.
"Het beleid dat Turkije de afgelopen drie jaar in de Middellandse Zee in samenwerking met Libië heeft ontwikkeld, heeft Frankrijk echter ondoeltreffend gemaakt. Het is duidelijk dat Frankrijk, dat tegenwoordig maar weinig invloed heeft in het Middellandse Zee-gebied, Afrika op middellange termijn zal verliezen. Het land heeft daarom de neiging in te grijpen om dominantie te verwerven in zijn voormalige koloniën. Na de ineenstorting van de Libische strategie wendde het zich tot Tunesië. Ook Algerije, dat waarschijnlijk een onafhankelijker beleid voert dan Tunesië, kon daar weleens bij betrokken worden.
"Het antwoord op de vraag waar deze ontwikkelingen toe leiden is eigenlijk heel duidelijk. Na de omverwerping van Kadhafi in Libië, faalden Frankrijk en Italië, die probeerden vooruitgang te boeken met lokale hybride groepen. Als effect hiervan verschenen er wijd en verspreid terreurgroepen, van Libië tot Mali en Nigeria, aan de Taliban en Al Qaeda gelieerde groepen die vervolgens "Al Qaeda van de Magrep" genoemd werden.
"Als de onberekenbare stappen van Frankrijk die zijn eigen belangen dienen niet worden gestopt, zullen de Noord-Afrikaanse kusten en de Middellandse Zee in korte tijd veranderen in een "zee van terreur". Zeker in deze tijd waarin de Taliban de vrijheid kregen die ze jarenlang hadden gemist door de terugtrekking van de VS en ISAF troepen uit Afghanistan!"
Een interessant internationaal perspectief op de gebeurtenissen in Tunesië. Bedankt voor uw tijd!
