Politieke islam is inherent tiranniek: achilleshiel?

Een lichaam weet pas dat het een giftige stof af moet stoten, wanneer het deze stof zowaar tot zich genomen heeft. De islamitische wereld weet pas dat de politieke islam vergif is, als het door elk bloedvat van hun samenleving stroomt. En dat is wellicht ophanden.

Iran is het voorbeeld. In 1979 verdreef de Iraanse bevolking een seculiere en Westengezinde dictator. De revolutie werd gekaapt door de Ayatollahs die er vervolgens een dictatoriale theocratie vestigden. In 2009 keerde de Iraanse bevolking zich openlijk tegen de verkiezingsuitslagen en eiste de ontmanteling van het regime.

Het regime gaf echter geen millimeter toe en sloeg de demonstraties met harde hand neer. Sinds 2009 zijn er weinig openlijke manifestaties tegen het regime geweest, en lijkt de Groene Beweging zijn momentum verloren te zijn. Het regime continueerde hun repressie en bovendien kochten zij de wil tot revolutie bij de bevolking af, door meer en goedkopere publieke voorzieningen.

De Groene Beweging faalde, maar daar gaat het niet om. Het Iraanse volk illustreerde dat een islamitische bevolking de wil had een islamitisch dictatuur omver te werpen. Daar gaat het om.

Het Iraanse volk heeft geleden onder een seculier dictatuur, en wil zich nu ontdoen van een theocratisch dictatuur. De vraag is wat er voor Iran rest, na geleden te hebben onder een Sjah en een Ayatollah. Iran heeft beide vormen van vergif, ook al was de laatste het sterkst, tot zich genomen en afgestoten. De enige vorm van dictatuur die zij nog niet geproefd hebben, is een communistische. Zullen zij daarin vervallen als het regime der Twaalver Sjiieten valt? Onwaarschijnlijk.

De kans is aanzienlijk dat de Iraanse bevolking, die voor een belangrijk deel hoog opgeleid en modern van geest is, daadwerkelijk een moderne samenleving weet op te bouwen. Maar, zoals Plato al schreef, is het moeilijker om een oud systeem te overstijgen en een daaraan superieure staatsorganisatie te creëren, dan te vervallen in een gelijkwaardig of zelfs inferieure staatsorganisatie.

Het is dan ook niet voor niets dat bijna alle revoluties eindigen in een nieuw dictatuur. Alleen de Amerikaanse revolutie had een democratie tot gevolg.

Is een cyclus, zoals die zich in Iran heeft voltrokken, ook mogelijk in de Arabische wereld en zal deze doorzetten in Turkije? Arabische landen als Egypte en Tunesië hebben geleden onder een seculier dictatuur. Beide landen vallen nu ten prooi aan de politieke islam, die ook dictatoriaal van aard is. De overkoepelende theologische drijfveer van islamisten is namelijk het bewerkstelligen van de soevereiniteit van Allah op aarde, ook bekend als Hakimiyyat Allah. Dit gebeurt middels het implementeren van de heilige wetgeving: sharia. De soevereiniteit van Allah middels de sharia wordt bovengeschikt geacht aan de soevereiniteit van de bevolking. Dit simpele gegeven maakt democratie en politieke islam onverenigbaar en reduceert regeringsvormen op basis van sharia per definitie tot dictatuur. 

Iran wierp 33 jaar geleden hun seculiere despoot omver. De Arabische wereld deed het gisteren. Zal er over zo’n 30 jaar een Arabische revolutie tegen de islamisten plaats vinden? Dat zou pas oprecht een Arabische lente mogen heten. En een Turkse Lente, is die nu ook in wording?

Als de Arabieren, Turken en Iraniër er ooit in slagen ook hun theocratische despoten te vernietigen, wat rest er dan? Zullen zij transcenderen, hun waardigheid hervinden en een niet- destructieve samenleving stichten? Bovendien zal dit kunnen betekenen dat een niet-destructieve vorm van islam, de dominante kuur tegen de metafysische jeuk van de regio wordt.

Het blijft een hartverwarmende gedachte, maar het is zo ver weg.