Participatiesamenleving: leuk idee, slechte uitvoering

Koning Willem-Alexander (lees: premier Rutte) lanceerde het begrip tijdens zijn troonrede: de participatiesamenleving. Ik citeer de Koning: "Het is onmiskenbaar dat mensen in onze huidige netwerk- en informatiesamenleving mondiger en zelfstandiger zijn dan vroeger. Gecombineerd met de noodzaak om het tekort van de overheid terug te dringen, leidt dit ertoe dat de klassieke verzorgingsstaat langzaam maar zeker verandert in een participatiesamenleving. Van iedereen die dat kan, wordt gevraagd verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar eigen leven en omgeving."

Het is al vaker gezegd, ook hier op DDS: de participatiesamenleving is een prima concept. Hoe meer verantwoordelijkheid we zélf nemen voor onze levens, hoe zelfstandiger we worden en hoe minder we de staat nodig hebben in ons leven. Als we daarnaast onze familie, vrienden, et cetera niet uit het oog verliezen, dan zijn we echt een heel eind op weg in het wegjagen van de overheid uit ons leven. Dat is zeer toe te juichen, zeker in een tijd waarin de trend is dat de overheid maar blijft groeien en groeien. En daar zit de crux. Het idee van de participatiesamenleving is prijzenswaardig, maar Rutte II laat de overheid groeien en gooit de belastingen op bijna alles omhoog. Alleen ademhalen kost niets.

VVD en PvdA beperken onze vrijheid door steeds meer geld van ons af te pakken. Dat valt niet te rijmen met de (ontwikkeling naar een) participatiesamenleving. Als wij meer verantwoordelijkheid voor onze eigen levens willen nemen en zelfstandig keuzes willen maken over hoe wij onze levens inrichten, dan moeten de belastingen flink omlaag en moet de overheid terug in haar hok. Rutte citeerde gisteren tijdens de Willem Drees-lezing niemand minder dan, jawel... Willem Drees: "de verscheidenheid in levensomstandigheden te groot is dan dat elke moeilijkheid door algemene voorzieningen zou worden bestreken". Dat zag Drees heel goed. Toch is de overheid sinds de kabinetten-Drees groter en groter geworden. Eigenlijk bemoeit de overheid zich anno 2013 overal mee.

Rutte zei gisteren ook: "De staatsrollator voor iedere 65-plusser en de gesubsidieerde volksdanscursussen en mannenpraatgroepen uit de jaren zeventig waren helemaal niet wat hem voor ogen stond." Alsof er niet meer voor honderden miljoenen euro's aan subsidies worden uitgedeeld voor de meest onzinnige vrijetijds- en praatclubjes die net zo goed privaat gefinancierd hadden kunnen worden (maar ja, de overheid betaalt wel, he?). Rutte doet net alsof dat allemaal niet meer gebeurt. Komt Rutte wel eens buiten de Haagse bubble? En Rutte, wat ik me oprecht afvraag, denk je dat Drees 'gratis' schoolboeken een goed idee had gevonden? Of het verdubbelen van de belasting op kraanwater, nota bene een eerste levensbehoefte? Of het terugdraaien van een bezuiniging van 50 miljoen euro op de honderden miljoenen verkwistende publieke omroep, terwijl verder iedereen noodgedwongen moet inleveren?

De participatiesamenleving kan alleen bloeien als we onze vrijheid terugkrijgen. En daar doet dit kabinet absoluut niet aan. Integendeel. Rutte II legt de verantwoordelijkheid zogenaamd bij de mensen zelf, maar intussen moeten we wel aan de leiband van de overheid lopen. Dat heeft niets met een participatiesamenleving te maken waarin we meer verantwoordelijkheid dragen voor onszelf. Kortom, premier Rutte heeft de klok horen luiden, maar hij weet niet waar de klepel hangt.