Ook de VVD bedrijft herverdelingspolitiek

Je zou kunnen zeggen dat de VVD zich hier consistent opstelt. Het idee om werken 'lonender' te maken is van oudsher een succesnummer van de VVD, zoals de VVD ook voor minder verzorgingsstaat is en meer particulier initiatief. Dat zijn eerbare ideologische keuzen. Maar het verschil tussen werkenden en niet-werkenden is ook in toenemende mate vals. Wie zijn dan al die werkenden die straks op 1000 euro meer mogen rekenen? De harde werkers die meer dan vijftig uur per week in touw zijn? Dat is een kleine minderheid in meestal hogere functies die goed verdient en niet wakker ligt van een duizendje meer of minder. De mensen in deeltijd? Met een baantje van twintig uur in de week is niks mis, maar hard werken is het niet. Mensen met een vaste dienstbetrekking? Zij hebben vast ooit hard gewerkt om zover te komen en misschien hebben zij nog steeds ambitie om hogerop te komen, maar vergeleken met alle andere groepen Nederlanders zijn de mensen met een vaste baan, een 36-urige werkweek en een doorbetaalde maand vakantie geprivilegieerd en goed gehonoreerd. Zij zullen zeker niet geneigd zijn hun 'zekerheden' voor wat anders in te wisselen (voor zichzelf beginnen bijvoorbeeld), en dan is er ook geen enkele goede reden waarom zij 'met z'n allen' op een extraatje van 1000 euro van de belastingdienst zouden kunnen rekenen. Als de VVD hard werken wil belonen, moet zij ophouden alle werkers op één hoop te gooien en ophouden onderscheid te maken tussen werkenden en niet-werkenden. Want onder de niet-werkenden zijn er velen die in het verleden vaak hard hebben gewerkt, en de kantjes ervan lopen kun je wanneer je werkt en niet in de WW. Die WW loopt namelijk vanzelf af en uiteindelijk beland je dan bij de Sociale Dienst. Wie dat als een aantrekkelijke glijvlucht voorstelt waar mensen nog steeds zelf voor kiezen, alsof er sinds de jaren tachtig niks is veranderd, heeft ze bij alle economische onzekerheden op de wereldmarkt en alle willekeurige sociale versoberingen die de politiek verder nog in petto heeft niet helemaal op een rijtje.

Dat de VVD maar wat losse kreten produceert, spreekt ook uit het idee dat mensen de thuiszorg voortaan zelf moeten betalen. De eerste gedachte is: wat moedig om met zoiets impopulairs in verkiezingstijd te komen! Dat is nou echt de VVD. Die durft. Maar het voorstel speelt in op het wijdverbreide idee dat de verzorgingsstaat als gevolg van de vergrijzing 'onbetaalbaar' aan het worden is en dat dit allemaal op kosten van de hardwerkende Nederlander plaatsvindt. Het moet afgelopen zijn met die 'gratis' zorg voor arme en zielige mensen, mensen moeten weer meer zelf doen. Allemaal mooi en prachtig en schijnbaar liberaal, maar de werkelijkheid is dat geëmancipeerde individuen allerlei vervelende klusjes als zorgen voor zieken en bejaarden aan professionele zorginstellingen hebben uitbesteed en dat die ontwikkeling niet zomaar is terug te draaien. Die zorg is zeker niet gratis, maar wordt betaald uit belastingen en premies. Maar het schept wel ruimte voor het individu, dat van allerlei zorgtaken ontlast wordt en misschien wel mede zo hard kan werken en funshoppen omdat er naar opa of oma geen omkijken nodig is. Het hele idee dat de familie weer meer als mantelzorgers moet worden ingezet, en dat mensen moeten worden aangespoord om hun eigen thuiszorg te gaan betalen, zou van het CDA kunnen komen, dat zich altijd voor familiewaarden en vrijwilligerswerk heeft ingezet.

Maar uit de mond van de VVD, die het consumerende individu voorop stelt, klinkt het als afwentelingspolitiek waarbij de zorgsector als een kostenpost wordt afgedaan die ook wel door goedwillende amateurs kan worden verricht. Dat de zorgkosten uit de hand zijn gelopen, komt niet alleen door de softe verzorgingsstaatpolitiek, maar ook door de vrije 'hardwerkende' burgers die graag door de overheid ontlast willen worden. En wie meer een beroep op de familie wil doen, zoals nu de VVD, kan niet zo makkelijk meer onderscheid maken tussen werkenden en niet-werkenden. Het zou misschien wel eens zo kunnen zijn dat collectieve verzorgingsstaatarrangementen ook voor het liberale individu per saldo goedkoper en efficiënter uitpakken dan wanneer hij of zij dat allemaal zelf moet regelen. Denk alleen al aan al die kopzorg die dat geeft. Een VVD die zich zulke vragen stelt en hierover serieus nadenkt, zou mijn steun kunnen krijgen. Maar de huidige VVD, die van een ondragelijke lichtheid is en alleen maar goedkope verkiezingsnummers voor eigentijdse goedlachse mensen maakt, onderscheidt zich in niets van de andere partijen, die ook allemaal aan schaamteloze cliëntèlepolitiek doen.