Merkel is er uit

Angela Merkel is er uit. Alleen, het is niet in haar belang, dat van Duitsland en zelfs niet van de EU, om dat nu openbaar te maken. Het zou slechts voer voor speculanten zijn, want het is een traject met lastige bochten, en mogelijk onverwachte hindernissen.

Daarom doe ik het hier maar even.

Merkozy kondigde vandaag aan voor het einde van de maand de crisis te zullen hebben bedwongen, zonder een specifiek plan te presenteren. Er komen maatregelen die voor het einde van het jaar alle problemen moeten hebben opgelost.

De laatste weken is de naam “Merkozy” een begrip geworden. Ten onrechte, zoals ik hieronder verder zal betogen. Sarkozy is de gans aan het touwtje, en het enige risico voor Merkel en een ordelijke afwikkeling van de crisis, is dat het touwtje breekt.

Tot alle stukken op hun plaats staan, heeft Merkel geen enkel belang om Sarkozy tegen de haren in te strijken. Integendeel! Hij stelt de beurzen min of meer gerust met zijn vlotte geratel over steun voor de zwakkere landen.

Sarkozy heeft zijn liedje overigens de laatste weken gewijzigd: hij wil nu ook het redden van banken onder de werking van het EFSF brengen. Aangezien de grote Franse banken het zwaarst getroffen zullen worden door een Grieks faillissement, wil Sarkozy dat Europa mee betaalt aan het in stand houden van de Franse AAA-kredietrating. Voor hem is dat ook politiek van levensbelang, want komend voorjaar staan in Frankrijk presidentsverkiezingen op het programma, en zijn uitgangspositie is niet bepaald geweldig.

Die Franse kredietrating is de sleutel tot de komende gebeurtenissen.

De door Merkel geadverteerde aanpak tot nog toe is steun vanuit de gehele eurozone voor de getroffen lidstaten. De hoeksteen van die aanpak is de TripleA-rating van zes eurolanden, die tezamen fungeren als achtervanger voor de Europese steunoperatie. Dit zijn, behalve Frankrijk en Duitsland, Finland, Nederland, Oostenrijk en Slowakije.

Waarom is Sarkozy zo’n fanatiek pleitbezorger voor bankensteun geworden? Omdat de Franse grootbanken op instorten staan. Algemeen neemt de financiële wereld aan, dat deze week de Franse banken een verlaging van hun kredietstatus aan hun broek zullen krijgen, vermoedelijk met een aantal grote stappen ineens.

Een onvermijdelijk gevolg zal zijn, dat de Franse regering haar eigen banken te hulp zal moeten schieten. De rekening die men hiervoor zal betalen is het verlies van de eigen gekoesterde TripleA-rating. En daarmee gaat de stekker uit de belangrijkste Europese aanpak. Om effectief te zijn, moet een meerderheid van de garanties voor de staatsschulden van de PIIGS gedaan worden door TripleA-kredietwaardige landen. Als Frankrijk niet langer mede in staat is te fungeren als achtervanger voor het Europese krediet, betekent dat, dat Duitsland het vrijwel in zijn eentje het leeuwendeel zal moeten ophoesten. De gevolgen laten zich raden.

Niet alleen valt Sarkozy na een stevige downgrading van Frankrijk weg als eisende lawaaifactor, ook de Europese aanpak zal als mogelijkheid wegvallen. In ieder geval zal niemand nog van de Duitsers verwachten dat zij alles op hun nek nemen. Dat is het moment dat Angela Merkel de Griekse premier Papandreou zal uitnodigen zich voor te bereiden op de conferentie waarop de omvang van de haircut die de Grieken mogen incasseren wordt bekend gemaakt.

Merkel gaf eerder toe, dat haar volledige groep economische adviseurs al een tijdje een Grieks faillissement bepleit, maar ze hield haar mantra over solidariteit overeind. Desalniettemin maakte ze ook duidelijk geen uitgifte van Europese schuldpapieren te zullen faciliteren.

Effectief gezien blokkeerde die positie een daadkrachtige en voor de markten overtuigende aanpak van de crisis. Een aankondiging van de uitgifte van Eurobonds had zeker een paar jaar lucht gegeven, maar de gevolgen op langere termijn waren naar het oordeel van de Duitsers ernstiger. Terecht. Bovendien was de politieke haalbaarheid vrijwel nul.

Onderwijl heeft men in Duitsland een gedegen onderzoek gedaan naar de financieringsbehoefte van de Duitse banken in geval van een Grieks default. De uitkomsten van dat onderzoek zullen de bondsregering in staat stellen snel te handelen als de gebeurtenissen in een stroomversnelling komen. Iets dat Nederland afgelopen weken eveneens voorbereid heeft.

Er was overigens een uitstekende reden waarom Merkel tot nog toe niet erg had liep voor een Grieks faillissement, en dat is dat men in geval van een haircut kan verwachten dat ook de Portugezen en de Ieren aankloppen voor een schuldenreductie, de facto een herverdeling van de rijkdommen binnen de EU, een begin van de in noordelijke lidstaten gevreesde transferunie. Na het wegvallen van Frankrijk zal die discussie hoogstwaarschijnlijk vlot worden gesloten.

Samenvattend moeten we er van uitgaan, dat binnen een paar weken een Griekse haircut zal worden aangekondigd. Het meest waarschijnlijke scenario is dat die aankondiging komt nadat de eerste paniekgolf over het downgraden van de Franse grootbanken achter de rug is.

Over twee weken komt de uitslag van de bevindingen van de EU-trojka/IMF-missie, of Griekenland inderdaad de gevraagde nieuwe tranche van de eerste bail-out krijgt. Het is een mooi moment om er een einde aan te maken, objectieve argumenten zijn er genoeg. Maar mogelijk komt het nog iets te vroeg.

Dat Griekenland zonder haircut 2012 haalt moet echt worden uitgesloten.

Foto: Photobucket.com, door phungtridiem.