Martin Sommer: Zijn windmolens wel links?

We investeren 18 miljard in wind, terwijl de verzorgingstehuizen dicht moeten.

Eerder bood ik podium aan een kritisch artikel van Frans Sluijter over windenergie in het blad Socialisme & Democratie (S&D). Frans Sluijter is een sociaal–democraat van de oude stempel en als emeritus hoogleraar theoretische natuurkunde een 'no–nonsense' type. Hij maakt deel uit van de 'Groep van 11', die bezwaar heeft aangetekend tegen het energieakkoord van de SER. Zie hier.  

In vervolg op zijn eerdere kritische artikel over windenergie, heeft Martin Sommer, politiek commentator bij de Volkskrant, uitgebreid gesproken met Frans Sluijter. Het resultaat daarvan is te lezen in zijn nieuwste stuk van afgelopen zaterdag.

Martin Sommer:

Zijn windmolens wel links? Dat is de vraag van prof. dr. ir. Frans Sluijter, een van de elf dwaze wetenschappers die zich tegen het Energieakkoord keerden. Hij wierp de kwestie al drie jaar geleden op, in het blad S & D. Is windenergie doelmatig en hoe duurzaam is duurzaam eigenlijk, vroeg hij zich af. Goede vragen, vooral nu er 18 miljard op de rol staat voor vergroening, terwijl de Rijksfinanciën echt beginnen te prangen, en dat in de week dat Groningen moet worden gecompenseerd voor het gasleed.

Frans Sluijter zit in januari op een Zwitserse berg en kan alleen worden gebeld. Hij is emeritus hoogleraar theoretische natuurkunde en 'kan dus een beetje rekenen'. Hij is al een halve eeuw lid van de Partij van de Arbeid en diende de FNV van advies op het gebied van pensioenen.

Wat kost het Energieakkoord, wat levert het op? Dat is niet eenvoudig. Even ter herinnering, veertig organisaties, waaronder de FNV maar ook de ANWB en de Bovag hebben zich achter het voornemen geschaard om de komende jaren 18 miljard subsidie in (voornamelijk) windenergie te steken. Daarvoor krijgen we 3 procent extra duurzame energie terug, dankzij driemaal zo veel windmolens op land, en op de Noordzee in de woorden van SERvoorzitter Wiebe Draijer, net zoveel windmolens als nu in alle wereldzeeën bij elkaar. In het energieakkoord staat dat de steun
van de bevolking daarbij wel nodig is. 'Het geforceerd doorzetten van projecten werkt contraproductief.'

Vandaar misschien dat de kosten zo verstopt zijn. Die 18 miljard subsidie staat nergens, kwam pas tevoorschijn toen minister Kamp antwoord moest geven op Kamervragen. In het Energieakkoord is sprake van een investeringsimpuls', de minister had het ook wel over een 'verplichtingenbudget'. De suggestie is dat windenergie heel goed commercieel uit te baten is, afgezien van wat in het akkoord een 'onrendabele top' heet.

Interessant, alsof er een rendabel en een onrendabel deel is aan windenergie. Dat lijkt me een rookgordijn, net als het idee dat een subsidie wat anders is dan een vergoeding achteraf per geleverd kilowattuur. Vooraf of achteraf: die 18 miljard zijn een bijdrage aan een industrie die van zichzelf niet uit kan. En voor wie het nog niet gelooft: de Europese Commissie overweegt volgende week de nog strengere doelen voor hernieuwde energie voor het jaar 2030 te schrappen, aangezien Europa vanwege de groene stroom heel veel duurder dreigt te worden dan de VS.

Frans Sluijter [is] langjarig lid van de PvdA. Hij vindt dat links voor gerechtigheid hoort te zijn, en voor geluk voor de velen. Hij kan de linkse obsessie met windmolens niet begrijpen. In S & D schreef hij: 'Links doet zichzelf de das om door aan te dringen op de besteding van enorme sommen aan inefficiënte doelen, daarmee zichzelf de mogelijkheid ontnemend om de traditionele doelen te verwezenlijken en het gevaar lopend reeds bereikte doelen te verspelen.'

We zijn drie jaar verder en de kwestie die Sluijter opwierp is acuut. De sociale zekerheid wordt onder leiding van Partij van de Arbeid en VVD danig afgeslankt, sommigen zeggen ontmanteld. Vroeger vonden ze bij de VVD dat windmolens draaien op subsidie. Maar ook daar is het tegenwoordig verboden om in verband met de bezuinigingen op de verzorgingsstaat, te wijzen naar de royale uitgaven voor groene stroom.

Er zijn ruige dingen op til. Verzorgingstehuizen sluiten en niemand weet wat er moet gebeuren met het groeiende leger dementerende bejaarden. Het geld is gewoon schoon op. En ondertussen wordt er een 'investeringsimpuls' van 18 miljard gereserveerd, voor een oplossing waarvan niet duidelijk is of het wel een oplossing is. Ik kan er met mijn pet niet bij en ik ben niet de enige. [Noot HL: Het is geen 'oplossing', al was het alleen maar omdat er geen probleem is.]

Het CPB schreef onlangs een verstandig advies over de voorgenomen verdrievoudiging van het aantal windmolens op land. Dat advies luidde, ook in verband met de vernietiging van het landschap: zullen we eens beginnen met vijf jaar uitstel?

Aldus Martin Sommer.

Wat is het toch een zegen dat er nog individuen zijn die voor zichzelf denken, daarvoor uitkomen en niet met de kudde meelopen. Hopelijk dat hem een boos telefoontje van Diederik Samsom – zoals zijn collega Michael Persson destijds ontving toen hij iets te kritisch over windenergie schreef – bespaard blijft.

Martin Sommer schreef ook dat hij 'na veel cijferen en bellen' de extra kosten conservatief op 200 euro per huishouden per jaar schatte vanwege de investeringen in groene stroom. Andere berekeningen, op basis van plausibele veronderstellingen, komen veel hoger uit. Zie bijvoorbeeld die van de Groene Rekenkamer hier en Theo Wolters hier, die op zo'n duizend euro per huishouden uitkomt. Dat scheelt nogal wat met de 200 euro van Martin Sommer!.

Het antwoord op de vraag van Martin Sommer of windmolens wel links zijn, is natuurlijk 'nee'. Ze zijn ook niet rechts, want ze draaien op subsidies.

Bij energie gaat het gewoonlijk om basisbehoeften, waarop weinig bezuiniging mogelijk is. Verhoging van de prijs daarvan zal de lagere inkomensgroepen relatief het hardst treffen. De hogere inkomensgroepen kunnen bovendien door investeringen in zonne- en windenergie profiteren van de subsidies - voor de lagere inkomensgroepen is dat meestal niet mogelijk. Per saldo is het resultaat een grootscheepse geldoverdracht van lagere naar hogere inkomensgroepen. Het is dus een denivellerings'feest' van ongekende omvang, in plaats van een nivellerings'feest', waar men bij de PvdA zo dol op is. En je hoeft nu niet bepaald links te zijn om tegen een zodanige denivellering te zijn. Ik vermoed zelfs dat de meeste rechtse mensen dat ook afkeuren. Ik in ieder geval wèl!  

Voor mijn eerdere DDS–bijdragen zie hier.