Martin Feldstein, de man die al vroeg waarschuwde tegen de euro
Harvard topeconoom en voormalig economisch adviseur van Ronald Reagan, Martin Feldstein, is één van de velen die destijds de oprichting van de euromunt unie en de euro voor sterk divergerende economieën als een volkomen onhaalbaar en tot mislukken gedoemd plan hebben afgewezen. In mijn column van vandaag wil ik wat meer vertellen over deze erudiete wetenschapper.
Martin Feldstein is, zoals de naam al doet vermoeden, van Joodse komaf. Hij werd op 25 november 1939 geboren in New York City en studeerde in 1961, op 22 jarige leeftijd, summa cum laude af op Harvard, samen met het Massachusetts Institute of Technology de meest prestigieuze universiteit van de Verenigde Staten.
In 1977 ontving hij de John Bates Clark Medal van de American Economic Association, een prijs die elke twee jaar wordt uitgereikt aan economen onder de 40, die een wezenlijke bijdrage hebben geleverd aan de ontwikkeling van de economische wetenschap. Volgens het toonaangevende IDEAS/RePEc behoort Feldstein tot de 10 meest invloedrijke economen in de wereld.
In 1997, vijf jaar ná 'Maastricht', toen de onderhandelingen over de Monetaire Unie in volle gang waren, waarschuwde Feldstein in een belangwekkend artikel tegen de desastreuze gevolgen van de beoogde muntunie, die naar zijn oordeel slechts tot economische verarming, massa werkloosheid en interne conflicten zou leiden, het omgekeerde dus van wat ermee beoogd werd. Feldstein was geen helderziende, maar gewoon een Mensch die zijn gezonde verstand gebruikte. Een citaat:
"If EMU does come into existence, as now seems increasingly likely, it will change the political character of Europe in ways that could lead to conflicts in Europe and confrontations with the United States. The more fundamental long-term effect of adopting a single currency would be the creation of a political union, a European federal state with responsibility for a Europe-wide foreign and security policy as well as for what are now domestic economic and social policies"
"There is no doubt that the real rationale for EMU is political and not economic. Indeed, the adverse economic effects of a single currency on unemployment and inflation would outweigh any gains from facilitating trade and capital flows among the EMU members."
Duidelijke taal. De Muntunie is een politiek project, onder het valse mom van Vrede voor Europa, terwijl zij juist die vrede bedreigt. Nu is dat niets nieuws, want in eerdere stukken heb ik al eens uit de doeken gedaan dat deze Unie een vooropgezet een-tweetje was van Frankrijk en Duitsland, maar bijzonder is wel dat Feldstein al in 1997 waarschuwde voor de economische onmogelijkheid van de muntunie. Feldstein vervolgt:
"The 1992 Maastricht Treaty that created the EMU calls explicitly for the evolution to a future political union. But even without that specific treaty language, the shift to a single currency would be a dramatic and irreversible step toward that goal. There is no sizable country anywhere in the world that does not have its own currency. A national currency is both a symbol of sovereignty and the key to the pursuit of an independent monetary and budget policy. The tentative decision of the 15 European Union (EU) member states (with the exceptions of Denmark and the United Kingdom), embodied in the Maastricht Treaty, to abandon their national currencies for the euro is therefore a decision of fundamental political significance..."
Waarvan akte.
Maar Feldstein had naast monetaire bezwaren ook een scherp oog voor de politieke gevolgen van de plannen om tot een federaal Europa te komen. In plaats van vrede te brengen vormt het streven naar een federale unie juist een bron van oorlogen en conflicten. Feldstein weer, in een ander stuk uit 1997:
" .For many Europeans, reaching back to Jean Monnet and his contemporaries immediately after World War II, a political union of European nations is conceived of as a way of reducing the risk of another intra-European war among the individual nation-states. But the attempt to manage a monetary union and the subsequent development of a political union are more likely to have the opposite effect. Instead of increasing intra-European harmony and global peace, the shift to EMU and the political integration that would follow it would be more likely to lead to increased conflicts within Europe."
Over de oorzaken van dergelijke in het vooruitschiet liggende conflicten zei hij:
"In the beginning there would be important disagreements among the EMU member countries about the goals and methods of monetary policy. These would be exacerbated whenever the business cycle raised unemployment in a particular country or group of countries. These economic disagreements could contribute to a more general distrust among the European nations. As the political union developed, new conflicts would reflect incompatible expectations about the sharing of power and substantive disagreements over domestic and international policies. Conflicts would also develop between the European political union and non-European nations over issues of foreign policy and international trade. While disagreements among the European countries might weaken any European consensus on foreign affairs, the dominant countries of the EU would be able to determine the foreign and military policies for the European community as a whole."
Tot slot voorspelde Feldstein, dat het besluit om een euromunt unie te vestigen, zou leiden tot eindeloze transfers van welvaart en geld van Noord naar Zuid, van rijk naar arm. Wat dat betreft sluit Feldstein naadloos aan bij Bernard Connolly. Feldstein weer:
"Moreover, contrary to the hopes and assumptions of Monnet and other advocates of European integration, the devastating American Civil War shows that a formal political union is no guarantee against an intra-European war. Although it is impossible to know for certain whether these conflicts would lead to war, it is too real a possibility to ignore in weighing the potential effects of EMU and the European political integration that would follow The shift to a single currency would mean that the fall in demand in a country could not be offset, as it could be with an individual national currency, by an automatic decline in the exchange value of the currency (making its exports more competitive) and a decline in its interest rates (increasing domestic interest-sensitive spending by households and businesses) or by using its own monetary policy to shift interest rates and exchange rates. The ECB would have to make monetary policy with a view to the conditions in all of Europe, not just a particular country or region. The result would be a conflict between the country with rising unemployment and the rest of the EU .Since national monetary and fiscal policies would be precluded, the most likely outcome of the shift to a single monetary policy would be the growth of substantial transfers from the EU to countries that experience cyclical increases in unemployment. Financing those transfers would require a significant increase in tax revenues collected by the EU
De Europese 'leiders' van nu kunnen niet zeggen dat er niet gewaarschuwd is. En ook niet door de eerste de beste...
Hier een interview uit september 2012 met Feldstein over de toekomst van de euro, waarin hij zijn zorgen uitspreekt over met name de situatie in Spanje.
