Limburg voor de Limburgers

Eigenlijk had ik al een column in voorbereiding waarin ik wilde beweren dat er niet alleen met de politieke elite, maar ook met het volk van Nederland wel degelijk iets mis is. Dat kwam door de opiniepeilingen. In Limburg was in januari een peiling gehouden waarin voorspeld werd dat het CDA een ongenadig pak slaag te wachten stond en van 18 naar 5 zetels zou teruggaan, terwijl de PVV met 13 zetels de Provinciale Staten zou binnenstormen. Dat zou 'het gelijk van Ab Klink' hebben betekend, want hij voorvoelde dat het CDA verder zou wegkwijnen als er met de PVV in zee zou worden gegaan, en dat de PVV al roeptoeterend vanuit een comfortabele gedoogpositie aan de zijlijn alleen maar zou doorgroeien. Het CDA zou dan niet beloond worden omdat het naar de PVV-gevoelige kiezer had geluisterd, maar ervoor gestraft worden.

Maar zie, de Limburgers blijken toch minder toktok dan ik eind januari vreesde. Het CDA kreeg wel een klap, en de PVV werd de grootste, maar het CDA deed het beter dan verwacht, terwijl de PVV-overwinning binnen de perken bleef. De uitslag was zelfs wat slechter dan bij de parlementsverkiezingen van juni 2010. Dat is in beider belang, want de PVV kan zo op adem komen en het betekent dat de strategie van Maxime Verhagen (de zwaai naar rechts) en de VVD-top (het blonde beest doodknuffelen door hem in te passen in de gevestigde orde) werkt. Landelijk is het 'weggevaagde' CDA nog steeds groter dan de opstomende PVV, waardoor Wilders en zijn bende ook een toontje lager kunnen zingen. Zo zien ze dat zelf natuurlijk niet (ik voorspel dat ze nog intimiderender gaan klinken), maar de koele rekenaars in de achterkamers van CDA en VVD zullen tevreden aan hun sigaren hebben getrokken. Eigenlijk was het een zeer rationele verkiezingsuitslag; naast de lichte teruggang van de PVV en het voorzichtige herstel van het CDA bijna identitiek aan die van juni 2010. Zelfs de PvdA van Job Cohen en zijn bende juichten hardleers weer te vroeg, net als in 2010. Als politici én kiezers zo consistent bij hun keuzes van een jaar geleden blijven, kun je niet zeggen dat zij nog op drift zijn. Of toch wel?

Vaak wordt gezegd dat de vervreemding tussen politiek en kiezer het grootste probleem is van de huidige 'verweesde samenleving'. Maar in Limburg was die kloof juist traditioneel klein. Het CDA, in Limburg eigenlijk gewoon de KVP, beriep zich er altijd op dat de christen-democraten vanwege hun nadruk op 'het middenveld' het best aanvoelden wat er onder de mensen leefde. Carnavalsvierder Camiel Eurlings stond voortdurend 'at your service' (tot hij voor zichzelf koos en zich terugtrok om een gezin te gaan stichten). Ook een man als René van der Linden, voorzitter van de Eerste Kamer, hield altijd nauw contact met zijn achterban, al reisde hij voortdurend door Europa, tot diep in Rusland toe. Zelfs PvdA-politici als Frans Timmermans, ook Europeaan, en Thijs Wöltgens, een euroscepticus en later burgemeester van Kerkrade (nu PVV-bolwerk), bleven warmbloedige Limburgers met een zachte 'g'. Voor Maxime Verhagen, ook Limburger, maar uit 'de grote stad' Maastricht, gold dat misschien ook, maar hij verbleef toch vooral in de Randstad waar hij studeerde. En van Limburgs bekendste zoon, Geert Wilders, kun je evenmin zeggen dat hij vaak in Venlo komt. Integendeel, als hij al een vaste woon- of verblijfplaats heeft, dan wordt die om veiligheidsredenen geheim gehouden. Daarvoor woonde hij in Utrecht en hij is kind aan huis in de achterkamers van het Haagse Binnenhof. Meer kaasstolp kun je niet zijn. Maar in Limburg is hij razend populair en was hij van de partij in het Limburgse Echt, de thuisbasis van PVV-talent Laurence Stassen (een echte Limburgse naam en dochter van een grootgrondbezitter), waar de Limburgse PVV'ers en de hele partijtop (nummer twee Martin Bosma was er ook) hun overwinning vierden.

Het kan natuurlijk zijn dat al die Limburgse PVV-kandidaten bekend zijn uit de buurt, de kroeg en de schietvereniging. Ik woon in de Randstad en ken Limburg niet goed genoeg om dat te beoordelen. In de Volkskrant las ik dat Limburgers wel veel over elkaar praten, maar niet met elkaar. Misschien is dat het, ik weet het niet en het was een Limburger die het zei. In de Randstad vinden ze zoiets nogal laf, in elk geval niet 'zeggen wat je denkt'. Maar misschien begint Limburg, dat door chauvinistisch Holland lang voor achterlijk is versleten, stiekem meer op de Randstad, waar de Fortuynrevolte begon, te lijken. De PVV doet het goed in Limburgse randsteden (Kerkrade, Venlo) en weet naast modale en bovenmodale kiezers ook randgroeperingen aan te trekken die zelden of nooit naar de stembus gaan (al bleven die dit keer weer thuis). Wat in elk geval niet gezegd kan worden is dat Geert voortdurend z'n kiezers opzoekt, daarvoor zit hij veel te veel in Den Haag. Blijkbaar kan het die Limburgse kiezers niet veel schelen. Of misschien is het ook wel zo dat ze dit keer niet op hun provinciale CDA-afgevaardigden hebben gestemd omdat ze die veel te goed kennen. Plucheplakkers zouden het zijn, wat na al die jaren gemoedelijke CDA-overheersing toch wat vreemd klinkt, want waarom is dat ongenoegen nu ineens zo groot? En als die afgevaardigden iets voor jou als boze burger willen doen, moeten ze toch eerst hun netwerken opbouwen en een tijd rond het pluche hangen. En dat doen al die PVV'ers, allemaal nieuwelingen die de bestuurlijke weg in de hoofdsteden Maastricht en Den Haag (nog) niet kennen, nu net niet.

Dat Limburg zich van het CDA afwendt en redelijk massaal op de knieën valt voor een partij die Holland weer Hollandser wil maken (in het folkloristische Veronicadorp Volendam is de PVV het meest populair) zal verkiezingsonderzoekers dus nog wel even bezighouden. Is dit een tijdelijke draai om de CDA-oren, of is de 'verrandstedelijking' van Limburg in de ooit zo zachtmoedige grensprovincie verder gevorderd dan iedereen denkt? Geert Wilders en zijn bende in Den Haag zeggen het antwoord te weten. Zij gaan 'Limburg teruggeven aan de Limburgers'. Zou het echt?