Jetzt geht's los! Jan Dijkgraaf en GeenPeil gaan Den Haag écht op stelten zetten

Jan Dijkgraaf wordt de lijsttrekker van de partij GeenPeil. Daarom heeft hij al afscheid genomen van zijn Metro-lezers, die gewend waren om dagelijks een berichtje van hem te lezen. Hij vindt dat onverenigbaar met het hebben van een column -- ben ik het niet mee eens, overigens; zolang het maar duidelijk is wie je bent en waar je voor staat -- en dus is het einde oefening.

Op zijn eigen website doet Dijkgraaf het nog eens dunnetjes over. Daarbij haalt hij ook hard uit naar Jan Hoedeman van het Algemeen Dagblad. Die kondigde afgelopen vrijdag namelijk aan wat GeenPeil van plan was terwijl hij die informatie klaarblijkelijk onder embargo gekregen had. Wij van de nieuwe media worden er altijd van beschuldigd dat we journalistieke waarden niet serieus nemen, maar anders dan de Hoedemans van deze wereld respecteren wij embargo's wel degelijk. Daar kan hij nog het één en ander van leren.

Hoe dan ook: later vandaag geen de commissie van GeenPeil dus openheid van zaken over diens politieke aspiraties. Ik denk dat het al duidelijk is wat ze min of meer van plan zijn: een harde aanval op het establishment door een partij op te richten die zich hardmaakt voor 'de volkswil,' wat die wil ook precies moge zijn. Het wordt geen ideologische partij, behalve dat het écht populistisch wordt. Niet populistisch als in 'eng, hè jakkes,' maar als in: de wil van het volk is soeverein. Dit betekent dus onder meer dat GeenPeil Rutte zal dwingen om de uitslag van het referendum te respecteren. Ook verwacht ik dat GeenPeil veel vaker referenda zal willen uitschrijven.

Natuurlijk is dit een gevaarlijk moment voor het establishment. De heersende politieke elite zal hopen dat GeenPeil, VNL, PVV en het Forum voor Democratie elkaar klein houden. Als dat niet zo is -- als verschillende clubs doorbreken -- wordt Den Haag in maart namelijk helemaal op zijn kop gezet. Het is een populistische revolte van formaat. Zoiets hebben we nog nooit gezien in Nederland, zelfs de Fortuyn-revolutie zal er niets bij zijn.

Het worden hoe dan ook interessante tijden. Eigenlijk heb ik niet echt een favoriet tussen de genoemde partijen en bewegingen. Ik zie het wel aan. Uiteindelijk zal er vrijwel zeker één boven komen drijven. En als dat niet zo is moeten we op het laatst, vlak voor de verkiezingen, ervoor zorgen dat er eenheid ontstaat zodat tenminste één van de (nieuwe) anti-establishmentpartijen met een flink paar zetels de Kamer in mag. Voor PVV-kiezers daar iets over roepen: nee, dat is helemaal niet per definitie slecht, en nee, dat gaat helemaal niet per definitie ten koste van de PVV. Niet iedereen die sympathiseert met de populistische stijl wil immers op die partij stemmen, misschien niet vanwege de retoriek van die club of vanwege de economische opvattingen van de PVV die echt niet liberaal te noemen zijn. Die andere partijen kunnen dat soort kiezers aanspreken waardoor er een bredere anti-EU en anti-establishment coalitie gevormd kan worden in de Tweede Kamer -- zo niet als regeringscoalitie, dan in ieder geval als coalitie tussen enkele partijen in de oppositie.

De officiële aankondiging van GeenPeil vindt vanmiddag om 14:00 uur plaats in de Prodentfabriek in Amersfoort. Later dus meer daarover.