Jan Schreiner & Zn sluit de deuren

Na bijna een halve eeuw sluit eind juli de zaak van de nestor van de Nederlandse hengelsport: Jan Schreiner en diens zoon John.

De Telegraaf meldt, helaas in een premium artikel (inlog), dat de hengelsportzaak van de firma Schreiner eind juli voorgoed de deuren sluit. Reden: gebrek aan opvolging. Jan Schreiner geldt als de peetvader van het vissen in Nederland. Alle twee miljoen sportvissers in Nederland kennen zijn naam. In mijn column van vandaag wil ik -als eerbetoon- enkele herinneringen ophalen.

Al als klein jongetje was ik gefascineerd door vissen. Ik ben -zoals veel jongens- begonnen met een gewone stok, nylon en kromme naalden uit de linnenkast van mijn moeder, kurk en luciferhoutjes als dobbertje en dakgootlood als verzwaring. Maar al gauw met 'echt' materiaal. Vissen betekende voor mij passie en romantiek. Zoals John Schreiner het  uitdrukt in dat artikel in De Telegraaf: 'Vissen is het laatste staartje van het jachtinstinct, het laatste restje oermens in ons'. Die ondefinieerbare spanning als je dobbertje onder water verdween en de spanning over wat er zou volgen op het vastslaan en strakhouden. De nieuwsgierigheid wat je uit die onzichtbare waterplas te voorschijn toverde. Fascinerend. Als kind verslond ik de boeken van Jan als zoete broodjes, ook voor mij was Schreiner senior de peetvader van de Vaderlandse hengelsport. Ik heb al die boeken nog in mijn boekenkast staan, ook het door Jan Schreiner gesigneerde exemplaar, dat ik van mijn vader voor mijn 13e verjaardag kreeg. Vele jaren later, ik spreek nu over begin negentiger jaren, werd ik zelf vaste klant, ook al woonde ik toen honderd kilometer van zijn zaak. In één van Jan's boeken werd zelfs één van mijn visfoto's afgedrukt. Zijn zoon John heeft me vliegvissen geleerd, en dat is tot op de dag van heden één van mijn grote passies gebleven.

Behalve voor het uitstekende eigen materiaal ('Fair Play', dat gelukkig als merk wordt voortgezet in België, vlak over de grens) kwam je naar de winkel van Schreiner voor de gezelligheid. De verhalen, de sfeer, het Amsterdam toen het nog niet verpest was als links multiculti centrum van Nederland. Bijpraten onder het genot van een kopje koffie of, als de vijf allang in de klok zat, een biertje of jonge borrel. Over vissen, over het Amsterdam van vroeger, het Amsterdam van de Jordanees. De saamhorigheid, de gedeelde passie, de (zwarte) humor. Kenners onder ons snappen precies wat ik bedoel. Het klinkt misschien gek, maar voor mij vormt dát gevoel, díe sfeer óók onderdeel van mijn Nederlandse identiteit.

Zoals gezegd maakte John Schreiner mij wegwijs in het vliegvissen. Eerst leren werpen, bij het platsoentje aan de Hobbemakade, en daarna de polder in. Bij boer Baars en boer De Lange in Vinkeveen bijvoorbeeld. Met de droge vlieg of de nimf op jacht naar ruisvoorns of met lichte streamers op snoek en baars. Geweldig! Het allerbelangrijkste was de natuur, de rust, de opkomende of ondergaande zon, je één voelen met je omgeving. Nederland beschikt over een uniek polderlandschap. De natuur is ook prachtig, en dat onder de rook van Amsterdam, zie onderstaande foto.

Gelukkig is het gebied tussen Vinkeveen, Wilnis en Kamerik nu grotendeels in handen van Staatsbosbeheer en mag er niet worden gebouwd. Wat wel veranderd is -helaas-, is de helderheid en diepte van de weteringen. Vroeger, ik praat nu over eind zestiger jaren, waren de sloten gemiddeld anderhalve meter diep met kristalhelder water. Tegenwoordig zijn de sloten veel ondieper en is veel water troebel geworden doordat het aangesloten is op de riolering van vakantieparken en dergelijke. Ook wordt er minder gebaggerd door boeren en zorgt kunstmestbemesting voor weelderige plantengroei. Het polderwater uit die zestiger jaren komt helaas nooit meer terug.

Net als vader Jan en zoon John ben ik geen 'statische' visser. Ik hou er niet van om urenlang op één plek naar een dobbertje te turen. Het 'jagend' vissen, dan weer hier, dan weer daar, zoekend naar vis, is iets dat me boeit. Ook in het buitenland waar je op zalm en forel vist met kunstvliegen en streamers. Zie onderstaande afbeelding voor enkele voorbeelden van dergelijke kunstvliegjes, die de echte vliegvisser uiteraard zelf bindt:

'Jagend' vissen dus. Of zoals John het uitdrukte in het krante-interview:

Schreiner senior leerde Nederland vissen. Schreiner junior vertelt:

Amsterdamse humor. Zoals de Amsterdamse trambestuurder vorige week, die op mijn vraag waar ik lijn 25 kon vinden antwoordde:'heb je de afgelopen jaren vastgezeten of zo?'. Amsterdamse humor. Dat trof je ook als je naar de winkel van Schreiner ging. Die kameraderie is iets wat bij mannen hoort, denk ik.

Het is jammer dat John vanwege gezondheidsredenen (knieën) moet stoppen en geen opvolger heeft. Het is jammer dat dit monument van de hengelsport in Nederland ophoudt te bestaan. Vader en zoon zijn de winkel in 1969 begonnen en hebben het interieur zelf getimmerd. Op de deurpost is een gulden, een Juliaantje geschroefd. De datum staat eronder: 25-11-’69. De eerstverdiende gulden met de zaak. Ik vind dat soort details ontroerend. De firma maakt de 45 jaar net niet vol. Schreiner junior:

Dat is vanaf eind juli 2014 helaas verleden tijd.

Hier vindt u een overzicht van mijn columns en u kunt mij hier volgen op Twitter.