Jacques Wallage spreekt

Het is heel stil bij links en daarom is het goed dat Jacques Wallage spreekt (morgen een groot interview in het Financieele Dagblad en nu al een voorproefje). Dat de linkse druiven zuur zijn, spreekt voor zich. Maar Jacques Wallage, PvdA-mastodont en als overtuigde 'politiek correct' in de jaren negentig de ergste verketteraar van Frits Bolkestein, dook in juli ineens op als informateur om 'Paars-plus' in elkaar te zetten. Dat mislukte, en daarom moest de rechtse gedoogconstructie met de PVV eerst worden onderzocht, omdat die 'maar hinderlijk boven de markt bleef hangen.' Dan had daarna 'Paars-plus' nog eens kunnen worden geprobeerd. Links kan nog steeds niet geloven dat die gedoogformule met de PVV toch is gelukt en dat VVD en CDA zich door Wilders hebben laten strikken. Een verschrikkelijke streep door de rekening.

Je zou de uitlatingen van Wallage kunnen afdoen als revanchisme, als het afreageren van een man met een bord voor zijn kop (over zijn eigen kortzichtige PvdA zegt hij dat die te lang heeft rondgelopen 'met een bord op ons kop', met daarop de woorden 'weg met ons'). Maar Wallage is niet gek en merkt een paar dingen op die waarschijnlijk waar zijn. Of het een 'levensgevaarlijke ontwikkeling' is dat VVD en CDA te veel aan Wilders hebben toegegeven, laat ik graag voor zijn rekening. Dat is een typisch PvdA-sentiment. Maar dat VVD en vooral het CDA met Wilders in zee zijn gegaan 'omdat het beest anders te groot wordt', is ongetwijfeld waar. Onder de Haagse politieke elite bestaat nul procent sympathie voor Wilders en honderd procent afkeer. Ook bij mannen als Gert Leers en Hans Hillen die nu voor het CDA in het kabinet zitting nemen om het een 'robuuste uitstraling' te verlenen. De gedoogconstructie met de PVV is een 'cordon sanitaire' op z'n Nederlands. En als Wilders te groot worden, dat wil zeggen de grootste, moeten VVD en CDA alsnog over links, want dan is de strategie om het beest Wilders te temmen mislukt.

Waarschijnlijk ziet Wilders zelf dit ook, maar als hij nu het spel niet meespeelt zou hij zijn kans missen. Op 3 september was ik in Den Haag op het Binnenhof. Om zes uur 's avonds reed een oud-voorlichter van het Europees Parlement, inderdaad een D66'er, opgelucht en in opperste blijdschap op de fiets langs. 'Hebben jullie het al gehoord, de kabinetsformatie is mislukt'. Daarmee verwoordde hij de sfeer die ik de hele dag al had opgesnoven in de Senaatszaal van de Eerste Kamer, waar ook veel coryfeeën van VVD en CDA aanwezig waren. Niemand moest wat hebben van Wilders. Toen ik later in Amsterdam de televisie aanzette, bleek Wilders de stekker eruit te hebben gehaald. Een paar nachtjes slapen, en de stekker ging er weer in, waarna Mark Rutte en Maxime Verhagen weer aan het werk gingen alsof er niets was gebeurd. Nog steeds een belangrijk en niet helemaal opgehelderd moment. Het kan zijn dat het nu helemaal gedaan is met links, en dat Jacques Wallage nog wat nasputtert. Maar hij verwoordt ook een sentiment dat bij alle regenten, niet alleen linkse, aanwezig is en dat niet zomaar verdwijnt. De linkse opstand van de jaren zestig was een revolutie van burgerzoontjes (en soms dochters). Die waren zo erg niet, want kwamen uit eigen kring. Maar de burgerrevolte van Fortuyn die nu door Wilders is opgeëist, wordt gedragen door de modale en niet meer zo keurig opgevoede Nederlander. Dat is het volk en dat is wat anders. 'Levensgevaarlijk', volgens Wallage.