Het is eindelijk zover: formateur Schippers begint vandaag gesprekken met lijsttrekkers. PVV zit op de achterbank
Normaal gesproken wordt de volgorde bepaald door de grootte van de partijen in de Tweede Kamer. Er wordt een uitzondering gemaakt voor de PVV. Hoewel Wilders en de zijnen de tweede partij van het land zijn komen ze pas als vijfde aan bod.
Het is zo ver: het grote formatiespel gaat vandaag dan officieel beginnen. Hoewel mogelijke coalitiepartners achter de schermen natuurlijk al lang overleg met elkaar hebben gepleegd en van elkaar weten waar ze staan beginnen de gesprekken officieel nu.
De formatie wordt geleid door demissionair VVD-minister Edith Schippers. Ze begon de formatie vandaag om 08:30 met Mark Rutte. Dat is enigszins hilarisch omdat Schippers en Rutte twee handen op één buik zijn. Schippers weet dus al lang wat Rutte van haar wil. Maar ja, de formatie is niet alleen een politieke affaire, maar eerst en vooral ook een theaterstukje. En dus ging ze vandaag eerst praten met Rutte.
Hoewel ze daarna normaal gesproken met de tweede partij van het land zou moeten praten doet Schippers dat niet. De PVV moet even afwachten. Eerst gaat Schippers namelijk om tafel met het CDA, D66 en GroenLinks. Geert Wilders komt dus pas na Jesse Klaver aan bod.
Het zal ongetwijfeld tekenend zijn voor de gang van zaken tijdens de formatie. De PVV heeft gewoon gewonnen op verkiezingsdag, maar omdat de partij van tevoren al werd uitgesloten door de meeste partijen, waaronder de VVD, is de kans groot dat Wilders en co. weer niet mee mogen doen. Ze mogen meepraten en aangeven wat ze willen, maar daar zal het vrijwel zeker bij blijven. De politieke in-crowd heeft al een plan: het wordt VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, of VVD, CDA, D66 en GroenLinks. De PVV wordt niet eens genoemd door de leden van het partijkartel.
Natuurlijk is dat buitengewoon gek. Hoewel de gevestigde politiek -- het partijkartel -- graag door het midden wil gaan is er een duidelijke meerderheid voor een rechtse coalitie. VVD, CDA, PVV, SGP en Forum voor Democratie zouden in principe met elkaar kunnen regeren. Dat dit waarschijnlijk niet gebeurt is een schoffering van de rechtse kiezer; de kiezer die nu de meerderheid vormt van het electoraat maar vrijwel zeker genoegen zal nemen met een belachelijk centristisch middenkabinet dat pappen en nathouden, en niet doorpakken, voorop zet.
Zelfs als de VVD en het CDA niet officieel met de PVV willen regeren kunnen ze natuurlijk gewoon een minderheidskabinet formeren en vervolgens steeds op zoek gaan naar meerderheden in de Eerste én Tweede Kamer. Dat is misschien niet de traditionele manier van politiek bedrijven, maar het is wél een geweldige manier om het kabinet scherp te houden én om ervoor te zorgen dat je in de praktijk een rechts kabinet hebt (dat feitelijk gedoogd wordt door partijen als de PVV). Me dunkt dat Wilders daar best aan mee wil werken; hij kan dan immers bewijzen echt tot regeren in staat is.
Helaas zal het zo ver niet komen. De PVV wordt uitgesloten en dat zal ook zo blijven. Dat daarbij zo'n anderhalf miljoen kiezers buitenspel worden gezet zal het partijkartel worst wezen.
Lees ook