Het einde der rationaliteit?

Enige tijd geleden heb ik gesteld dat de sterke euro mede het werk is van de ECB die de euro (in de zwakke landen) wat het ook kost wil redden, impliciet dus gegarandeerd door de sterke landen want daar is het waar Draghi het geld vandaan zou moeten halen.

Die garantie zorgt voor een haast  onaantastbare en dus sterke munt die leningen tegen een redelijke rente voor die zwakke landen mogelijk maakt.

Nu verschijnt in die zwakke landen het spook van de deflatie en zelfs in het vroeger sterke noorden loopt de inflatie terug. Het rentewapen van de ECB heeft daartegen tot nu toe niets uitgehaald. In een uiterste poging, want directe QE of via obligatieopkoop kan niet zonder de Duitse grondwet te trotseren, kost het nu de banken geld om geld te kunnen parkeren bj de ECB, 10 procentpunten. De ECB is de eerste centrale bank die het probeert (na een halfzachte Deense poging die al snel gestaakt werd). Op die nieuwe wijze wordt geprobeerd de deflatie te keren.

Al de vorige rente ingrepen hebben niets uitgehaald. Waarom niet? Gebrek aan koopkracht door lastenverzwaringen aan de ene kant en dalende prijzen aan de andere kant door een daardoor verminderde vraag aan de andere kant mede veroorzaakt door het overvloedige goedkope geld van de QE in de USA en het VK dat de kapitaalmarkt  (ook in de Emerging Markets) overspoelde en dus goedkoper produceren in overvloed stimuleerde. Goedkoper produceren levert lagere prijzen op. In die zin heeft de QE een tegengesteld effect bereikt. Geen of nauwelijk hogere inflatie in de USA, een van de doelstellingen en lagere productiekosten (ook in de Emerging Markets) en wel dalende prijzen.

In de Duitse pers lees ik nu dat dit het einde van het kapitalisme is. De periode van het opbouwen van schulden bij een flauwe groei is absoluut ten einde gekomen met deze  periode van lage groei, lage inflatie en  lage rente. De tijd dat kapitaal een prijs had en ook bij weinig risicio rente opleverde is voorbij. Alleen durfkapitaal levert nog geld op, voor de voorzichtige spaarder is het voorbij, zo stelt Christian Rickens.

Ja, al diegenen die meenden dat een spaarpot voor hun oude dag zekerheid bood komen bedrogen uit. Hun spaargeld, waarvan de rente de inflatie al niet bij kon houden, verdwijnt in waarde als sneeuw voor de zon. Met vele pensioenen gebeurt hetzelfde. Waarom zouden banken nog rente betalen als zij dat zelf moeten doen aan de ECB als zij daar gelden willen parkeren. Bovendien kunnen  zij bij de ECB tegen een schijntje zelf lenen (soms zoveel als zij maar willen)via de LTRO maar of zij dat geld in het eurozone bedrijfsleven zullen (kunnen) steken is  lang niet zeker, zoals ik in een vorig artikel heb uiteengezet. Er zal waarschijnlijk ook een grote kapitaal vlucht naar buiten de EU plaats vinden, volgens Evans-Pritchard wellicht wel 800 miljard euro. Het rentewapen, noch LTRO,  noch QE werken niet of nauwelijks.

Alleen sociale hervormingen op flinke schaal, koopkracht vergrotende lastenverlichting voor de burgers, lagere afdrachten van bedrijven waardoor de interne economie versterkt wordt en weer groei ontstaat kunnen op de lange duur het evenwicht in kosten baten herstellen, de overheidsuitgaven verminderen  en tot langzame afbetaling van de torenhoge staatschulden bijdragen. Dit zal sterk snijden in de sociale zekerheid inhouden. Dat zal op enorme weerstand van de vakbonden stuiten maar zal een gegeven moment toch onontkoombaar zijn.

Interne devaluatie door de Europese Commissie opgelegd, salarisverlaging om export te bevorderen (voor een groot deel binnen de eurozone waardoor het totale effect door de communicerende vaten werking vrijwel nihil is), die slechts een deel van de bevolking treft, de (theoretisch maximale) 70%, de werkenden, verergert de problematiek en vergroot de kloof tussen erdoor getroffenen en de overigen die niet onder die interne devaluatie lijden.

Dat de eurozone (en de EU) zonder enige zelfcorrectie 15 jaar lang veel meer hebben uitgegeven  dan er binnenkomt en daarmee voorlopig nog doorgaan  zodat de staatsschulden nog erder toenemen is niet in een vloek en zucht recht te breien.

Alleen een echte devaluatie die de gehele bevolking treft is sociaal verantwoord en kan een oplossing bieden door de concurrentiepositie tegenover de andere landen te vergroten en de schulden te saneren. Dat kan via de  Matheo Solution  oplossing (TMS) binnen de eurozone of door een verantwoorde afbouw van de euro. De rentestand vindt dan vanzelf het juiste niveau door de marktwerking en er is een evenwicht tussen de landen bereikt.