Het Centraal Economisch Plan 2014

De economische groei in ons land zal 0,75% bedragen, fors hoger dan de schamele 0,1% die de Europese Commissie verwacht. Nu schreef ik vanaf deze plaats al eerder dat er de nodige vraagtekens kunnen worden geplaatst bij de raming van het CPB. Niet alleen, omdat economie geen exacte wetenschap is en je dus nooit met zekerheid kunt voorspellen wat de uitkomsten zullen zijn; ook niet omdat het CPB er steevast naast zit en te positief raamt; maar vooral door de toegenomen geopolitieke onzekerheid, waarvan momenteel sprake is. De ontwikkelingen in Syrië, op de Krim, in Oekraïne, in Latijns Amerika, in Afrika, in Azië, ja, waar niet, zorgen ervoor dat er van een uiterst onzeker politiek en dus onzeker economisch klimaat sprake is.

Maar ook als er geen sprake zou zijn geweest van genoemde geopolitieke ontwikkelingen dan nog zou ik deze raming van het CPB hebben gekarakteriseerd als 'wishful thinking'. Het CPB meldt dat de koopkracht van de consument verbetert, deze heeft weer meer te besteden. De basis van die groei van het besteedbaar inkomen wordt gevormd door lagere pensioenpremies. Het kabinet heeft besloten het jaarlijkse opbouwpercentage van pensioenen te verlagen, waardoor premies omlaag kunnen. Daar komt bij, dat volgend jaar de opbouw voor inkomens boven een ton zal worden ingeperkt, wat opnieuw een drukkend effect heeft op de pensioenpremies en een stimulerend effect op de consumentenbestedingen. Althans, dat verwacht het CPB.

Maar hoe waarschijnlijk is dat? De onzekerheid bij de consument, zeker die in de (grote) groep tot anderhalf keer modaal (€ 50.000 bruto jaarinkomen), wordt niet weggenomen met een ietwat lagere pensioenpremie. De ook in ons land intussen toeslaande eurocrisis heeft grote gevolgen voor de werkgelegenheid: massale faillissementen waren het gevolg en dit gaat nog wel even door, al verwacht het CPB voor volgend jaar een lichte daling van de werkloosheid met 2,3%. Dat is te hopen, maar ik geloof er eigenlijk niets van. De vooruitzichten voor het MKB (het Midden en Klein Bedrijf) zijn slecht, de politieke ontwikkelingen ten aanzien van de arbeidsmarkt, zowel in Brussel als Den Haag, maken de onzekerheid nog groter. Veel mensen vrezen voor hun baan. Is het aannemelijk om te verwachten dat mensen onder die omstandigheden méér gaan consumeren? Juist door de combinatie van hoge werkloosheid en lage banengroei zullen de lonen ook niet veel stijgen. Het CPB gaat uit van 1,5%, evenveel als de -officiële- inflatie. Of de arbeidsmarkt volgend jaar aantrekt, zoals het CPB verwacht, moet ik nog zien.

Het CPB wijt de tegenvallende consumptieve bestedingen aan de relatief hoge pensioenpremies. Ze schrijft:

Dat zal best, maar ik denk dat de voornaamste redenen waarom de consument de hand op de knip heeft gehouden hele andere zijn. De gevolgen van de euro crisis, de ingestortte huizenmarkt en genoemde ontwikkelingen op de arbeidsmarkt lijken mij veel logischer verklaringen waarom de consument op zijn geld blijft zitten. Deels geeft het CPB dat ook toe door erop te wijzen dat ook in deze periode nog veel mensen hun spaaroverschotten zullen benutten om hun hypotheekschulden naar beneden te brengen. Maar het CPB voegt er aan toe, dat huishoudens die al flink hebben afgelost waarschijnlijk wel flink in de buidel zullen tasten. Ik hoop het, maar ben erg sceptisch.

Datzelfde geldt voor het geraamde begrotingstekort. De raming ligt weliswaar ruim onder de Brusselse drie procentsnorm (2,1% in 2015, waar eerder 1,9% was geraamd), maar het is onzeker of de geplande besparingen in de zorg gehaald zullen worden (de zorgpremie stijgt flink in 2015, die vooral de koopkracht van de middengroepen zal raken). Hetzelfde kan trouwens gezegd worden over dat miljard wat is ingeboekt als vrijvallende stamrecht BV gelden. Eerst zien, dan geloven.

Kortom, dit CPB plan is 'boterzacht' en kent een hoog 'wensdenk' gehalte. Dan waren de verwachtingen van de EC nog realistischer.