Halbe kiest voor topkunst

Bij ons in de grachtengordel zijn de bezuinigingen op de kunsten natuurlijk keihard aangekomen. Op een begroting van 900 miljoen moet 200 miljoen worden ingeleverd en dat vindt de kunstwereld disproportioneel (dat er bezuinigd moet worden, een procentje of zo, is dan weer wel oké). Staatssecretaris Halbe Zijlstra (VVD) kiest voor de hakbijl, niet voor de kaasschaaf, en gaat voor 'topkunst'. Die nadruk op de 'top' is managerstaal, alsof de wereld daaronder geen bestaansrecht heeft en maar moet afvallen, want in de kunst kun je niet kritisch genoeg zijn en heb je alleen wat aan de 'besten'. Denkt de elitaire kunstwereld er zelf zo niet ook over? Nou dan!

Die Halbe kun je inderdaad om een boodschap sturen (lees daarover een prachtig vileine column van Theodor Holman in het Parool). En het is velen al opgevallen dat de staatssecretaris ook graag een half miljard had bezuinigd als hem dat was opgedragen. Nederland moet namelijk van het idee af dat de kunsten door de overheid gesubsidieerd worden. De kunsten moeten zelf hun broek ophouden. Dat kan heel goed, want topkunstenaars als Mozart konden dat ook, en Halbe zou niet graag zien dat die ook onder het hakmes vielen. Daarom krijgt kunst die geen publiek trekt geen subsidie meer en kunst die dat wel doet nog wel. Het is van een onverbiddelijke logica, die mij doet denken aan een jongen uit de Achterhoek die bij mij in de collegezaal zat (ergens in het politiek correcte topjaar 1990) en tot afgrijzen van zijn medestudenten liet weten dat hij al die links-elitaire praatjesmakers haatte. Die jongen was ondertussen heel erg leuk en wat hij zei was vaak heel erg raak. Daarom boezemde hij eerst afschuw in, om later tot de lieveling van de zaal uit te groeien. Van die Achterhoeker hadden we er maar één, en met zijn tot in het raffinement gecultiveerde boerenverstand (de wereld van Normaal en de Superboeren van De Graafschap) stemde hij tot nadenken.

Zal dat bij Halbe ook zo gaan? Als ik de column van Holman lees, sluit ik het niet uit, want je kunt Halbe om een boodschap sturen en hij doet het om erbij te horen. Een staatssecretaris die noodgedwongen met de kunstwereld in contact komt, ontdekt vroeg of laat dat daar toch wel bijzondere mensen lopen en dat het leuk is om in die kringen te worden gefeteerd. Daarom werd Elco Brinkman, die ook voor 'topkunst' ging (als glijmiddel voor de export), een graag gezien concertganger, waarbij nog kwam dat zijn vrouw Janneke leuke aquarelletjes maakte (waardoor je het artistieke van onder tot boven leert waarderen). Ik weet niet hoe dat bij Halbe zit, maar als hij het doet om erbij te willen horen, komt het tussen hem en de kunstwereld nog wel goed. Want hij heeft een talent om heel droog iedereen op stang te jagen, en daar is de kunstwereld zelf ook van gecharmeerd (nog afgezien van het feit dat kunstenaars onder elkaar ook nogal kritisch over subsidiekunst zijn). Het moet voor de grachtengordel een koud kunstje zijn om Halbe een warm bad te gunnen. Een paar mooie voorstellingen, en hij gaat voor de hakbijl. Topkunst is iets voor de hoofdstad, niet voor de provincie. En Halbe zal ontdekken dat feestjes en partijen met kunstenaars en toneelspelers veel leuker zijn dan feestjes zonder kunstenaars en toneelspelers. Daarom kwam voorganger Ronald Plasterk, die al in intellectuele kringen verkeerde, hier ook graag.

Het echte probleem voor de kunstwereld is dan ook niet Halbe, maar degene die Halbe om een boodschap heeft gestuurd, VVD-fractievoorzitter Stef Blok, op en top een accountant. Van Blok is er niet één, maar zijn er in den lande zeer velen. Heel veel mensen vinden het prachtig als de kunsten eens op het hakblok gaan. Ook in de hoofdstad, die helemaal niet zo 'grachtengordel' is als vaak wordt gedacht, maar die ook een zakelijke kant heeft waar aan het eind van de avond gewoon keihard moet worden afgerekend. De wereld van boter bij de vis. Blok, zo lijkt mij, houdt echt van cijfers, kan de topkunst gestolen worden en zal het worst zijn om erbij te horen.