Groepsdenken en groepsgerelateerd gedrag, nav 'het Marokkanenprobleem'

Groepsdenken en groepsgerelateerd gedrag

Nederland kent een geïndividualiseerde samenleving. In ons polderlandje hebben we sinds de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog het vermaledijde groepsdenken achter ons gelaten. Niks ‘hullie’ en ‘zullie’, het individu ‘reigns supreme’.

Tenminste, zo hoort het. Door te denken en spreken in groepen maak je jezelf verdacht. ‘Over één kam scheren’ ist verboten!

Toch zitten aan dit individualiteitsdenken ook nadelen; in Nederland zien we (sorry, ‘we’ mag niet meer; beter: zien ‘alle individuen’) letterlijk door de bomen het bos niet meer. We mogen alleen nog maar de losse bomen waarnemen, waardoor we het bos zelf, en vooral allerlei verschillende boomsoorten, niet meer gewaarworden. We zijn daar blind voor geworden.

Sinds enkele decennia zijn er in Nederland ook tal van migrantengroepen. Veel van deze nieuwkomers komen uit culturen waar groepsdenken centraal staat. Eenmaal in Nederland blijven veel migranten, en ook veel van hun nakomelingen, zich identificeren met de eigen groep en het land van herkomst. En ze gedragen zich daarnaar.

Met andere woorden, velen vertonen groepsgerelateerd gedrag: gedrag dat ook door (etnische) afkomst wordt bepaald. Alleen ‘zien’ wij dat in Nederland niet meer, beter: we mogen het niet zien.

Als één groep meer overlast veroorzaakt dan gemiddeld wordt dat over het hoofd gezien of kijken 'we', kijkt het gezag, liever de andere kant op. Veel groepsgerelateerde problemen blijven zo onder de radar, laat staan dat deze worden benoemd en aangepakt.

Naar aanleiding van het doodschoppen van een grensrechter in Almere door een aantal allochtone jongens, aanleiding voor het ‘Marokkanendebat’, mag blijkbaar nog steeds alleen maar van ‘voetbalgeweld’, ‘ontspoorde jongeren’, 'opvoedprobleem’ of ‘achterstandsjongeren’ gesproken worden.

Ik, en velen met mij, denken dat dit de werkelijkheid te kort doet.

Er is hier wel degelijk sprake van een groepsprobleem. Naast de andere genoemde oorzaken.

Mag het dan ook gezegd worden?

Dit artikel verscheen eerder in de Volkskrant als brief aan de redactie.