Griekenland en de deus ex machina

Zelfs Griekenland, het ergste zorgenkindje van de eurozone, is weer terug op de financiële markt en de uitgeschreven lening werd zwaar overtekend tegen nog net geen vijf procent rente met een looptijd van vijf jaar. Inmiddels is die rente weer opgelopen tot 6,31%.

Wat zijn echter de feiten voor Griekenland? Een sombere opsomming.

Het BBP bedraagt 180 miljard euro, een val van ongeveer 30% sinds 2008. De nationale schuld bedraagt 327 miljard euro, 180% van het Bruto Binnenlands Product (schuld en BBP gegevens van de World Debt clock, actueel dus). De deflatie bedraagt 1,4%. In 2012 was het begrotingstekort nog 9%, in 2013 was er een miraculeus overschot van enkele miljarden, maar dan zonder de te betalen rente mee te nemen (niet ongebruikelijk overigens, surplus before debt). Er moet in 2014 meer aan schuldaflossing en rente worden betaald dan er aan eurozone steun binnenkomt. Er is dus een nog op te vullen gat. De werkeloosheid bedraagt 27,5%, de jeugdwerkeloosheid meer dan 50%. Dat alles ondanks de twee bailouts van 110 en 130 miljard euros die vooral gebruikt worden om schulden afte lossen.

De bailouts waren oorspronkelijk leningen voor enkele jaren tegen normale rente maar nu is de aflossing verschoven naar 30 jaar, rente mistig, en wordt wellicht nog verder verschoven naar 50 jaar. Men verwacht dat er komende jaren nog een bailout nodig zal zijn, hoewel Griekenland zelf dat niet nodig vindt.

Hoe kan dan een lening aan een zo te zien failliet land toch slagen? In een artikel al lang geleden heb ik eens geschreven dat alleen een Deus ex Machina Griekenland kon redden. Die Deus is Draghi. Draghi, de ECB, heeft de financiële markten duidelijk gemaakt dat hij wat het ook zal kosten zal doen om de euro overeind te houden. Een duidelijke boodschap dat leningen aan eurolidstaten dus gegarandeerd zijn. Failliet kan niet. Dan is natuurlijk een lening tegen vijf procent aan Griekenland, gegarandeerd door Draghi, even veilig als een lening aan Nederland tegen minder dan de helft van die rente. Geld gaat waar het het meeste opbrengt, zeker met die garantie.

Misschien zijn er lezers die nu even de wenkbrauwen fronsen. Lijkt zo'n lening niet een beetje op  eurobonds met gedeelde garantie, de meest vergaande soort. Schijn bedriegt misschien.

Het IMF dring bij de de ECB er op aan om Quantitative Easing te gaan plegen. De euro staat te hoog ten opzichte van de dollar en dat schaadt de exportpositie van de eurozone. Quantitative Easing betekent kort gezegd de gelddrukpers aan te zetten om met dat nieuw geschapen geld de door de staat uitgegeven (en geld daarvoor ontvangen) obligaties weer terug te kopen en dus in feite financiëel quitte te spelen en de banken (want dat zijn de obligatiehouders) nieuw geld te verschaffen. De hoeveelheid geld in circulatie neemt dus toe. De bedoeling is dat de banken dat geld weer uilenen aan het bedrijfsleven. Helaas kunnen de banken daar niet toe gedwongen worden (zoals men in de VS en het VK al heeft gemerkt) want banken investeren waar  het het meest oplevert tegen het minst mogelijke risico. In de eurozone komt daarbij ook weer die schizofrenie van "niet een wel een" om de hoek kijken want het zijn geen eurozone obligaties maar uitgegeven door Duitsland, Frankrijk etc. Opkopen zou dus snel tot verholen staatssteun kunnen worden en dat pikt Duitsland niet. Eurozone banken hebben trouwens voor vele miljarden geinvesteerd in de Emerging Markets, niet uit hulpvaardigheid maar omdat de rente voor die leningen aanzienlijk meer opbrengt voor de banken. Een bijkomend gevaar van QE is nog dat het kan worden gezien als beÎnvloeden van de wisselkoersen. De VS, het VK en Japan houden elkaar goed in de gaten wat dat betreft en zouden de eurozone snel op de vingers tikken, zoals ze onderling al een beetje doen.

Maar ja, als de eurozone gezamenlijk al 95% schuld heeft dan houdt dat in dat geld behoorlijk schaars is geworden. Lenen kost geld, dat komt er ook nog bij, en bijdrukken is een druk op de knop. Zo simpel kan het zijn.

Het lijkt nu meer een kwestie van wanneer dan van of.