Europese grens-en kustwacht misschien al in april een feit

De oprichting van een Europese organisatie voor het bewaken van de buitengrenzen van de Europese Unie komt dichterbij. Volgens staatssecretaris Dijkhoff geven de EU-landen mogelijk al in april toestemming voor de oprichting. Eerder zou er sprake zijn van een bespreking later dit jaar.

Dat de buitengrenzen van de Unie op dit moment zo lek als een mandje zijn, behoeft geen uitleg. Het is dan ook lovenswaardig dat er haast wordt gemaakt met het oprichten van een organisatie met daadkracht. Op dit moment bestaat er wel een organisatie die zich bezighoudt met de bewaking van de grenzen: Frontex. Het juiste werkwoord hier is echt "bezig houden met", want Frontex voert zelf de bewaking niet uit. De organisatie is vooral gericht op het standaardiseren van de bewaking in de Unie. Elk land is nog steeds verantwoordelijk voor het bewaken van het eigen stukje buitengrens, maar Frontex probeert deze bewaking efficiënter te maken.

Hoewel er zeker de nodige winst is behaald wat betreft efficiëntie sinds de oprichting in 2004, laat de migrantencrisis van dit moment zien dat het simpelweg nog lang niet genoeg is. Landen als Griekenland en Italië kunnen of willen niet adequaat hun grenzen bewaken, waardoor migranten ongehinderd verder kunnen trekken door Europa. Dat soort situaties zullen voorkomen worden met de nieuwe Grens- en Kustwacht. Wanneer een land de eigen grenzen niet meer effectief bewaakt, zal er ingegrepen kunnen worden door de bewaking tijdelijk over te nemen. Ook zal de organisatie veel sterker controleren of alle bewakingsprotocolen juist worden nageleefd. Zij wordt ook verantwoordelijk voor het deporteren van illegale migranten die zich al hier bevinden.

De vraag is of het op tijd komt om nog een verschil te maken in de huidige crisis. Enorme aantallen migranten hebben de Unie inmiddels al bereikt, en het is onwaarschijnlijk zal het merendeel terug zal keren naar haar eigen landen. Het is echter wel een betekenisvolle stap richting het redden van de legitimiteit van Unie. Open grenzen zijn prima, maar niet wanneer het buitengrenzen betreft.