Ecodictatuur

VN–klimaatchef, Christiana Figueres: 'Communistisch China biedt het beste politieke systeem voor de aanpak van het klimaat.'

Vele jaren geleden schreef ik : 'Het huidige klimaatbeleid zal overigens ook van grote invloed zijn op het karakter van onze samenleving. Als we de tendens van het huidige beleid, dat door bijna alle politieke partijen wordt gesteund, extrapoleren, dan resulteert dat in een sluipende collectivisering van onze maatschappij. Deze zal uiteindelijk uitmonden in een ecologische planeconomie. Een dergelijke ontwikkeling zal ernstige negatieve gevolgen hebben voor het welvaartscheppend vermogen van deze samenleving, onze levensstandaard en – nog belangrijker – voor onze persoonlijke vrijheid en de vrijheid van ondernemen.’

Toen ik dit zo'n tien jaar geleden vertelde aan een vooraanstaand lid van het toenmalige kabinet, reageerde hij met een brede grijns: 'Zo, dus communisme via de achterdeur!' Hij bedoelde het als een grap. Maar sindsdien hebben de ontwikkelingen mij een stukje gelijk gegeven.

Plato was tegenstander van de democratie. In zijn opvatting diende de ideale staat te worden geleid door geleerden met een filosoof–koning aan het hoofd. Vele eeuwen later verzette Popper zich tegen gedachte, die volgens hem tot totalitarisme zou leiden.

Met de val van het communisme dachten velen dat dit soort politieke denkbeelden nu wel definitief op de schroothoop van de geschiedenis waren beland. Maar de zorg om het milieu en het klimaat hebben ze nieuw leven ingeblazen. 

Zo heeft de Duitse WBGU ('Wissenschafftlicher Beirat der Bundesregierung Globale Umweltveränderungen') onder voorzitterschap van de Duitse klimaatpaus Hans Joachim Schellnhuber – niet gehinderd door valse bescheidenheid – in 2011 een rapport uitgebracht: 'Welt im Wandel: Gesellschaftsvertrag für eine Große Transformation'. De samenvatting is hier te vinden.

Aan de inleiding ontleen ik het volgende:

Der WBGU begründet in diesem Bericht die dringende Notwendigkeit einer post–fossilen Wirtschaftsweise, zeigt zugleich die Machbarkeit der Wende zur Nachhaltigkeit auf und präsentiert zehn konkrete Maßnahmenbündel zur Beschleunigung des erforderlichen Umbaus. Damit die Transformation tatsächlich gelingen kann, muss ein Gesellschaftsvertrag zur Innovation durch einen neuartigen Diskurs zwischen Regierungen und Bürgern innerhalb und außerhalb der Grenzen des Nationalstaats geschlossen werden.

Het was een soort blauwdruk voor een politiek model à la Plato, maar dan niet op nationale schaal, maar op wereldschaal. Het deed sterk denken aan een ander soortgelijk project uit een grijs verleden: RIO =  'Reshaping the International Order', waaraan de naam van de Nederlandse econoom Jan Tinbergen is verbonden. De WBGU had zich veel moeite kunnen besparen als het had geanalyseerd waarom dat project in de vergetelheid is geraakt. Maar ja, zij hadden er waarschijnlijk geen flauw idee van dat zij bezig waren het – vierkante – wiel opnieuw uit te vinden.

De reacties in Duitsland waren vernietigend. Zo schreef Axel Bojanowski in 'Der Spiegel':

Der letzte große Bericht las sich wie Schellnhuber in Reinkultur: Der Beirat erneuerte seine alte Forderung nach einer "Großen Transformation" der Zivilisation. Der ambitionierte Weltplan sieht kontinentale Arbeitsteilung vor: Die gemäßigten Breiten produzieren Nahrung, die Subtropen Sonnenenergie, und die Tropen dienen der Erholung und der Erhaltung der Artenvielfalt.

Das Gutachten sorgte für ungewöhnlich viel Zorn und Spott, insbesondere in konservativen Kreisen, auch im Wirtschaftsministerium. Der Beirat der Bundesregierung fordere eine "Ökodiktatur", hieß es in Dutzenden Kommentaren. Das "ideologische Pamphlet" habe dem WBGU geschadet, nörgeln aber auch alte WBGU-Weggefährten Schellnhubers. Es habe die Befürchtung bestätigt, dass Schellnhuber in dem Gremium Kontrahenten fehlten. In den neunziger Jahren bevölkerten den WBGU noch allerlei "neoliberale Wirtschaftswissenschaftler", wie die alten Kollegen sie heute abschätzig nennen.

Lees verder hier.

Maar deze reactie was nog gematigd in vergelijking met het vraaggesprek van Focus Online met de Duitse historicus Wolfgang Wippermann, waarover Pierre Gosselin rapporteerde onder de titel: 'German Historian On Schellnhuber/WBGU: 'We’re Dealing With Fanatics Here – Revolutionary Messianism'.

Ik pik er een aantal citaten uit.

Online FOCUS magazine interviewed German historian Wolfgang Wippermann on the subject of the WBGU and Hans Schellnhuber’s “master plan” for transforming global society: World in Transition – A Social Contract for Sustainability.The WBGU acts as Angela Merkel’s science advisory board (believe it, or not). Schellnhuber, its director, is also director of the Potsdam Institute For Climate Impact Research (PIK).

The Wippermann interview is the latest in a series of intense criticisms by German mainstream media aimed at the worrisome anti–democratic and authoritarian views expressed by factions of the German scientific community such as the PIK, WBGU and the German government lately

Wippermann, who is an expert on authoritarianism, fires extremely harsh words at the WBGU and its seemingly out–of–control Professor Schellnhuber, calling the authors of the WBGU social contract “fanatics” and the language “worrisome”.

What follows are summarized excerpts of the FOCUS interview.

FOCUS: What does the language in the paper remind you of?
Wippermann: The language is scary and it makes me afraid. Those who speak like that behave the same way. It is a negative Utopia, a dystopia. When Utopian minds are at work, it is always dangerous.

FOCUS: What world view do you see in the text?
Wippermann: Here we are dealing with scientific fanatics who want to assert their ideas. It makes me wonder that we are discussing this for the first time, and how little it has been discussed in the public up to now.
 
FOCUS: What about the role of science in politics?
Wippermann: First off: the German government should have distanced itself from the WBGU long ago. It just cannot be. In short, you just cannot say that you demand some other democracy, a different state and a different world order. It is unacceptable.

FOCUS: How could scientists write such a paper?
Wippermann: I’m afraid this is not just thoughtlessness. It goes a lot further than how to make the world a better place. The authors are suggesting a climate dictatorship, the Climate State – and one that is truly extensive and far-reaching. For example, they want to abolish national states.

FOCUS: But this paper was written by leading scientists.
Wippermann: Also a science can become a religion. When they demand a transnational democracy - whatever that may be – it’ll be a dictatorship. ...

En zo gaat het interview verder. Zie hier.

Deze kritiek heeft de klimaatchef van de VN, Christiana Figueres er overigens niet van kunnen weerhouden om nog onlangs te verklaren dat zij het Chinese communisme een beter politiek systeem vond om de klimaat'problematiek' aan te pakken dan de democratie. Zie hier.

Het is mij niet bekend op grond van welke kwaliteiten zij door de VN als opvolger van onze landgenoot Yvo de Boer is gekozen, maar waarschijnlijk behoorden brede eruditie en historisch besef daar niet toe.

Voor mijn eerdere DDS–bijdragen zie hier.