In Nederland zijn de hypotheekrentes abnormaal hoog, net als de bijkomende kosten, die
historisch hoog zouden zijn. De marge tussen de kosten die banken maken om hypotheken te financieren en de hypotheektarieven die de klanten moeten betalen, loopt onderhand wel erg opvallend uit de pas met de ons omringende landen. Zoals de Vereniging Eigen Huis (VEH) terecht opmerkte: 'Ons bezwaar is dat banken wel zelf goedkoop kunnen lenen, dat zij dat voordeel niet doorgeven aan klanten, maar aan zichzelf toekennen.' Nu verdenkt de NMa Nederlandse banken van het maken van prijsafspraken.
Hoge marges kunnen duiden op een gebrek aan marktwerking. Mogelijk zijn er ook andere verklaringen. Ik vind het daarom belangrijk, zeker in het licht van de maatschappelijke commotie, dat de NMa dit nader gaat onderzoeken. Een gebrek aan marktwerking kan onnodige hoge tarieven tot gevolg hebben.
Hier probeert voorzitter Kalbfleisch de commotie die gaat komen zo veel mogelijk in te perken door te spreken over een gebrek aan marktwerking. De vraag naar de oorzaak daarvan is belangrijk; zijn de
marges zo hoog, omdat banken prijsafspraken hebben gemaakt?
Het heeft er alle schijn van dat dat het geval is. De Vereniging van Banken drukt consumenten steeds maar weer op het hart, dat banken niet excessief verdienen aan de hogere marges tussen hun financieringsbronnen en de kosten die zij doorberekenen aan de klant. Volgens de banken zijn hun financieringsbronnen ook duurder geworden. Het FD liet in augustus echter al zien dat de verdiensten van banken sinds 2009 met meer dan
24 miljard euro toe zijn genomen. Laat juli 2009 volgens de NMa nou net het moment zijn waarop de marges op hypotheken opvallend uit de pas gingen lopen met de ons omringende landen.
Overigens maakt de NMa in hun berekeningsmethode ook korte metten met het door de banken gebruikte excuus van dure financieringsbronnen:
Om hypotheken te verstrekken gebruiken banken verschillende financieringsbronnen, zoals spaargeld en leningen op de kapitaalmarkt. In de quick scan houdt de NMa rekening met diverse stijgingen in de kosten van de financiering. Dit geldt bijvoorbeeld voor veranderingen van risicopremies en het gebruik van duurdere financieringsbronnen zoals spaargeld.
Het NMa-rapport, dat later vandaag verschijnt, gaat een hoop stof doen opwaaien.