De Zwitserse roulette

Na de aankondiging van de Centrale Bank afgelopen donderdag wist de frank binnen enkele minuten een koerswinst van ruim 30% te boeken. Dat is inmiddels iets herstelt, maar per saldo scheelt de koers van de frank nog steeds zo’n 20% ten opzichte van de euro van voor de ingreep.

Op zich is het niet zo verwonderlijk dat de gefixeerde koers werd losgelaten. Naar mate de koers van de euro daalde ten opzichte van met name de dollar, stegen de kosten voor de Zwitsers. Steeds maar euro’s kopen en franken verkopen terwijl de koers van de euro daalt kost geld, veel geld. De overtuiging dat Mario Draghi en de ECB binnenkort meer instrumenten gaat inzetten om de Europese economie te stimuleren heeft er waarschijnlijk toe bijgedragen dat de Centrale Bank heeft gekozen voor een volledige capitulatie. Sommige boze tongen beweren zelfs dat de Zwitsers op de hoogte zouden zijn van een omvangrijkere steunoperatie van de ECB dan algemeen wordt aangenomen.

Het scenario lijkt een beetje op het Britse pond in 1992. Ook toen had de Bank of England besloten om het pond te koppelen aan de euro. Uiteindelijk bleken de krachten van de markt te sterk, zoals altijd, en stortte het pond rechtstandig in.

Zoals gezegd is de impact groot. De aandelenmarkt in Zwitserland is fors lager. Het Zwitserse bedrijfsleven krijgt te maken met 20% lagere inkoopkosten van grondstoffen, maar ook met 20% lagere opbrengsten van alles waarvan de prijs in vreemde valuta vast ligt. Bovendien worden hun producten gemeten in vreemde valuta in 1 klap een stuk duurder op de wereldmarkt. Terwijl de concurrentie een stuk goedkoper kan leveren in Zwitserland zelf. Wanneer de koers niet enigszins herstelt richting de 1,20 ten opzichte van euro, kunnen de lange termijn gevolgen catastrofaal uitpakken voor de Zwitserse economie.

Wat het geheel zo dramatisch maakt, is het feit dat niemand erop voorbereid was. Niet alleen de markt werd blijkbaar verrast, maar ogenschijnlijk ook de eigen regering. De toch al lage inflatie in Zwitserland zal door de ingreep verder dalen. De rente in Zwitserland is inmiddels fors negatief, mede door opnieuw een renteverlaging. Wie franken wil sparen moet behoorlijk bijbetalen.

Toeristen zullen zich achter de oren krabbelen wanneer ze hun nieuwe vakantie gaan boeken. Per slot van rekening is alles in het toch al dure Zwitserland met 1 klap 20% duurder geworden. Ook buiten Zwitserland heeft de stap gevolgen. Er lopen voor vele miljarden hypotheken en leningen in Zwitserse franken. In de tijd dat de hypotheekrente in vele Europese landen nog een stuk hoger waren, leek het aantrekkelijk om de lening in franken af te sluiten tegen de lage rente. Die aflossing is nu een stuk duurder geworden.

Inmiddels zijn er ook een aantal financiële instellingen (brokers) het faillissement nabij. Van Nieuw Zeeland, tot het Verenigd Koninkrijk en de VS zijn er voor miljarden verliezen geleden door de extreme en vooral onverwachte koersschommelingen.

OK, speculanten hebben gegokt en verloren maar ook de Zwitserse bank heeft erop gegokt dat ze de 1,20 grens konden verdedigen om er vervolgens met 1 pennenstreek een eind aan te maken.

Michael Toorop
Managing Partner Persist Global Wealth Management