Naar aanleiding van de plaatsing van de voortijdige grafsteen van Monckton en andere klimaatsceptici, met kwetsende inscriptie, schreef André Bijkerk de volgende gastbijdrage.
Ik behoor tot die generatie die de kater van de tweede wereldoorlog nog hebben meegemaakt. Het eerste wat de juf ons in de eerste klas leerde, was over de oorlog. In de kleine potjes–grote–oren tijd volgde ik de gesprekken van de volwassenen en onverschillig welk onderwerp er aan vooraf ging, na enkele opmerkingen ging het steeds weer over die oorlog. Hoe het toch had kunnen gebeuren en iedereen moest deze les ter harte nemen want het mocht nooit meer gebeuren.
Maar wat was eigenlijk de les? Wisten we dan hoe het kon gebeuren dat een volkomen normaal volk in centraal Europa zich tot zulke schobbejakken ontpopte? Na verloop van tijd kwamen we wel eens in Duitsland, maar tot mijn grote verrassing liepen daar helemaal geen schobbejakken rond, alleen maar diep bedroefde mensen met een enorm schuldcomplex. Hoe kon dat nu toch?
Maar de observaties bouwen zich op met de jaren en het bleek steeds meer dat het heel normaal is dat een groep mensen zich afgeeft tegen een andere groep wat soms tot hoogtepunten leidt zoals de Christenvervolging door de Romeinen, de kruistochten, dozijnen religieuze conflicten, de heksenjachten, rassenhaat, Hutu en Tutsi en ja ook het anti–semitisme. Wat is toch de gemeenschappelijke factor hier?
Misschien komt het verschijnsel
'Moral Panic' hier wel het dichtst bij.
A moral panic may be defined as an episode, often triggered by alarming media stories and reinforced by reactive laws and public policy, of exaggerated or misdirected public concern, anxiety, fear, or anger over a perceived threat to social order.
Weliswaar wordt hier gesproken over het genereren van volkswoede met de media in de hoofdrol, maar in de Romeinse tijd of de middeleeuwse heksenjacht zonder moderne media ging het net zo makkelijk. Voorts hoeft het in bredere zin ook niet een bedreiging van de sociale orde te betreffen, het voortbestaan van de mensheid mag ook.
In de tweede wereldoorlog bracht dit mechanisme het tot de grootste 'moral panic' ooit, met de bekende intens dramatische gevolgen. Dat was de les die ik en wellicht velen met mij destijds niet begreep.
'Moral Panic' betreft overigens niet alleen de direct gewaande oorzaak, zoals de heidenen en heksen, gedemoniseerde etnische groepen en andere 'volksduivels', maar ook iedereen die zich verzette tegen dergelijke waan van de dag. Deze twijfelbrigade is automatisch verdacht en moet wel lugubere bijbedoelingen hebben. Hermann Göring heeft één en ander destijds heel nauwkeurig uitgelegd aan Gustav Gilbert.
Göring:
Why, of course, the people don't want war. Why would some poor slob on a farm want to risk his life in a war when the best that he can get out of it is to come back to his farm in one piece? Naturally, the common people don't want war; neither in Russia nor in England nor in America, nor for that matter in Germany. That is understood. But, after all, it is the leaders of the country who determine the policy and it is always a simple matter to drag the people along, whether it is a democracy or a fascist dictatorship or a Parliament or a Communist dictatorship.
Gilbert:
There is one difference. In a democracy, the people have some say in the matter through their elected representatives, and in the United States only Congress can declare wars.
Göring:
Oh, that is all well and good, but, voice or no voice, the people can always be brought to the bidding of the leaders. That is easy. All you have to do is tell them they are being attacked and denounce the pacifists for lack of patriotism and exposing the country to danger. It works the same way in any country.
Dat is exact het mechanisme voor 'moral panic' en het werkt niet alleen voor conflicten en oorlogen tussen mensen maar ook voor oorlogen bijvoorbeeld tegen het klimaat. Er zijn maar een paar woorden anders:
All you have to do is tell them they are facing climate disaster and denounce the deniers for lack of integrity and exposing the world to danger.
Oh maar wat anders, nu zijn we toch echt in het territorium van Godwins wet. Iedereen die zijn opponent met nazi's vergelijkt, verliest automatisch de discussie. De grote frustratie, Godwins wet lijkt automatisch te verhinderen dat we ooit de les van de tweede wereldoorlog zullen begrijpen. Maar misschien gaat dat veranderen wanneer we kennis nemen van de nieuwe wet van Monckton:
Those who cite Godwin’s Law confirm ipso facto that they are active supporters of today’s Fascists.
Aldus André Bijkerk.
Voor mijn eerdere DDS–bijdragen zie
hier.