De PVV verzwakt 'rechts' - en geeft links weer een missie

Volgens de laatste opiniecijfers lijkt het CDA over het dieptepunt heen en lijkt er zich een duidelijker 'meerderheid' (van 76 naar 77 zetels) af te tekenen voor het centrum-rechtse minderheidskabinet dat nu in de maak is. Het zijn uiterst smalle marges, die volgens mij niet heel veel zeggen. Ik ben er zelfs niet van overtuigd dat het kabinet dat nu in aantocht is op heel veel meer rust dan een verlegenheidsakkoord (en de op dit moment zeer sterke afkeer die het CDA van de PvdA heeft). Wel duidelijk is dat er géén cordon sanitaire tegen de PVV bestaat, waarop de linkse partijen gehoopt hadden en hun berekeningen voor 'Paars-plus' hadden gebaseerd. Maar wat niet is, kan nog komen en het zal heel erg van de PVV afhangen in hoeverre zij een versterking voor 'rechts' zal zijn of een geschenk voor links, dat bij gebrek aan eigen ideeën in de bestrijding van 'Bruin-1' weer een nieuwe missie kan vinden.

Want laten we duidelijk zijn: de opkomst van de PVV is helemaal niet gunstig voor burgerpartijen als VVD en CDA, maar eet juist hun kiezers weg. Dat is precies de reden waarom VVD en CDA de PVV (vooralsnog) het voordeel van de twijfel geven, waarbij het predikaat 'rechts' voor een middenpartij als het CDA waarschijnlijk een nog grotere doodskus is als 'Bruin-1'. Dat laatste kan nog als een poging tot demonisering en linkse agitprop worden afgedaan, al blijft het een vervelende historische bijkomstigheid dat het de Duitse conservatieven zijn geweest die zich op Hitler verkeken hebben en hem aan de macht hebben gebracht. Maar Nederland is geen Duitsland en zeker geen Weimar-republiek, en in die zin gaan alle vergelijkingen mank. (Wat natuurlijk niet wil zeggen dat zulke vergelijkingen niet voortdurend gemaakt zullen worden. Zij blijven zich als het absolute ijkpunt van 'goed' en 'fout' in de naoorlogse Europese geschiedenis opdringen. Wij leven in de post-Hitlertijd, of we dat nu leuk vinden of niet.)

Terug naar het alledaagse Nederland is het volkomen duidelijk dat de PVV het conservatief-liberale kamp electoraal heeft verzwakt, hoewel centrum-rechts het ideologische tij mee zou moeten hebben en links het tegen heeft. Daarbij voert de PVV campagne tegen de 'linkse kerk' en de politieke correctheid die de linkse elites de natie hebben opgelegd. Het vuur van het PVV-ongenoegen maakt het echter ook onwaarschijnlijk dat zij tevreden kan zijn met een bedaagde burgermanscoalitie van VVD en CDA, een regeringscombinatie waarvan Nederland er al zoveel heeft gehad en die zich onbehagelijk voelt onder al die (extreme) anti-islamgeluiden. Daarom zal Mark Rutte voor gedoogsteun van zijn wankele kabinet waarschijnlijk ook vaak moeten uitwijken naar links (en vooral de PvdA). Het is de vraag of hij die krijgt, want links lijkt nog steeds dezelfde rekensom te maken als voor 9 juni. Links denkt dat het regeren met gedoogsteun van Wilders toch niks wordt. Als dat eenmaal is mislukt moeten CDA en VVD met hangende pootjes terug naar links en krijgen we alsnog het 'cordon sanitaire' waaraan zij nu niet willen. Natuurlijk kunnen de kiezers daar een stokje voor steken, maar als zij dat doen door de PVV nog groter te maken, worden CDA en VVD samen verder verzwakt. En tegelijk krijgt links weer een missie, als de progressieve kracht die een dam opwerpt tegen bruine volksmenners en gevaarlijke tovenaarsleerlingen. Dat 'antifascistische' kunstje - waarmee de CPN zich jarenlang als linkse nationale verzetspartij respectabel wist te maken - lijkt misschien verouderd, maar er zijn slechts een paar zeteltjes verschuiving voor nodig om het weer actueel te maken. Sterker, bij PvdA, GroenLinks en SP zijn ze al druk aan het oefenen, en met PVV'ers die triomfantelijk roepen over 'heden Almere en Den Haag, morgen het hele land' liggen de klassiekers voor het oprapen. Het is aan de PVV om dit scenario te voorkomen en het niet nog gekker te maken. Bedenk ook dat regeren, over rechts of over links, helemaal geen populaire zaak is en dat kiezers vooral de zittende regeringspartijen (zo meteen dus VVD en CDA) een linkse directe plegen te geven.