De pot verwijt de ketel dat ie links is

Volgens Spekman, die verweten is van de PvdA een 'SP-light' te maken, zou een regering onder leiding van Emile Roemer een ramp zijn voor de Nederlandse economie. Mark Rutte, lichtvoetig in alles, had het niet beter kunnen zeggen. Het socialisme is nergens ter wereld een economisch succes geweest en het is mooi dat Spekman dat nu inziet. Maar is hier ook sprake van voortschrijdend inzicht? Als voorbeeld noemt Spekman de AOW-leeftijd, die van de SP op 65 moet blijven. Spekman: "Dat kan misschien voorlopig nog wel, maar uiteindelijk jaag je Nederland zo over de kling dat je misschien pas op je 65ste op pensioen mag." En dan komt het: "Sociaal ben ik het met Roemer eens, maar het besef dat je het eerst moet verdienen zit niet bij de SP. Je moet wel evenwicht brengen tussen wat er binnenkomt aan geld en wat eruit gaat. Zij doen dat niet. Wij (van de PvdA dus) kunnen onze plannen wel betalen."

Dat doet je toch even naar adem happen. Dat alle AOW-plannen die de afgelopen weken door de beide Kamers zijn gejaagd (door een gelegenheidscoalitie waar de PvdA zelf tegen was) voor de burgers geen bezuiniging zijn, maar een ordinaire lastenverhoging, en dus misschien niet zo goed voor de economie, komt niet bij Spekman op. De PvdA is de partij van de lastenverhogingen. Dat de traditionele PvdA-achterban daardoor bijzonder zwaar wordt getroffen, vermeldt Spekman evenmin. Ook hij gaat mee in de gemakzuchtige redenering dat als er meer ouderen komen die langer in goede gezondheid leven de AOW onbetaalbaar wordt en dus het beroep op de AOW moet worden teruggebracht. Op een basispensioen dat voor alle Nederlanders geldt, sinds 1957 bestaat (toen Nederland veel minder rijk was dan nu en vrouwen minder werkten), waar de PvdA jarenlang trots op is geweest, en dat in zijn opzet en uitvoering een sieraad van eenvoud en soberheid was, kan bezuinigd worden. Ook voor de Partij van de Arbeid is het solidair als 65-plussers straks twee jaartjes langer werken, of dat werk er nu is of niet, en of het voor werkgevers nu loont om duurdere ouderen in dienst te houden of niet. Wat hieraan economisch is, laat staan sociaal, is mij niet duidelijk, maar gezegd moet worden dat D66, GroenLinks, VVD, CDA en de ChristenUnie er net zo over denken. Dan kun je het de sociaaldemocraten moeilijk kwalijk nemen dat zij ook over hun eigen schaduw heen springen en hun verantwoordelijkheid nemen.

Maar bestaat bij de PvdA, anders bij de SP, nu tenminste het besef dat het eerst moet worden verdiend? Het zou kunnen dat dit bij andere thema's wel zo is, maar niet bij de AOW. Bij de plotselinge verhoging van de AOW-leeftijd wordt burgers een door de overheid toegezegd spaartegoed waarop zij voor hun oude dag dachten te kunnen rekenen door de politiek afgepakt in naam van een jongere generatie die al een rijke jeugd heeft gehad en het eerst nog moet verdienen. Daarbij hebben de leeftijdsgroepen die nu naar de vijfenzestig gaan al wel premies betaald. Misschien te weinig, maar als de politici van de gevestigde partijen van nu van mening zijn dat de AOW 'onbetaalbaar' dreigt te worden, hadden de gevestigde politici van vroeger (van PvdA, VVD en CDA) de toekomstige AOW-leeftijd al veel eerder, toen het nog kon en iedereen zich erop kon voorbereiden, kunnen verhogen. Dat is in de jaren tachtig en negentig (ook de jaren van het vroegpensioen) niet gebeurd. Dat een jongere generatie van politiek onnozele dertigers en veertigers, die nooit economische tegenslag hebben meegemaakt of zelf hebben gespaard, dat nu ineens wel meent te moeten doen, getuigt niet van het besef dat je het eerst moet verdienen voor je het uitgeeft, maar juist van het omgekeerde. Ook bij de PvdA.

Hier verwijt de pot de ketel dat ie links is. Als ik Emile Roemer was, zou ik dat zeggen.