De onzin rond een 'stabiele middenregering'

Al het mediageweld rond het veelbesproken VVD-congres waar minister-president Rutte de kachel aanmaakte met socialisten ten spijt, stond gisteren niet geheel in het teken van de VVD. Integendeel: voor D66'ers was het ook een gedenkwaardige dag, want de sociaal-liberalen hielden evenals de daadwerkelijke liberalen hun verkiezingscongres. Hoofdgerecht op het menu was uiteraard de speech van partijleider Alexander Pechtold. Die het uiteraard niet kon laten uit te halen naar de 'gedoogcoalitie', dat hij een "avontuur op rechts" noemde dat hij "nooit meer" wilde. Wat hij dan wel voor ogen had? Nou, dit:

Ik denk dat eenieder snakt naar een stabiel kabinet. Om de twee jaar verkiezingen is een gewoonte die we vroeger aanduidden als 'Italiaanse toestanden,' maar tegenwoordig zo Hollands is als tulpen, klompen en coffeeshops. De vraag is echter of D66 hier niet gewoon aan het liegen is door te doen alsof D66 die zo verlangde stabiliteit zeker gaat brengen. Want als één ding zeker is, is dat D66 niet die baken is van regeringsrust waar het zichzelf zo graag voor uitgeeft.

Laten we allereerst eens kijken naar het laatste kabinet waar D66 inzat: het kabinet-Balkenende II. Zogenaamde 'stabiele partner' D66 was degene die deze coalitie om zeep hielp. Het was minister Verdonk (voordat zij helemaal doordraaide, mind you) die staand beleid uitvoerde en daarvoor door D66-fractievoorzitter Lousewies van der Laan werd weggebonjourd.

Het Kabinet-Balkenende II, ancient history? Zeker niet. Ene Alexander Pechtold was toen allang ten tonele verschenen en voerde een actieve, leidinggevende rol bij D66. De kiezers waardeerden dat helemaal niet, en hadden de partij laten kelderen tot maar een handjevol zetels in de peilingen. In een paniekractie hebben Pechtold en Van der Laan toen het kabinet opgeblazen om er hopelijk nog wat electorale garen bij te spinnen (wat overigens mislukte, maar dat terzijde).

Pechtold was daarbij, en zat er met z'n neus bovenop. Hij had zelf de spek-en-bonen-positie 'bestuurlijke vernieuwing' en heeft niks gedaan om het kabinet te redden of om de coalitiestabiliteit te waarborgen. Hij gaf zelfs onhandige interviews die de coalitie schaadden en was in het algemeen meer bezig met de grote one man show Pechtold dan met het schip Balkenende II veilig de haven in te loodsen.

Als we voor de aardigheid verder terug kijken zien we ook niet veel goeds. In 1998 stapte D66 in het Kabinet-Kok II, dat ook de eindstreep niet haalde en in 1977 in het Kabinet-Den Uyl wat ook sneuvelde. Het enige kabinet waarin D66 plaatsnam wat daadwerkelijk nog overeind stond toen de verkiezingen kwamen was Kok I. De score van D66 op het gebied van stabiliteit is dus maar 1 uit 4. 25%, oftewel een 2,5.

Mijnheer Pechtold zakt dus niet gewoon voor de test 'politieke stabiliteit', maar met een bijzonder dikke onvoldoende.