De ECB en het Target 2 Systeem
Het is een wat saaie bezigheid maar om wat duidelijkheid te scheppen over de taken van de ECB, haar mandaat, en de verhouding tot de Centrale Banken van de lidstaten is het volgende onmisbaar: de ECB is de Europese Centrale Bank en de ESCB (European System of Central Banks) zijn de ECB plus alle centrale banken van de lidstaten van de eurozone gezamenlijk. De ECB is in feite geen echte bank, heeft dan ook geen banklicentie.
De ECB is wel een onafhankelijk rechtspersoon en mag niet worden beinvloed of zich laten beinvloeden door de lidstaten. Alle eurozone lidstaten nemen deel aan de ECB met haar kapitaal van 10 miljard euro, Nederland heeft daar voor 5,7% aan bijgedragen en is ook voor dat percentage aansprakelijk voor de schulden van de ECB.
1. Het primaire doel van de ESCB is het handhaven van de prijsstabiliteit. Daarnaast het ondersteunen van de algemene economische politiek van de EU teneinde de doeleinden van de Unie te bereiken zoals vastgelegd in artikel 3 van het verdrag van de Europese Unie (het Lissabon verdrag). De ESCB zal handelen in overeenstemming met het principe van een open markt economie met vrije concurrentie en een efficiente toewijzing van hulpmiddelen nastreven en in overeenstemmng met de principes zoals in artikel 119 (functioning of the union) uiteengezet.
(artikel 3 geeft o.a. als doel vrede welvaart en welzijn en andere algemene doelstellingen van de EU. Artikel 119 behandelt de nauwe economische samenwerking, de euro, stabiele prijzen, gezonde publieke financiën, houdbare betalingsbalans. artikel 219 behandelt de wisselkoersen tov het buitenland).
2. de basistaken van de ESCB zijn daarnaast:
-het bepalen en implementeren van de monetaire politiek van de EU.
-het behandelen van vreemde valuta operaties in overeenstemming met het bepaalde in artikel 219.
-de officiële monetaire reserves in vreemde valuta van de Lidstaten in bezit houden en beheren.
-een vlotte afhandeling van betalingssystemen bevorderen.
Dit keer is did laatste, het EU betalingsysteem en de ongewenste gevolgen ervan, het Target 2 systeem het onderwerp.
Als u in Nederland een artikel koopt gaat dat via een overschrijving naar de bank van de verkoper, of u betaalt met een debit- of creditkaart en dat is het, een eenvoudige transactie. Als u geen geld en geen krediet hebt gaat het niet door, jammer dan.
Het transfer 2 systeem dat de betalingen regelt tussen de lidstaten zit iets gecompliceerder in elkaar. Je kunt dat heel ingewikkeld tot in details zien, maar ook wat simpeler (en dat is al ingewikkeld).
De betaling voor goederen of diensten gaat als volgt:
U doet een inkoop in een andere lidstaat. U betaalt dat via uw bank, die verrekent dat met de Centrale bank Nederland. Vervolgens wordt het door de CBN verrekend met de ECB, die het vervolgens verrekent met de Centrale Bank van het andere land, die dat weer verrekent met de bank van de verkoper. De transactie gaat dus over vijf schijven.
Bank A CB A ECB CB B Bank B
Aan het einde van elke dag worden alle transacties in het transfer 2 systeem verwerkt en dan moet er idealiter een zero situatie ontstaan: vorderingen en betalingen zijn alle verwerkt en heffen elkaar dus op. Niets meer te vorderen, niets meer te betalen. Dat is de theorie.
In de praktijk loopt het anders, er worden in feite kredieten verleend in plaats van betalingen gedaan (ik simplificeer een beetje, maar daar komt het op neer). De bank van de koper bijvoorbeeld heeft geen assets en verrekent dus niets met de ECB die vervolgens de bank van de koper hiervoor dan maar krediet verleent. Het gevolg is dat er in plaats van vorderingen die wegvallen tegen betalingen er vorderingen blijven bestaan tegenover leningen (zeg schulden) bij de dagelijkse afrekening. Zo kan het gebeuren dat de Centrale Bank van lidstaat A een vordering op de ECB heeft terwijl de Centrale Bank van lidstaat B juist een schuld heeft bij de ECB.
Op het einde van de dag is er dus geen zero situatie, geen horizontale lijn op 0 maar een schuine lijn van -X euro naar +X euro, want er blijft natuurlijk evenveel schuld als vordering.
+ X
____________________________________________________________0 lijn
- X
Op zich zou dat als het incidenteel gebeurde geen enkel probleem zijn want het zou na enkele dagen kunnen worden rechtgetrokken. In de praktijk is dat echter niet het geval zoals de transfer 2 balans laat zien. Op het ogenblik heeft de Deutsche Bundesbank een vordering op de ECB van ongeveer 500 miljard euro opgebouwd. Dat houdt dus in dat de ECB in de vorm van schulden, maar lees leningen, voor 500 miljard euro vorderingen heeft uitstaan aan andere lidstaten. In 2011 had Nederland een vordering van ongeveer 150 miljard euro op de ECB . Samen met Frankrijk en Luxemburg was het begin 2013 in totaal 1000 miljard euro waartegenover kredieten= leningen aan de zuidelijke landen en Ierland voor hetzelfde bedrag stonden, nu teruggelopen tot ongeveer 750 miljard euro aan beide zijden. Een enorme voor het oog verborgen cashflow van noord naar zuid.
Wat mij een beetje bezig houdt is hoe het mogelijk is dat lidstaten die van bailouts afhankelijk zijn in een klein jaar tijd 250 miljard euro hebben kunnen aflossen bij de ECB. Maar dat behoef ik niet te verklaren. Ik houd me aan de cijfers.
Overigens blijven deze schulden en vorderingen intern bij de ECB, waarmee ik wil zeggen dat noch koper noch verkoper cq verlener van diensten en ontvanger van diensten er iets van merkt. Dat is een van de redenen waarom onze exporteurs naar zuidelijke landen de eurozone een warm hart toedragen. Zij krijgen hun rekeningen toch betaald. Wie ultiem het krediet voor zijn rekening krijgt is duidelijk. Volgend jaar is de stresstest voor de banken. Er is nog geen onderling bankensteunfonds (dat trouwens met zijn 50 miljard over tien jaar een lachertje is). Zoete lieve Gerritje.
Het is een saai verhaal en alles is simpeler voorgesteld dan het is, maar de bedragen liegen er niet om.
De band tussen staat en bank moet doorbroken worden. Daarom moet er een bankenunie komen. Net als de scheiding tussen kerk en staat moeten we een scheiding hebben tussen staat en bank. Maar wie draait er voor op als het mis gaat. En wat doen die banken? Als u nog niet in slaap bent gevallen door dit artikel, volgende keer over de ECB en de banken.
Ga verder met lezen
Dit vind je misschien ook leuk
Laat mensen jouw mening weten
Lees ook