Dapper wetenschappelijk verzet tegen duurzaamheidshype in Telders rapport

Woensdag 2/7 werd in een zaaltje tegenover het Binnenhof aan een select gezelschap het nieuwste rapport gepresenteerd van de Telders Stichting, het wetenschappelijk bureau van de VVD: “Zeker van energie, Een liberaal perspectief op het Nederlandse energiebeleid”. Het werd een zowel bemoedigende als schokkende middag.

Bemoedigend
Bemoedigend omdat het rapport door de uitgenodigde experts vooral werd afgeserveerd als te weinig ambitieus, gemiste kans en zelfs visieloos.

Ik ben onderweg naar de [Heartland–]klimaatconferentie ICCC9 in Las Vegas, en heb geen tijd gehad het rapport goed te lezen dus ik kan er weinig over zeggen, maar deze kwalificaties zijn over het algemeen aanwijzingen voor zeer hoge kwaliteit, en een weldoordacht, realistisch en afgewogen standpunt. Het is het gebruikelijke gesputter van de aanhangers van onbetaalbaar klimaatbeleid wanneer ze ermee geconfronteerd worden dat er tegenwoordig mensen zijn die wél hun verstand gebruiken.

Wat was het grootste bezwaar? Dat er op korte termijn weinig ambitieuze CO2–doelen werden gesteld, en dat het haast wel leek alsof het rapport de klimaatdreiging niet heel erg serieus nam
Kortom, dat klinkt veelbelovend!

Het rapport
De belangrijkste concrete stellingnames van het rapport:
1.Langlopende exploitatie subsidies afschaffen en enkel nog innovatiesubsidies
2.Geen gestapelde doelstellingen, dus niet meer én CO2–reductie én een verplicht aandeel groen-duurzame energie
3.Gas is voor Nederland een uitstekende duurzame tussenoplossing
4.De haalbaarheid van de doelstellingen voor de verduurzaming is uiterst twijfelachtig.

Ad 1. Dat is me natuurlijk uit het hart gegrepen.
Dat men het subsidiëren van exploitatie van wisselvallige bronnen afwijst, ten voordele van investeringen in onderzoek en ontwikkeling van bronnen die in de toekomst wél een betaalbare en betrouwbare bijdrage kunnen leveren, en op termijn fossiel kunnen gaan verdringen is niet alleen bemoedigend, daar word ik helemaal blij van!

De benodigde uitgaven aan onderzoek om écht in de toekomst een verschil te maken vallen in het niet bij de gigantische bedragen die de voor de huidige zelfs nog weinig ambitieuze doelstellingen voor groene energie kosten.

Uit de zaal werd in dit verband terecht de thorium MSR optie aangekaart, en gastspreker en tevens kernenergie–expert, Tim van der Hagen, bevestigde dat dit op termijn (hij noemde 2040) inderdaad een uitstekend alternatief kan zijn.

Ad 2. Dat klinkt als een formaliteit, maar is een extreem belangrijk punt. De wind in het energieakkoord zit er namelijk alleen maar in omdat Kamp de duurzame doelstelling wil halen. In hetzelfde akkoord wordt WKK de nek omgedraaid, wat evenveel CO2 extra gaat uitstoten als de wind in de praktijk gaat reduceren.

Als de aparte duurzame doelstelling losgelaten wordt, kan de WKK er weer in komen en de wind eruit. Dat scheelt al gauw 20 miljard en enorm veel overlast!

Het mooie is dat de EU ook overweegt die stapeling te laten vallen, en dat Kamp zich hier ook vierkant achter opstelde. Dat maakt het een zeer realistisch punt.

Ad 3. Met deze boodschap stuurt Shell al een tijdje zijn media-uithangbord Bensschop de hort op. Totaal zonder eigenbelang uiteraard

Maar op zich is het natuurlijk gewoon terecht. Als je weet dat fossiel nog decennia veruit de grootste energiebron zal zijn, en je ergens in de fossiel ketens verbeteringen kunt realiseren zonder een cent subsidie, waar alle duurzame CO2 reducties bij in het niet vallen, dan is dat natuurlijk veel zinniger dan het neerzetten van peperdure vogelversnipperaars die voor een aanzienlijk deel onbruikbare stroom gaan leveren. De fossiele keten richting gas ombuigen vraagt overigens weinig sturing, behalve realistische regulering van toxische uitstoot: gas is gewoon schoon en er worden overal op de wereld grote reserves aan aardgas en schaliegas gevonden. De terecht verscherpte uitstootregels voor schepen zullen het gebruik van LNG daar sterk bevorderen en ook bij het zware wegtransport zou LNG wel eens een rol kunnen gaan spelen. Daaraan kan de overheid uitstekend bijdragen door snelle aanpassing van de regels om dit mogelijk te maken, en door ondersteuning van de eerste proefprojecten. Precies zoals de Teldersstichting bedoelde met innovatiesubsidies.

Ad 4. Dit aspect blijft altijd onderbelicht. We staren ons nu blind op de 14% doelstelling van het energieakkoord, die ons 50 tot 100 miljard gaat kosten, maar tegen de tijd dat die windparken gesloopt moeten worden is die 100 miljard opgebruikt en moet het dubbele bedrag worden uitgegeven voor de erop volgende 15 jaar. En 15 jaar later herhaalt deze cyclus zich. Het effect van deze enorme bedragen is altijd tijdelijk. De benodigde 50 tot 80% CO2 reductie is dus volstrekt onbetaalbaar, iets wat men zich in Duitsland, dat wat verder op dat pad is, inmiddels realiseert.

Schokkend
Schokkend omdat Kamp niet alleen een verhaal hield dat volstrekt in tegenspraak was met het rapport dat hij even tevoren enthousiast in ontvangst had genomen, maar omdat hij zich daarbij van taalgebruik bediende en argumenten hanteerde die alle perken te buiten gingen voor een Nederlandse minister:

De kosten
De door een vraagsteller genoemde €500 per gezin per jaar als kosten van het energieakkoord bevestigde hij, en noemde zomaar uit zichzelf de door sommigen ( ) genoemde €1000 volstrekt uit de lucht gegrepen. Daarbij verzwijgend dat de €500 alleen de SDE regeling betreft en ik die €1000 reken voor alle effecten van het energieakkoord. Die hij dus nog steeds weigert aan de kamer te overleggen Waarom eigenlijk?

Daarbij, is die €500 per jaar dan wél OK? Zullen we dat eens aan alle ondermodale gezinnen vragen? Ik zie Kamp al langs de deuren gaan en aanbellen: “Hé, hebt u misschien de komende 15 jaar elk jaar €500 over voor mijn groene imago? Dan mag u hier tekenen. Oh ja, het kan ook €1000 per jaar worden maar dat vindt u vast niet erg. Het geld groeit u toch op de rug.” Veel handtekeningen zou hij niet scoren in de Schilderswijk, vermoed ik zo.

De sceptici
Wie niet geloofde in de allesoverheersende dreiging van de CO2 uitstoot was volgens Kamp te vergelijken met degenen die ooit ontkenden dat de aarde een bol was (de platte aarde denkers), en degenen die het schadelijke effect van roken lange tijd ontkenden (kwaadaardige gewetenloze door de tabakslobby omgekochte valse wetenschappers).

Het IPCC had namelijk bepaald dat boven de 2 graden een rampzalige onomkeerbare opwarming inzet en dus is dat zo

Wat is er aan de hand met minister Kamp?
Ik ken de meesten van Kamp’s deskundige adviseurs, en daar heeft hij dit vast niet van. Een aantal denken het misschien wel eens, maar zouden hem desondanks ten sterkste afraden om dit soort taal te bezigen: het is de vocabulaire van ordinaire beroepsvolksmenners zoals Rotmans, die niet aan het serieuze klimaatdebat deelnemen.

De duurzame opvattingen van de gemiddelde VVD congresganger zitten al op D66–niveau en zijn daarmee volledig losgezongen van de mening van de meeste VVD-kiezers. En Kamp staat nog veel verder van de kiezers af.

Wie is toch de mysterieuze kracht die Kamp in zelotische groene ijver zelfs ver voorbij D66 drijft?

Het is toe te juichen dat de Teldersstichting op puur wetenschappelijke gronden een positie ingenomen heeft die dit patroon doorbreekt. Het zou om deze maar ook om electorale redenen verstandig zijn van het nieuwe partijbestuur om zo snel mogelijk de lijn Kamp te laten vallen en beter naar het eigen wetenschappelijke bureau en haar kiezers te gaan luisteren.

Een beetje bemoedigend
Een beetje bemoedigend was dat Kamp eerlijk toegaf dat het klimaatbeleid van het westen geen enkel effect heeft als het niet mondiaal wordt nagevolgd. Maar toch niet Want de gedachtekronkel daarna slaat echt alles: dat was voor Kamp juist de hoofdreden om wél klimaatbeleid te voeren in Nederland: als je het zelf niet doet is er ook geen kans op afspraken met de rest van de wereld.

Hallo? Mag dat even onderbouwd worden?

In hoeverre zal het China India Brazilië en Rusland ertoe aanzetten om peperduur klimaatbeleid te gaan voeren als wij juist bewijzen hoe je daarmee zelfs een zeer sterke economie om zeep kunt helpen?

Er is maar één reden voor die landen om zich ook te verliezen in klimaatbeleid en dat is dat ook zij gaan denken dat de wereld vergaat als ze het niet doen. En dan is de enige invloed die wij daarop kunnen hebben het voorwaardelijk maken van ons klimaatbeleid. Dus beleid toezeggen, maar alleen als 80% van de wereld meedoet. Dan is er mogelijk nog iéts van beïnvloeding mogelijk. Onvoorwaardelijk voorop lopen heeft nog nooit gewerkt in de internationale politiek. Dat is puur symboolbeleid. En dat is soms leuk om te doen, maar niet als het iedereen vreselijk veel geld gaat kosten en het de economie ernstig gaat verstoren.

Mondiaal klimaatbeleid een utopie
Daarbij: er is een enorme blok beton voor je hoofd nodig om ook maar één moment te geloven dat er überhaupt een mondiaal klimaatbeleid in zit. De opkomende landen gaan hun economie absoluut niet op grote schaal verzwakken door energie peperduur te maken. En de meeste ontwikkelde landen zijn inmiddels afgehaakt: China, India (wil liefst Greenpeace het land uit schoppen!), Japan, Canada, Australië. De VS doet het prima maar dat komt alleen door hun schaliegas.

En de voorlopers (Duitsland en Spanje) zijn hals over kop allerlei maatregelen terug aan het draaien omdat ze erachter komen dat de economie daar écht door onderuit gaat als er meer dan marginale duurzame bijdrage wordt gerealiseerd.

Dat er op het ministerie van Kamp blijkbaar nog steeds hoopgevend bericht wordt over het de mondaine wereld overvliegende VN klimaatconferentiecircus is wellicht omdat de ambtenaren deze heerlijke snoepreisjes voor geen goud willen missen. Ik heb er ooit een lichtelijk ironisch blog over geschreven. Nog steeds een verbijsterende aanrader.

Rapport maakt ook fouten
Dat de kernconclusies de moeite waard zijn, maakt het rapport nog geen onvoorwaardelijke aanrader. Het slaat namelijk op andere hoofdpunten helaas de plank mis.

ETS
Het krampachtig vasthouden aan een marktgebonden oplossing leidt blijkbaar tot een poging het perverse ETS–systeem te willen aanhouden. Het rapport stelt voor een basis te leggen onder de CO2–prijs. Ik vind dat een erg rare sprong.

Dit ETS leidt zoals bekend tot het effect dat al onze miljarden aan duurzame inspanningen met bedragen tot >€500 per gereduceerde ton CO2, uiteindelijk geen gram CO2 besparen.

Elke vorm van repareren van dit systeem maakt de ellende alleen maar groter. Door het ETS stuitert de CO2–prijs met de economische conjunctuur mee tussen extreme uitersten en geeft dus totaal geen zekerheid voor investeringen. Er was en is echt geen zinnig argument voor te verzinnen. De politici hebben zich blijkbaar door de financiële wereld onder leiding van Goldman S. in de luren laten leggen: er worden waanzinnige bedragen verdiend door de belanghebbenden en de banken, zonder dat de CO2–uitstoot meetbaar beïnvloed wordt. Intussen is elke ratio weg uit het investeringsgedrag van de energiebedrijven, en kunnen we op termijn dramatische blackouts tegemoet zien. Gastspreker Kees Cools is risicospecialist en gaf aan de kans op het omvallen van één van de grootste elektriciteitsproducenten van Europa op 5% te schatten. De winstmarges van de elektriciteitsmaatschappijen zijn dramatisch gekelderd, veelal tot onder nul,  en hij verwacht dat dat in de huidige opzet zo zal blijven. Dat zegt denk ik genoeg!

De geprivatiseerde energievoorziening is inmiddels volstrekt verziekt door het duurzame overheidsingrijpen en een betrouwbare energieproductie gebaseerd op marktwerking is onder deze omstandigheden een dwaze illusie geworden. Voortmodderen met het perverse ETS zal dat alleen maar erger maken.

Poetin
Verder wordt in het rapport de angst voor afhankelijkheid van Poetin aangehaald. Zoals Cools ook opmerkte is dat een dwaas argument: Poetin is afhankelijker van Europa dan andersom, en overal in de wereld worden enorme voorraden gas en olie gevonden in bevriende landen. Het afhankelijkheidsprobleem is steeds meer een drogreden.

Daarbij: hoe braaf had Poetin zich gedragen in Oekraïne als hij niet afhankelijk was geweest van onze gasbaten? Na nota bene door onze eigen VVD–er Van Balen tot het uiterste getergd te zijn op dat plein met opstandelingen tegen een legitieme pro–Russische regering? Wederzijdse afhankelijkheid is juist de beste garantie voor vrede.

Salderen
Tot slot wordt nog een lans gebroken voor het salderen en onbelemmerd uitwisselen van zelf opgewekte energie. Ook dat is een gevaarlijke keuze. Deze producenten ontwijken hiermee de energiebelasting en de netkosten. Deze afname van inkomsten van de overheid en de netbeheerder zullen door anderen moeten worden gecompenseerd. We praten hier bij succes van deze regeling weer over miljarden, en die kosten moeten altijd door iemand worden opgebracht, hoe slim je ze ook verstopt.

Conclusie
Ondanks de tekortkomingen kan het rapport een mijlpaal in het debat over energiebeleid worden. Het is zonder meer een dappere bijdrage aan het energiedebat en zal hopelijk in ieder geval binnen de VVD een aantal mensen wakker schudden.

Aldus Theo Wolters.

Bron hier.

Voor mijn eerder DDS–bijdragen zie hier.