CDA, waar ben je?

21 januari wordt de dag van de waarheid voor het CDA. Buigen de christendemocraten naar links of naar rechts?

Op het CDA-congres van 21 januari presenteert het Strategisch Beraad onder leiding van de protestantse Aart Jan de Geus de toekomstvisie van het CDA. Een deel van het wensenlijstje lekte uit naar de media: er mag van het CDA worden gemorreld aan de hypotheekrenteaftrek, duurzaamheid wordt weer een issue, wie mee wil doen in Nederland is welkom en een brede zingeving wordt belangrijker dan de christelijke identiteit van de partij.

Rechtse en niet-linkse CDA'ers zijn argwanend tegenover deze nieuwe koers. Dat komt bovenop hun onvrede over partijvoorzitter Ruth Peetoom en het hertalen van de grondbeginselen door Jacobine Geel. Hier en daar wordt daarom voorzichtig gesproken over een tweede CDA. Een splitsing dreigt, zo schreef het AD vanochtend. Dan ontstaat er een CDA met een conservatiever gedachtengoed en een CDA dat concurreert op links en het centrum. Het doet denken aan de Duitse CDU/CSU-constructie. Hoewel er steeds meer over een zuidelijke CDA wordt gesproken, ziet het Limburgse CDA-statenlid Martijn van Helvert het niet gebeuren.

Maar intussen borrelt het wel. CDA-Kamerlid Raymond Knops retweette woensdag het bericht 'Conservatieve VVD'ers + conservatieve CDA'ers = Conservatieve Volkspartij'. Dat doet hij niet zomaar. Een ander CDA-Kamerlid, Ger Koopmans, noemt zich sinds kort bewust sociaal-conservatief. Het is een teken aan de wand: een deel van het CDA wíl helemaal niet naar links, want daar valt niets te halen.

De rechtse kiezers daarentegen liggen voor het oprapen: de enige concurrentie komt van de liberale VVD en de anti-islamitische PVV. Er valt veel te halen in het 'conservatieve zuiden'. In tegenstelling tot wat collega Tim Engelbart schrijft, wordt de provincie (Noord-Brabant, Limburg, Gelderland) toch echt steeds belangrijker. Een overwinning of grote populariteit in de provincie straalt uit naar de rest van het land. Een Limburgse CDA'er zei vanavond in EenVandaag: 'Het CDA moet af van het Randstad-denken.'

De vraag is nu: komt er een Conservatieve Volkspartij, een tweede CDA? Zoals CDA'er Helvert zegt, die plannen worden vaker uit de kast gehaald als het slecht gaat. De kans daarop is dus niet groot. Is er dan behoefte aan een Conservatieve Volkspartij? Ja, er is behoefte aan een realistische partij die de overheid op een afstandje wil houden, de samenleving de samenleving laat, grondwettelijke vrijheden van de burger respecteert en de belastingen verlaagt.

Er zijn CDA'ers die dan ook voorzichtig fluisteren: laat de ARP-afdeling van het CDA fuseren met de ChristenUnie, dan kunnen de CHU-minded en oud-KVP'ers samen een conservatievere CDA oprichten. Ja, het geloof doet er (binnen het CDA) nog steeds toe: katholieken en protestanten kunnen niet altijd door één deur.

Als er geen bindende leider opstaat die beide stromingen kan verenigen, dan is 21 januari aanstaande het begin van het einde van het CDA zoals wij het kennen.